هدف پژوهش حاضر مقایسه تأثیر توجه متمرکز بر خود بر سوگیری حافظه در افراد با اضطراب اجتماعی میباشد. بدین منظور افراد با اضطراب اجتماعی در سه شرایط آزمایشی مختلف توجه متمرکز بر خود (افزایش، کاهش و کنترل) مقایسه گردیدند. در پژوهش حاضر به طور مشخص سه بعد از ابعاد شناختی (زمان واکنش، حساسیت پاسخ   d و سوگیری پاسخ   ) مورد بررسی قرار گرفت. که هر یک از ابعاد در ارتباط با گروه های آزمایشی گروه کنترل مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت.

سوال اول پژوهش به این موضوع میپردازد که آیا بین گروه افزایش و کاهش توجه متمرکز برخود بر زمان واکنش با گروه کنترل به واژه‏های دارای بار هیجانی اضطرابی در افراد دچار اضطراب اجتماعی تفاوت وجود دارد؟

توجه متمرکز بر خود، آگاهی از اطلاعات داخلی را به عنوان نشانه های اضطرابی (ضربان قلب، سرخ شدن) افزایش میدهد. در حمایت از آن، مطالعات نشان میدهند که افراد اضطراب اجتماعی به انگیختگی درونیشان توجه دارند (دود، هادسون و همکاران ۲۰۱۱). انتظار بر این است که در شرایط توجه متمرکز بر خود، افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی به نشانه های هیجانی سریعتر پاسخ دهند. اما نتایج پژوهش حاضر نشان داد که زمان واکنش در بین گروه های مورد مطالعه تفاوت معناداری ندارد. یعنی شرکتکنندگان در هر سه شرط آزمایشی نسبت به بازشناسی واژه های هیجانی مختلف، زمان واکنش یکسانی دادند. بنابراین یافتهها با مدل نظری کلارک و ولز (۱۹۹۵) و نیز مطالعات موسی، لپین، کلارک و همکاران (۲۰۰۳) و کلز[۱۴۹] و هیمبرگ (۲۰۰۵) ناهمخوان است. برادلی، موگ، هامیلتون[۱۵۰] (۱۹۹۸) دریافتند که افراد با اضطراب منتشر، واکنش کوتاهتری به واژه های تهدید کننده دارند. مطالعه دیگری حتی زمان بسیار کوتاهتری با قالب تصویر در افراد اضطرابی سوگیری توجه نسبت به محرکهای تهدیدآمیز نشان داد (موگ و برادلی ، ۱۹۹۹). علاوه بر این کلز و هیمبرگ (۲۰۰۵) پیشنهاد کردند در مطالعات اضطراب اجتماعی تصویر چهره ممکن است محرک بهتری از واژه باشد. در مقایسه با کلمات، تصاویر صورت اثر تهدید بالاتری داشته باشد و ممکن است به طور بالقوه حاوی اطلاعات بیشتری باشد.

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید.

سوال دوم پژوهش به این موضوع میپردازد که آیا بین گروه افزایش و کاهش توجه متمرکز برخود بر سوگیری پاسخ () با گروه کنترل به واژه های دارای بار هیجانی اضطرابی در افراد دچار اضطراب اجتماعی تفاوت وجود دارد؟

براساس نتایج بدست آمده میزان   برای افراد دچار اضطراب اجتماعی که در معرض توجه متمرکز به خود قرار گرفتند معنیدار نبود. به این معنی که در هیچ از شرایط آزمایشی، شرکت کنندگان سوگیری پاسخ به هیچ یک از کلمات نشان ندادند. انتظار بر این بود که افراد در شرایط افزایش توجه متمرکز به خود دارای   پایین یا پاسخ «بلی»به کلمات منفی داشته باشند و یا دارای   بالا نسبت به کلمات مثبت یا پاسخ «خیر » داشته باشد. به عبارت دیگر شرکتکنندگان در شرایط افزایش به کلمات منفی سهیلگیر و تمایل به حدس زدن باشند و در شرایط کاهش توجه متمرکز به خود به کلمات منفی پاسخ «خیر» بیشتری نسبت به شرایط افزایش دهند. بنابراین، این یافته با مدل نظری کلارک و ولز (۱۹۹۵) و با مطالعات کلوچر، کانسین و همکاران (۱۹۹۵):لاند و اوست (۱۹۹۷) ناهمخوان است. ویبراتور مغناطیسی که برای تغییر توجه متمرکز به خود در افراد اضطراب اجتماعی ساخته شد امکان دارد باور پذیر نباشد و در نتایج مطالعه تاثیر داشته باشد. آن بعید به نظر میرسد، زیرا افراد اضطراب اجتماعی که بر قدرت سنجش انگیختگی درونی این ابزار را باور نداشتند، حذف شدند. با توجه به اینکه شرکتکنندگان در این مطالعه دانشجویان کارشناسی ارشد بودند، کلمات به‏کار رفته در این مطالعه بر روی نوجوانان دارای اضطراب اجتماعی هنجاریابی شده بود (استوار و همکاران، ۱۳۸۶) احتمالا به لحاظ سنی بر نتیجه مطالعه تاثیر داشته است.

سوال سوم پژوهش به این موضوع میپردازد که آیا بین گروه افزایش و کاهش توجه متمرکز برخود در حساسیت پاسخ (′ d) با گروه کنترل به واژه های دارای بار هیجانی اضطرابی در افراد دچار اضطراب اجتماعی تفاوت وجود دارد؟

براساس نتایج بدست آمده میزان ′ d برای کلمات منفی در افراد اضطراب اجتماعی که در معرض توجه متمرکز برخود قرار گرفتند معنی دار بود و در کلمات مثبت معنیدار نبود. به این معنی که افزایش توجه متمرکز به خود موجب افزایش حساسیت پاسخ به کلمات منفی نسبت به گروه کنترل و گروه کاهش توجه متمرکز به خود داشت. به عبارت دیگر افراد اضطراب اجتماعی در شرایط افزایش توجه متمرکز به خود نسبت به شرایط کاهش و کنترل از قدرت تمیز بالاتر برای کلمات منفی داشتند یعنی توانایی جداسازی کلمات اصلی یا قدیمی از کلمات جدید داشتند. بنابراین یافته با مدل نظری کلارک و ولز (۱۹۹۵) و با مطالعات فوا، فرانکلین (۱۹۹۶) و لاندو و اوست (۱۹۹۷) همخوانی است. کلارک و ولز یک مدل اضطراب اجتماعی را توسعه دادند که در آن به پردازش توجه متمرکز به خود به عنوان یکی از منابع اصلی حمایت از باور های منفی اضطراب اجتماعی در نظر گرفته شده است. اینکه از دیدگاه دیگران چگونه به نظر می رسند و افراد دیگر چه فکری در مورد آنها دارند. آنها پیشنهاد کردند که تفسیر منفی نشانه های اضطرابی مکانیسم اصلی درگیر در حفظ اضطراب اجتماعی است. بنابراین بازخورد کاذب بر ضربان قلب صرف نظر از پیامد های عاطفی و سطح اضطراب، باعث شناخت غیر مفید می شود. بنابراین افراد دچار اضطراب اجتماعی ارزیابی منفی از نشانه های اضطرابی دارند و این اطلاعات را با قضاوتی نادرست برای عملکرد اجتماعی خود بکار می برند و در شرایط اضطراب اجتماعی نقطه ضعف نشان دهند. تغییر توجه از معنای منفی نشانه های انگیختگی درونی موجب بهبود عملکرد و اضطراب می شود. این مطالعه از روش هایی که در درمان شناختی فوبی اجتماعی استفاده می شود حمایت می کند و به تغییر توجه به دور از نشانه های انگیختگی تاکید دارد.

محدودیتهای پژوهش

 

  • یافته های پژوهش حاضر از افراد اضطراب اجتماعی و دانشجویان به دست آمده است، بنابراین شاید نتوان این نتایج را به افراد غیر دانشجو تعمیم داد.
  • انتخاب آزمودنیها براساس گزارش شخصی صورت گرفته است. از آنجا که در روش های خود گزارشدهی، افرادمی خواهند تصویر جامعهپسندی از خود ارائه دهند لذا این موضوع میتواند انتخاب آزمودنیها را با خطا همراه سازد.

    1. پیشنهادهای پژوهشی
  • در رابطه با گروه نمونه توصیه میشود که چنین مطالعاتی بر روی افرادی (افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی) انجام شود که واژه‏های هیجانی بیشترین معنی را برایشان داشته باشد.
  • در رابطه با گروه نمونه توصیه میشود که چنین مطالعاتی بر روی افراد اضطراب اجتماعی بجای واژه های هیجانی از تصاویر هیجانی و یا موقعیتهای شبیهسازی شده استفاده شود.

نتایج این پژوهش عمدتا بر نقش کاهش اثرات محرکهای منفی و تهدید کننده بیش از افزایش اثرات محرکهای مثبت و تشویق کننده بر کاهش اضطراب در افراد اضطراب اجتماعی تاکید دارد، البته این امر نیازمند تحقیقات پژوهشی و بالینی بیشتر است.
منابع
استوار، صغری. خیر، محمد و لطفیان، مرتضی (۱۳۸۵). بررسی سوگیری حافظه (شناختی) در نوجوانان با اختلال اضطراب اجتماعی، فصلنامه روانشناسی، ۳۹، ۳۶۴-۳۴۹
استوار، صغری. خیر، محمد و لطفیان، مرتضی (۱۳۸۶). تبیین نقش واسطه ای توجه متمرکز بر خود و خود کارآمدی اجتماعی برارتباط بین اضطراب اجتماعی و سوگیریهای شناختی در نوجوانان، پایان نامه کارشناسی ارشد علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شیراز.
تقوی، محمد رضا (۱۳۸۲). روش شناسی پژوهش در حافظه بازشناسی و معرفی آماری علامت یابی (SAD)، مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، (۱)۲۰، ۸۰-۷۱٫
سادوک. بنجامین، سادوک. ویرجینیا، (۲۰۰۷). خلاصه روان پزشکی. جلد سوم، ترجمه پورافکاری، نصرالله، تهران، شهر آب، (۱۳۹۰).
دادستان، پریرخ، (۱۳۷۶).روانشناسی مرضی و تحولی از کودکی تا نوجوانی. تهران: انتشارات رشد.
داداش زاده،حسین ،یزداندوست، رخساره، غرایی، بنفشه ، اصغر نژاد فرید، علی اصغر (۱۳۹۱). اثربخشی درمان
 تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت