1-3. بیان اهمیت انجام تحقیق.. 6

1- 4. هدف های تحقیق.. 9

سئوال تحقیق.. 10

1-5. فرضیات تحقیق.. 10

1-6 قلمرو تحقیق.. 10

1-6-1. قلمرو موضوعی تحقیق.. 10

1-6-2. قلمرو مکانی تحقیق.. 10

1-6-3. قلمرو زمانی تحقیق.. 11

1-7. جامعه آماری.. 11

1-8 تعاریف متغیرها و واژههای کلیدی.. 12

1-9-1.تعاریف نظری.. 11

سیستم  مدیریت کیفیت.. 12

تکنیک های تصمیم گیری چند معیاره………………………………………… 15

1-9-2.تعریف عملیاتی.. 14

فصل دوم مطالعات نظری و پیشینه تحقیق.. 17

بخش اول.. 18
2-1-1. مقدمه.. 18

2-1-2. تعریف سیستم کنترل کیفیت.. 20

2-1-3 . مدیریت کیفیت.. 22

بخش دوم.. 23
2-2-1. مفهوم کیفیت:.. 23

2-2-2 . سیستم های کیفیت.. 23

-سیستم مدیریت.. 25

2-2-3 . تاریخچه سیستم های مدیریت کیفیت.. 26

2-2-4 . مروری بر چگونگی سیستم مدیریت کیفیت ISO 9001. 29

– کاربرد سیستم.. 29

استاندارد ISO 9004. 32

-تمرکز بر سیستم مدیریت کیفیت ISO 9001. 32

2-2-5 .مدل فرایندی سیستم مدیریت کیفیت.. 33

2-2-6 . تاریخچه سیستم های کیفیت در ایران.. 34

2-2-7 . مروری بر تعاریف اساسی در استاندارد 2000: ISO  9001. 34

 

بندهای استاندارد 2000: iso9001. 36

2-2-8 . دلایل‌ وجودی‌ سیستم‌های‌ مدیریت‌ کیفیت‌.. 39

2-2-9 .الزامات‌ سیستم‌های‌مدیریت‌کیفیت‌والزامات‌ یا خواسته‌های‌ مربوط‌ به‌ محصولات‌   40

2-2-10. دلایل پیاده سازی سیستم مدیریت کیفیت بر اساس استاندارد ایزو 9001 و فواید حاصل از آن.. 41

2-2-11. پیاده سازی سیستم مدیریت کیفیت ایزو 9001 در جهان.. 46

2-2-12 . اصول هشت گانه مدیریت کیفیت.. 50

نقش کارکنان در حصول رضایت مشتری.. 52

-رهبری.. 53

– مشارکت کارکنان.. 54

-رویکرد فرایندی.. 56

-نگرش سیستمی.. 56

– بهبود مداوم.. 57

– رویکرد واقع بینانه در تصمیم گیری.. 58

– ارتباط متقابل سودمند با تأمین کننده.. 58

روش استقرار نظام ایزو.. 60

تصمیم و ماموریت.. 61

خط مشی کیفیت.. 61

انتخاب استاندارد.. 61

انتخاب محدوده.. 61

طرح ریزی نظام ایزو.. 62

تجزیه و تحلیل شرکت.. 62

ارزشیابی مقدماتی.. 62

-ایجاد ارتباط و انتخاب ممیز.. 62

تهیه روشهای اجرایی.. 63

مستندسازی.. 63

مجوز گواهی.. 64

فوایدمجوز گواهی.. 65

بازاریابی.. 66

2-2-13. رویکرد سیستم‌های‌مدیریت‌کیفیت‌.. 66

2-2-14. خط‌ مشی‌ سیستم کیفیت‌ و اهداف‌ کیفیت‌.. 67

2-2-15. نقش‌ مدیریت‌ رده‌ بالا در سیستم‌ مدیریت‌ کیفیت‌.. 68

2-2-16 . سیستم ایزو.. 69

2-2-17 . مسئولیت ها و ماموریت واحد سیستم ها و روش ها.. 72

2-2-18. سیستم ها و روش ها در عرصه اجرا و پیاده سازی.. 74

2-2-19. عوامل موثر بر سیستم کنترل کیفیت(ایزو).. 75

-.پیشینه پژوهش.. 80

2-3-1-1 .(خلاصه ای از مطالعات پیشینه های خارجی و داخلی مرتبط با موضوع تحقیق)   83

درباره شرکت سایوان.. 83

مشخصات کارخانه.. 100

فصل سوم روششناسی تحقیق.. 102

3-1. مقدمه.. 103

3-2. روش تحقیق.. 103

3-3. جامعه و نمونه آماری.. 103

3-4 . ابزار جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات.. 104

3-5 پرسشنامه تحقیق.. 104

حوزه ارزش ها:.. 106

حوزه ساختار سازمانی:.. 107

حوزه مدیریت:.. 107

حوزه مشتری مداری:.. 108

ساختار سلسله مراتبی تحقیق.. 108

پایایی و روایی پرسشنامه تحقیق.. 110

3-5 . روش تجزیه و تحلیل داده‌ها و اطلاعات.. 111

فرآیندتحلیل سلسله مراتبی یا AHP. 111

تصمیم گیری چند معیاره  (Multiple Criteria Decision Making).. 114

طبقه بندی تصمیم گیری از جهت میزان اطمینان.. 115

فصل چهارم تجزیه و تحلیل آمار.. 117

4-1. مقدمه.. 118

4-2 . آمار توصیفی.. 119

4-2-1 .سطح تحصیلات.. 119

4-2-2 -سن.. 121

4-2-3- سابقه کار.. 123

4-2-4 توصیف نمونه آماری بر اساس جنسیت.. 125

4-2-5 میزان استفاده از فناوری.. 126

4-3. تعیین وزن های نرمال.. 128

ماتریس مقایسه زوجی زیر معیارهای سیاست بازار.. 130

4-4. تعیین وزن نهایی.. 138

در معیار حوزه ارزش :.. 140

در معیار ساختار سازمانی :.. 140

در معیار حوزه مدیریت  :.. 141

در معیار حوزه پرسنلی :.. 142

در معیار مشتری مداری :.. 142

فصل پنجم نتیجه‌گیری.. 143

5-1. مقدمه.. 144

4-2. خلاصه پژوهش.. 145

5-3. نتیجه گیری.. 150

5-4. نتایج توصیفی پژوهش.. 152

5-5. نتایج استنباطی پژوهش.. 154

5-3. پیشنهادها.. 156

پیشنهادهای کلی:.. 156

پیشنهاد براساس فرضیه ها.. 160

پیشنهاداتی برای تحقیقات اینده.. 162

محدودیت تحقیق.. 162

منابع:.. 164

 

هدف پژوهش شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر بر استقرار سیستم های کیفیت (ISO) با استفاده از تکنیک‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره انجام شده است. در این راستا با استفاده از مطالعات میدانی و کتابخانه‌ای، عوامل موثر بر استقرار  ISO، شامل شش مولفه اصلی و 28 مولفه فرعی تعیین شده‌اند و داده‌های مورد نیاز از طریق تکمیل پرسشنامه جمع آوری ‌گردید. جامعه آماری این تحقیق کلیه پرسنل شرکت سایوان در استان تهران به تعداد90 نفر هستند. به کمک تکنیک تحلیل سلسله مراتبی فازی، هر یک از شاخص‌های تحقیق برای ارزیابی عوامل دخیل و موثر در استقرار ایزو به صورت زوجی با یکدیگر مقایسه شده و ضریب اهمیت هر یک مشخص شده است و با بکار گیری تکنیک تصمیم‌گیری چند معیاره اولویت‌بندی آن ارائه شده است

 عوامل موثری که  بر سیستم های کیفیت (ایزو) مورد بررسی قرارگرفتند عبارتند از: عوامل مدیریتی-پرسنلی-ساختار سازمانی-ارزش ها-مشتری مداری و سیاست های بازار که با بررسی مدلهای مختلف از تحقیقات گذشته در این ضمینه شناسایی ومورد بررسی قرار گرفتند که سیاستهای بازار مهمترین عامل و مشتری مداری کم اهمیت ترین معیار برای استقرار ایزو بودند.

  واژه‌های کلیدی:  اولویت بندی – ISO – تکنیک‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره – شرکت سایوان

1 – 1. مقدمه

سازمان هایی که به پیاده سازی سیستم های مدیریت کیفیت روی می آورند، بنا به ضرورت واحدی به نام تضمین کیفیت را ایجاد می کنند تا عهده دار وظایف طرح ریزی، استقرار و بهبود سیستم مدیریت کیفیت شود. وظایف گوناگونی به عهده ی این واحد گذارده می شود از ممیزی داخلی سیستم مدیریت کیفیت گرفته تا انجام فعالیت هایی مانند اقدام اصلاحی و پیشگیرانه، کنترل مستندات، بهبود مستمر و در بعضی موارد آموزش و حتی مدیریت پروژه های درون سازمانی. به دلیل اینکه نام این واحد تضمین کیفیت می باشد، عمدتا فعالیت هایی به عهده ی این واحد گذاشته می شود که پیرامون تعریف و اجرای رویه هایی برای تحقق و تضمین کیفیت محصول که شامل کالا یا خدمات است، می باشد. اولین گام اجرایی در پی ریزی، طراحی و استقرار یک سیستم مدیریت کیفیت مانند ISO 9001 و یا ISO TS 16949 برای هر سازمانی چه صنعتی، تولیدی و یا خدماتی، شناسایی و تعریف فرآیندهای سیستم مدیریت کیفیت می باشد(مکوندی ،1382). زیر ساخت و سنگ بنای یک سیستم مدیریت کیفیت منسجم و مناسب، همین فرآیندهایی می باشند که در تناسب با سازمان، کسب و کار، اهداف و فعالیت های آن تعریف شده اند. طراحان، نویسندگان و به وجود آورندگان استانداردهای مدیریت کیفیت به مبحث فرآیندها توجه ویژه ای داشته اند، به طوری که سیستم های مدیریت کیفیت را سیستم هایی برپایه فرآیند و رویکرد فرآیندی می دانند.

1-2. بیان مسأله تحقیق

در سالهای اخیر شرکت های بزرگ دنیا به منظور رقابت درسطح بازارهای بین المللی و برای پایین آوردن هزینه های تولید ، کاهش دوباره کاری ها ،کاهش ضایعات و بالا بردن سود و افزایش رضایت مشتریان اقدام به پیاده سازی سیستم مدیریت کیفیت ISO کرده اند . با توجه به کیفیت در این برهه زمانی که برای محصولات شرکت ها لازم می باشد،ISO  به عنوان یک سیستم کیفیتی می تواند سازمان ها را عرضه محصولات بهتر کمک کند. ISO (سازمان بین المللی استاندارد سازی)، فدراسیونی جهانی متشکل از نهادهای ملی استاندارد (نهاد های عضو ISO) می باشد. کار آماده سازی استانداردهای ملی معمولا در میان گروه های فنی ISO صورت می گیرد.خواسته های سیستم کیفیت ISO دارای چندین بند است که هدایت یک سیستم کیفیت خوب را بر عهده دارد. پذیرش یک سیستم مدیریت کیفیت در سازمان باید یک تصمیم استرتژیک باشد و طراحی  و استقرار یک سیستم مدیریت کیفیت در سازمان تحت تاثیرمحیط تجاری آن،تغییرات بوجود آمده در محیط آن ، یا ریسک های مربوط به آن محیط،اهداف خاص و محصولات تولیدی،فرآیندهای بکار گرفته شده ،وضعیت صادرات و اندازه و ساختار سازمانی آن می باشد و هدف از این استاندارد ایجاد یکنواختی در ساختار سیستم های مدیریت کیفیت و یا یکنواختی در مستندات نمی باشد بلکه به دنبال رویکرد شرکت در جهت برآوردن خواسته مشتریان می باشد. مساله اساسی که  در این تحقیق به آن پرداخته شده است ورود محصولات ایرانی به بازارهای خارج از مرزهای ایران و افزایش رقابت در جهت گسترش بازارها می باشد که سیستم مدیریت کیفیت IS0  می تواند کمک شایانی به این مساله کند و با توجه به این موضوع که کیفیت و قیمت محصولات در نگاه مشتری امروز و بازارهای جهانی ،توجه به این سیستم که ابزاری کارامد می باشد در بلند مدت باعث رشد و شکوفایی شرکت های ایرانی شود. ولی متاسفانه مدت زمانی است که پیاده سازی این سیستم همواره با مشکلاتی روبه رو بوده است و در بیشتر موارد این سیستم یا اثربخش نبوده است یا سازمان های ایرانی قادر به نگهداری آن نبوده اند و بعد مدت زمانی گواهینامه خود را از دست داده اند (پهلوان پور و عباسی ، 1391). در این مطالعه سعی شده است که عوامل موثر بر موفقیت پیاده سازی ISO ، شناسایی شوند و نتایج چنین مطالعه ای میتواند نارسایی های موجود ،کمبود ها و مشکلات اساسی را نمایان کند و به عنوان راهنمایی مفید برای  مشاوران،مدیران،ممیزان و کارشناسان تضمین کیفیت باشد.با توجه به،عواملی چون سیاست های بازار،ارزش ها،حوزه ساختار سازمانی،حوزه مدیریت،حوزه پرسنلی و مشتری مداری عواملی بود که در این پروژه مورد بررسی قرار گرفته است.شرکت سایوان به عنوان یکی از بزرگترین سازه های فلزی تهران نقش بسزایی در تأمین سازه های پیچ و مهره ای استان تهران دارد ولی متأسفانه بدلیل نداشتن استانداردهای ایزو همواره با مشکلات و تبعات ناشی از کیفیت پایین هزینه های زیادی به پروژه های وارد نموده است.لذا این پژوهش درصدد است تا با بررسی زیرساختارهای مورد نیاز برای پیاده سازی و استقرار ایزو گام بلندی در جهت افزایش کیفیت محصولات شرکت سایوان بردارد.

1-3. بیان اهمیت انجام تحقیق

رعایت ضوابط و مقررات فراگیراستانداردبه صورت نظارت کیفی و مدیریت کیفی که دراستانداردهای سری ایزو مطرح شده‌اند ، به‌افزایش بهره‌وری واحدهای اقتصادی توجه ویژه‌دارند.

در این‌گونه استانداردها،مدیریت واحدهای‌اقتصادی باید به ابزاری تمسک جویند که نه تنهاازنظر کیفی،کالای مرغوب و موردنظر تولید شود،بلکه‌هزینه‌های تولید به گونه‌ای تخفیف پیدا کند که قیمت‌قابل رقابت در بازارهای جهانی به دست آید(دهزویی و مهدوی ،1390).

رشد بهره‌وری در سیستم شرکت سایوان سبب می‌شودکه هزینه‌های غیرضروری ازنظر( تامین مواد اولیه،نگهداری ماشین‌آلات،نیروی انسانی و…)تا حدامکان کاهش یابد و در نهایت،حذف شود.بهره‌وری ‌بهینه ازمنابع تولید(کار،زمین،سرمایه،تجهیزات وماشین‌آلات و…)سبب می‌شود که قیمت تمام شده‌کالا یا خدمت تولید شده تخفیف یابد وازمیزان‌ضایعات با رعایت استانداردهای تولید تا حد قابل‌توجهی کاسته شود.بنابراین،یکی ازمزایای رعایت‌اصول و ضوابط استاندارد در شرکت سایوان ،افزایش‌بهره‌وری است.ازاین رو،ضرورت دارد که واحد های قتصادی این شرکت برای حضوری موفق در عرصه رقابت‌جهانی به تدریج به استاندارهای ایزو ، دست پیدا کنند ، چنانچه تمامی‌بخش‌های اقتصادی بتوانند به استانداردهای ایزو  دست یابند،صرفه‌جویی‌های کلان اقتصادی‌در اثراستفاده بهینه ازمنابع تولید،رشد صادرات وتقویت بنیه رقابت واحدها در بازارهای جهانی به‌دست می‌آید و در این راستا اقتصاد ملی می‌تواند به‌رشد و توسعه پایدار دسترسی پیدا کند.

این استانداردها تقریباً شامل کلیه موارد مربوط به تکنولوژی می گردد و نیز کمک به ساخت و عرضه کالاها و خدمات موثرتر, ایمن تر و بهداشتی تر می نماید .  استانداردهای (ISO) تجارت و بازرگانی بین کشورها را آسان تر و صحیح تر می کند و به طور کلی ازمصرف کنندگان کالاها و خدمات حمایت کرده و زندگی آنها را سهل تر می نماید.  به عبارت دیگر اقدامات (ISO) که منتج به موافقت نامه های بین المللی گشته, نهایتا به صورت استانداردهای بین المللی چاپ می شود( بانیستر[1] ،1995).

وجوداستانداردهای ناهماهنگ برای فناوریهای مشابه ، در کشورها یا مناطق مختلف می‌تواند منجربه‌ «موانع فنی تجارت»گردد.صنایع صادراتی مدتهاست که‌نیاز به توافق در زمینهءاستانداردهای جهانی به منظورمعقول نمودن فرآیند تجارت را حس نموده و این امرزیربنای انگیزه برای تأسیس ISO بوده است.

استانداردسازی بین المللی برای بسیاری از فناوریهادر مراکز مختلفی مثل اطلاع‌رسانی،منسوجات،بسته‌بندی،توزیع کالاها،تولید و مصرف انرژی،کشتی‌سازی،خدمات بانکی و مالی،مناسب و بجا بوده وبه مرور زمان در آیندهء نزدیک برای تمام مراکز صنعتی‌منظور خواهد شد.دلایل اصلی ضرورت نیازبه‌ استانداردسازی بین المللی عبارتند از:

اقتصادهای بازار آزاد امروزی مرتبا از ایجاد فرصتهابرای رونق بخشیدن به بازارهای در حال توسعه حمایت‌می‌کنند.از جهت فنی،رقابت عادلانه باید بر اساس مراجع‌شناخته شده و تعریف‌شده(که در کشورها و مناطق‌مختلف قابل تشخیص باشد)،صورت گیرد.استانداردصنعتی بین المللی،بصورت بین المللی شناخته شده بوده‌و بواسطهء توافق شرکای تجاری،تأیید شده و بعنوان زبان‌تجارت عمل می‌کند.

 

در دنیای امروز هیچ صنعتی نمی‌تواند واقعا ادعا کند که‌از سایر اجزاء،محصولات،دستور العمل‌های مصرف و…درسایر مراکز مستقل است.مثلا پیچ در صنعت هواپیمایی وماشین‌آلات کشاورزی و…جوش‌کاری در مهندسی مکانیک‌و مهندسی هسته‌ای و…نقش ایفاء می‌کند.

 

صنعت رایانه مثال خوبی برای فناوری است‌که به شدن نیازمنداستانداردشدن در سطح جهانی‌است.سازگاری کامل بین سیستم‌های باز،رقابت‌سالمی بین تولیدکنندگان ایجاد نموده و حق‌انتخابهای واقعی به مصرف‌کنندگان می‌دهد،چرا که استانداردعامل قابل‌توجهی برای بهینه‌ سازی وکاستن هزینه‌هاست.

 

– استانداردهای جهانی برای فناوری‌های ضروری: برنامه‌های استانداردسازی در حوزه‌های کاملا جدیددر حال توسعه است.چنین حوزه‌هایی شامل مواد پیشرفته،محیط،علوم حیاتی،شهرنشینی و ساختمان‌سازی است.

ایجاد زیربنای اقتصادی در کشورهای در حال توسعه،به منظور بهینه‌ سازی،رقابت تجاری و قابلیت صادرات،ضروری بنظر می‌رسد.

 

استانداردسازی صنعتی حاصل قراردادهای موافقت‌شده بین تمام فعالان اقتصادی در آن مرکز صنعتی(شامل‌تولیدکنندگان،مصرف‌کنندگان و در غالب موارد دولت) می‌باشد.این افراد در زمینهء مشخصه‌ها و ملاکهایی که‌بایدبه طور پیوسته در انتخاب و طبقه‌بندی مواد،ساخت‌محصولات و ارائه خدمات بکار روند،موافقت می‌کنند. در نهایت هدف آسان‌سازی تجارت و انتقال فناوری با درنظر داشن موارد زیر است:

1- کیفیت بالای محصول با قیمت معقول؛

2- بهداشت،محافظت در مقابل محیط و کاهش‌تلفات؛

3- سازگاری کالاها و خدمات؛

4- ساده‌سازی به منظور افزایش قابلیت مصرف؛

5- کاهش تعداد مدلها و از اینرو کاهش قیمتها؛

6- افزایش بازدهی توزیع و آسان نمودن نگهداری؛

قطعا مصرف‌کنندگان نسبت به محصولات و خدمات‌دارای استانداردهای بین المللی،اعتماد بیشتری دارند.

1- 4. هدف های تحقیق

بررسی عوامل تاثیر گذار ISO
رتبه بندی عوامل موثر بر سیستم کیفیت (ایزو)
 3- بررسی  عوامل تاثیر گذار ساختاری و مدیریتی و مشتری مداری در نظام ایزو

بررسی سیاست های بازار در نظام ISO
5- شناسایی مشکلات زیربنایی پیاده سازی  سیستم مدیریت کیفیت

 

سئوال تحقیق

عوامل موثر بر سیستم های کیفیت کدام است؟
اهمیت هر یک از عوامل موثر سیستم های کیفیت چیست؟