آورد. مرجوعی کالا می تواند شامل مواردی از جمله تسهیل در جابجایی، تسهیل در مصرف ، پرستیژ، موضوعات اطلاعاتی، حفاظتی، تبلیغاتی و سود  باشد.

2-2-2-10-خدمات

 خدمات فقط به خدمات پس از فروش اطلاق نمی شود بلکه خدماتی فراگیر و شامل سه مرحله پیش از فروش، در خلال فروش و پس از فروش مورد توجه است. خدمات پیش از فروش شامل حل مشکلات مشتریان است حتی در شرایطی که با محصول شرکت ارتباط ندارد. خدمات درخلال فروش آن خدماتی است که اطلاعات کافی را در اختیار مشتری قرارمی دهدواوراترغیب به خریدکرده درتصمیم خریدراهنمایی می کند. خدمات پس ازفروش نیزشامل حمل ونقل محصول، نصب و راه اندازی دستگاهها، آموزش، نگهداری وتعمیرات است. مجموع این خدمات مبنای بازارداری وحفظ مشتریان است.

یکی از نکات بسیار مهم در مورد هر نوع محصول، خدمات پس از فروش است. موجود بودن لوازم یدکی و قطعات، حفظ و نگهداری محصول، مجهز بودن به امکانات و تسهیلات برای تعمیرات و رسیدگی به

مشکلات مشتریان از اهمیت ویژه ای برخوردار است و مزیت عمده ای محسوب می شود. در بازاریابی جدید با توجه به اهمیت خدمات، خدمات فقط به خدمات پس از فروش اطلاق نمی شود بلکه خدماتی فراگیر و شامل سه مرحله پیش از فروش، در خلال فروش و پس از فروش مورد توجه است. خدمات پیش از فروش شامل حل مشکلات مشتریان است حتی در شرایطی که با محصول شرکت ارتباط ندارد. خدمات در خلال فروش آن خدماتی است که اطلاعات کافی را در اختیار مشتری قرار می دهد و او را ترغیب به خرید کرده و در تصمیم خرید راهنمایی می کند. خدمات پس از فروش نیز شامل حمل و نقل محصول، نصب و راه اندازی دستگاهها، آموزش، نگهداری و تعمیرات است. مجموع این خدمات، مبنای بازارداری و حفظ مشتریان است، زیرا باعث وفاداری آنان به محصول و شرکت می گردد (روستا و همکاران،۱۳81، صص۲۲۰-۲۱۹).

امروزه برای بسیاری از کالاهای بادوام، ایجاد شبکه خدمات پس از فروش، از ضروریات شمرده می شود و مشتریان این نوع کالاها در هنگام خرید، خواستار شناسایی نمایندگان و تعمیرگاههای مجاز این گونه تولیدات هستند (بلوریان تهرانی ، ۱۳۷۶، ص۶۰ ).

اثرات اقتصادی و محیطی صنعت خودرو بر نوآوریهای فن آوری در سطح فرآیندها و محصولات، متمرکز شده است. به منظور دستیابی به تداوم، فرآیندهای تغییر باید در سطح سیستمی و عملکردی انجام شوند. سیستم محصول-خدمت، فرصت باارزشی را برای معرفی چنین تغییراتی، مهیا می کند. این سیستم، مالکیت محصول، کارگزاری، طراحی و روابط تولیدکننده- مصرف کننده را پیش بینی می کند (Williams, 2006, P. 172  ).