55
2-9-9-4- خودکارآمدی…………………………………………………………………………………………….
56
2-9-9-5- انتظار اجرا………………………………………………………………………………………………..
56
2-9-9-6- انتظار تلاش……………………………………………………………………………………………..
57
2-9-9-7- اثرات اجتماعی ………………………………………………………………………………………..
57
2-9-9-8- شرایط تسهیل گر……………………………………………………………………………………..
58
2-9-9-9- اضطراب …………………………………………………………………………………………………
59
بخش دوم : پیشینه تحقیق
پیشینه تحقیق
تحقیقات داخلی………………………………………………………………………………………………………….
61
تحقیقات خارجی………………………………………………………………………………………………………..
64
فصل سوم : روش اجرایی تحقیق
3-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………
71
3-2- روش تحقیق ……………………………………………………………………………………………………
71
3-3- جامعه آماری ، روش نمونه گیری و حجم نمونه …………………………………………………..
72
3-4- روش گردآوری داده ها …………………………………………………………………………………….
74
3-5- ابزار گردآوری داده ها ………………………………………………………………………………………
75
عنوان
شماره صفحه
3-6- روایی و پایایی ابزار گردآوری داده ها………………………………………………………………….
76
3-6-1- روایی………………………………………………………………………………………………………….
76
3-6-1- پایایی…………………………………………………………………………………………………………..
76
3-7- روش تجزیه و تحلیل داده ها………………………………………………………………………………
78
فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده های تحقیق
4-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………
80
4-2- توصیف متغیرهای جمعیت شناختی پاسخ دهندگان……………………………………………….
81
4-3- توصیف متغیرهای تحقیق……………………………………………………………………………………
87
4-4- مدل های تحقیق………………………………………………………………………………………………..
96
4-4-1- مدل پایه تحقیق درحالت استاندارد…………………………………………………………………..
96
4-4-2- مدل پایه تحقیق درحالت اعداد معنی داری……………………………………………………….
97
4-4-3- بررسی شاخص های معنی داری وبرازش مدل………………………………………………….
98
4-5- آزمون فرضیه‏های تحقیق……………………………………………………………………………………
101
4-6- بررسی معادلات ساختاری مدل…………………………………………………………………………..
104
فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات
5-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………
106
5-2- توصیف متغیرهای تحقیق ………………………………………………………………………………….
106
5-2-1- نتایج آمار توصیفی ………………………………………………………………………………………..
106
5-2-2- نتایج آمار استنباطی ……………………………………………………………………………………….
111
5-3- پیشنهادات حاصل از نتایج آزمون فرضیه ها………………………………………………………….
114
5-4- محدودیت های تحقیق……………………………………………………………………………………….
116
5-5- پیشنهادات برای تحقیقات آتی……………………………………………………………………………
117
منابع فارسی……………………………………………………………………………………………………………….
119
منابع انگلیسی…………………………………………………………………………………………………………….
122
پیوستها……………………………………………………………………………………………………………………..
126
فهرست جداول
عنوان
شماره صفحه
جدول(2-1) برساخته‌های اصلی نظریه رفتار برنامه ریزی شده ………………………………………..
39
جدول(2-2) برساخته‌های اصلی مدل پذیرش فناوری……………………………………………………..
43
جدول(2-3) برساختههای اصلی تئوری اشاعه نوآوریها…………………………………………………..
46
جدول(2-4) چارچوب دو بعدی پذیرش ICT……………………………………………………………….
63
جدول(3-1) تعداد دهیاری های استان گیلان ………………………………………………………………..
70
جدول(3-2) تعداد پرسشنامه های توزیع شده و برگشت داده شده……………………………………
70
جدول(3-3) تعداد سوالات متغیرهای تحقیق…………………………………………………………………
72
جدول(3-4) ضریب آلفای کرونباخ متغیرهای تحقیق………………………………………………………
74
جدول(4-1) توصیف نام شهرستان پاسخ دهندگان………………………………………………………….
81
جدول(4-2) توصیف جنسیت پاسخ دهندگان………………………………………………………………..
82
جدول(4-3) توصیف تحصیلات پاسخ دهندگان…………………………………………………………….
83
جدول(4-4) توصیف سن پاسخ دهندگان………………………………………………………………………
84
جدول(4-5) توصیف سابقه خدمت مرتبط پاسخ دهندگان……………………………………………….
85
جدول(4-6) توصیف سابقه خدمت در دهیاری پاسخ دهندگان………………………………………..
86
جدول(4-7) توصیف متغیر انتظار اجرا……………………………………………………………
…………….
87
جدول(4-8) توصیف متغیر انتظار تلاش……………………………………………………………………….
88
جدول(4-9) توصیف متغیر نگرش به استفاده…………………………………………………………………
89
جدول(4-10) توصیف متغیر اثرات اجتماعی………………………………………………………………….
90
جدول(4-11) توصیف متغیر شرایط تسهیل گر………………………………………………………………
91
جدول(4-12) توصیف متغیر قصد استفاده از ICT………………………………………………………….
92
جدول(4-13) توصیف متغیر خودکارآمدی…………………………………………………………………….
93

جدول(4-14) توصیف متغیر اضطراب………………………………………………………………………….
94
جدول(4-15) توصیف متغیر استفاده از ICT…………………………………………………………………
95
جدول(4-16) شاخص های برازش مدل های تحقیق……………………………………………………
100
عنوان
شماره صفحه

با بهره گرفتن از نسبت تغییرات بین گروهی به تغییرات داخل گروهی معیار F به دست خواهد آمد که مبنای تصمیم گیری در مورد فرض صفر و فرض مقابل است .
در صورتی که میانگین k گروه مورد مقایسه باشد در این صورت می توان فرض صفر و فرض مقابل را به صورت آماری زیر فرمول بندی نمود.

 
 
برای قضاوت در مورد فرض صفر بالا همان گونه که گفته شد و بر مبنای تجزیه تغییرات کل ( واریانس کل) جدول زیر بدست خواهد آمد . این جدول به جدول تحلیل واریانس معروف است و مهمترین بخش از روش تحلیل واریانس است.
3-11- تحلیل استنباطی داده ها

مدیر من برای انجام وظایفم با بهره گرفتن از ICT از من حمایت و پشتیبانی می کند.
به طورکلی سازمان من در رابطه با بهره گرفتن از ICT از کارکنان خویش پشتیبانی می کند.
دارا بودن ICT نماد قدر و منزلت سازمان من محسوب می شود.
1-7-8- شرایط تسهیل گر :
تعریف نظری:
درجه ای که یک فرد اعتقاد دارد که یک سازمان و زیربنای فنی جهت حمایت از سیستم وجود دارد. تاثیر شرایط تسهیل گر می بایست مدیران را نسبت به موانع ممکن در جهت کاربرد مطلع کند. عامل تعیین کننده شرایط تسهیل گر طبق تحقیقات انجام شده در پیش بینی قصد استفاده فاقد اهمیت شناسایی شد، اما در تعیین کاربرد مهم است. در واقع شرایط تسهیل گر همان موانع فنی و سازمانی هستند. این متغیر هم مثل انتظار تلاش قدرت پیش بینی کاربرد و امکان کاهش این کاربرد بعد از پذیرش اول را دارد. (دیاز و میشل ، 2010)
تعریف عملیاتی :
در این پژوهش نظر پاسخگویان در خصوص شرایط تسهیل گر با بهره گرفتن از 5 سوال یعنی سوالات 31 تا 35 پرسشنامه، مبتنی بر طیف 5 گزینه ای لیکرت (ازکاملا موافقم تا کاملا مخالفم) در مقیاس فاصله ای سنجیده شده است.
سوالات مربوط به شرایط تسهیل گر :

من از منابع مورد نیاز برای استفاده از ICT برخوردار هستم.
من از دانش لازم برای استفاده از ICT برخوردار هستم .
ICT موجود در سازمان با سایر سیستم های کامپیوتری مورد استفاده من سازگار نیست.
کمک های لازم برای رویارویی با مشکلات مربوط به ICT در سازمان در دسترس است.
استفاده از ICT متناسب با سبک کاری من است.
1-7-9- اضطراب :
تعریف نظری:
اضطراب استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات ، اغلب یک جنبه ناخوشایند نیز دارد، اضطراب و حالت‌های احساسی مشابه نه تنها می‌توانند بر تعامل تاثیر گذارند، بلکه بر بهره‌وری، یادگیری، روابط اجتماعی و در مجموع بر رفاه تاثیر می‌گذارند. محققان اضطراب رایانه‌ای را به عنوان حالتی ذهنی که منجر به ترسناکی یا بیمناک بودن در زمان تمایل به استفاده از رایانه یا در زمان استفاده از رایانه می‌شود، تعریف کرده‌اند(تونگ و چانگ ، 2008).
تعریف عملیاتی :
در این پژوهش نظر پاسخگویان در خصوص اضطراب با بهره گرفتن از 4 سوال یعنی سوالات 46 تا 49 پرسشنامه، مبتنی بر طیف 5 گزینه ای لیکرت (ازکاملا موافقم تا کاملا مخالفم) در مقیاس فاصله ای سنجیده شده است.
سوالات مربوط به اضطراب :
من درخصوص استفاده از ICT احساس نگرانی می کنم.
تصور اینکه ممکن است در هنگام استفاده از ICT مقدار زیادی از اطلاعات فقط با فشردن یک دکمه اشتباه از دست برود، موجب هراس من می شود.
من به دلیل ترس از اشتباهاتی که ممکن است قادر به تصحیح آنها نباشم، تمایلی به استفاده از ICT ندارم.
ICT تا حدی موجب وحشت من می شود.

1-8- قلمرو تحقیق
1-8-1- قلمرو موضوعی:
باتوجه به موضوع تحقیق یعنی پذیرش و کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات هدف اصلی است. پژوهش حاضر بطور کلی در حوزه مدیریت تکنولوژی و به صورت خاص در حوزه سیستم های اطلاعاتی مدیریت قرار می گیرد.
.1-8-2- قلمرو زمانی:
قلمرو زمانی این تحقیق از مهرماه 1391 تا پایان دی ماه سال 1392 است.
1-8-3- قلمرو مکانی:
قلمرو مکانی این تحقیق دهیاری های استان گیلان می باشد.

فصل دوم :
مبانی نظری
و
پیشینه تحقیق

بخش اول :
مدل های پذیرش فناوری

 
 
باورهای رفتاری
باورهای اصولی
باورهای کنترل شده
نگرش
هنجارهای ذهنی
کنترل درک شده رفتاری
قصد رفتاری
رفتار

شکل (2-2) مدل رفتار برنامه‌ریزی شده اجزن (1991)
تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده مدعی است که مهم‌ترین عوامل اصلی که تعیین‌کننده قصد رفتاری هستند عبارتند از: نگرش به رفتار، هنجار ذهنی و کنترل درک شده رفتاری که در جدول زیر معرفی شده‌اند.
جدول (2-1) : برساخته‌های اصلی TPB (قربانی زاده وهمکاران، 1390)
برساخته اصلی
تعریف
نگرش فرد به رفتار
احساس مثبت یا منفی فرد در باره انجام یک رفتار خاص است (فیشبن و آجزن، 1975)
هنجار ذهنی
ادراک فرد در باره اینکه اغلب مردمانی که به نظر او مهم هستند، چه فکر میکنند و او باید یا نباید مورد نظر آنها را در رفتار خود مورد توجه قرار می‌دهد(فیشبن و آجزن، 1975)
درک از کنترل بر رفتار
سادگی یا دشواری یک رفتار از نظر فرد(فیشبن و آجزن، 1975) و در حوزه پژوهش‌های مرتبط با سیستم‌های اطلاعات «ادراکات مربوط به قیود داخلی و بیرونی بر رفتار»(تیلور و تاد 1995)
تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده به طور وسیعی در مطالعات اجتماعی به کار رفته است، مطالعات نشان می‌دهد که چندین طرح در حوزه سیستم‌های اطلاعات نیز با تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده اجرا شده است؛ این مطالعات انواع گوناگونی از کاربردهای پذیرش فناوری را مورد توجه قرار داده‌اند؛ از جمله پذیرش سیستم طبابت از راه دور، تجارت الکترونیک، اخلاق فناوری و بانکداری مجازی. این مطالعات نشان می‌دهد که تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده می‌تواند برای برخی از زمینه‌های پژوهشی مناسب باشد.
برخی از تحقیقات انجام شده بر مبنای نظریه رفتار برنامه‌ریزی شده و تأثیر آن بر پذیرش فناوری از سوی کاربران، عبارتند از: تحقیق «هریسون»(1997)، «ترافیموو و دورن»(1998)، «تیلور و تاد»(1995)، «ماتیسون»(1991)، «جارونپا و تاد» (1997)، «جورج» (2002)، «باتاچرجه» (2000)، «سو و هان» (2003)، «پاولو» (2002)، «تان و تئو» (2000)، «سونگ و زاهدی» (2001). نتایج به دست آمده از این پژوهشها، مفید بودن این نظریه را در پیش‌بینی رفتار استفاده‌ کنندگان از فناوری تأیید کرده است.

2-9-3- نظریه تجزیه رفتار برنامه‌ریزی شده :
این نظریه شکل تکامل یافته دو نظریه قبلی است و در سال 1995 توسط «تیلور و تاد» مطرح شد. نظریه مطرح شده، نشان دهنده لزوم درک بهتر از روابط بین ساختار باورهاست و به قصد تجزیه باورهای نگرشی و نظریه رفتار برنامه‌ریزی شده تکامل یافته است. «شیمپ و کاواس»(1984) استدلال می‌کنند مؤلفه‌های شناختی باورها (عقاید) را نمی‌توان به یک واحد منفرد مفهومی یا ادراکی سازمان داد. مطالعات «تیلور و تاد» (1995) نیز مشخص ساخت بر اساس نظریه اشاعه نوآوری باورها دارای سه ویژگی برجسته درک سودمندی (مزیت نسبی)، درک سهولت استفاده (میزان پیچیدگی) و سازگاری است. درک سودمندی (مزیت نسبی) به درجه‌ای اشاره دارد که نوآوری فناورانه، منافعی از قبیل منافع اقتصادی ، افزایش راحتی و رضایت را به همراه دارد. درک سودمندی باید به گونه‌ای مثبت با میزان سازگاری با نوآوری مرتبط باشد (راجرز، 1983). سهولت استفاده، نشان دهنده میزانی است که تصور می‌شود نوآوری فناورانه می‌تواند از لحاظ درک، یادگیری یا عمل پیچیده باشد. فناوریهای نوآورانه که به نظر می‌رسد استفاده از آنها آسان است، بیشتر توسط کاربران پذیرفته و استفاده می‌شوند. سازگاری به درجه‌ای اطلاق می‌شود که نوآوری متناسب با ارزشهای بالقوه موجود، تجربه قبلی و نیازهای کنونی است (همان منبع).
«تورناتزکی و کلین» (1982) دریافتند چنانچه فناوری با مسئولیتهای شغلی و نظام ارزشی فرد انطباق داشته باشد، سازگاری بیشتری خواهد داشت. «تیلور و تاد» نشان دادند نظریه تجزیه رفتار برنامه‌ریزی شده، قدرت توضیحی بیشتری از نظریه رفتار برنامه‌ریزی شده و نظریه عمل منطقی در ارزیابی میزان پذیرش فناوری توسط کاربر داراست (شی و فانگ، 2004).

انجام رفتار
قصدانجام رفتار

نگرش
هنجارهای ذهنی
کنترل رفتارهای درک شده
سازگاری
ادراک سودمندی
سهولت استفاده
نفوذ همکاران
نفوذ مافوق
خودکارآمدی
شرایط تسهیل گر
فناوری تسهیل گر شرایط

شکل(2-3) مدل تجزیه رفتار برنامه‌ریزی شده تیلور و تاد (1995) 

2-9-4- نظریه پذیرش فناوری دیویس :
نظریه پذیرش فناوری برای تشریح رفتار استفاده از رایانه توسعه یافت. سیاستگذاران متوجه شدند بسیاری از سرمایه‌گذاریهای فناورانه در مؤسسه‌های پژوهشی و دانشگاهی به دلایلی از قبیل کهنگی فناوری، اشکالهای فنی، نبود ابزارهای فناورانه مکمّل و … بدون استفاده باقی مانده است (رائو،2007). چالشهایی از این دست باعث شد تا «دیویس» در سال 1989 نظریه پذیرش فناوری، از کاربردی‌ترین نظریه‌ها در حوزه پذیرش فناوری اطلاعات، را توسعه دهد. «دیویس» (1993) معتقد است هدف بیشتر نظامهای اطلاعاتی، ارتقای عملکرد شغلی است. متأسفانه هرگاه نظامهای اطلاعاتی توسط کاربر کنار گذاشته می‌شود، عملکرد فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. پذیرش فناوری توسط کاربر، عاملی ضروری و تعیین‌کننده در موفقیت یا شکست یک نظام اطلاعاتی به شمار می‌رود. از این رو، مدل پذیرش فناوری، چرایی پذیرش یا رد فنّاوری اطلاعاتی توسط کاربر و نحوه تأثیرگذاری پذیرش کاربر بر روی خصوصیات نظام را بررسی می‌کند. این مدل نه تنها به تشریح دلایل نپذیرفتن یک خدمت مبتنی بر فناوری توسط کاربران می‌پردازد، بلکه به بررسی چگونگی ارتقای میزان پذیرش کاربران از طریق طراحی نظام می پردازد. انتخاب خصوصیات کارکردی و واسط کاربری یک نظام جدید به میزان زیادی تحت کنترل طراحان، توسعه‌دهندگان، انتخاب‌کنندگان و مدیران است. بنابراین، به مدلی نیاز است تا نحوه اتخاذ چنین تصمیمهایی و تأثیر آنها بر پذیرش نظام توسط کاربران مشخص شود. شکل (2-4)، مدل پیشنهادی دیویس و عناصر آن را نشان می‌دهد.
متغیرهای بیرونی
سودمندی
سهولت
نگرش به استفاده
تصمیم به استفاده
استفاده از فناوری

شکل(2-4) مدل پذیرش فناوری دیویس(1993)

در شکل (2-4)، عناصر اصلی مدل پذیرش فناوری، درک سودمندی و درک سهولت استفاده است. به اعتقاد «دیویس» (2001) دلیل پذیرش یا رد یک فناوری اطلاعاتی در اغلب موارد تحت الشعاع دو عامل تعیین‌کننده است. نخست اینکه تمایل افراد به استفاده یا استفاده نکردن از یک نظام، به دیدگاه آنها درباره تأثیر نظام بر اجرای بهتر وظایف حرفه‌ای آنان بستگی دارد( درک سودمندی).
دوم، حتی در صورتی که کاربران بالقوه به سودمندی یک نظام اذعان داشته و استفاده از آن را مشکل تصور کنند، سودمندی نظام به جهت پیچیدگی استفاده از آن، ارزش خود را از دست می‌دهد. از این رو، سودمندی تحت تأثیر عنصر درک سهولت کار با نظام است. درک سودمندی نیز به معنای درجه‌ای است که فرد استفاده از یک نظام خاص را برای ارتقای عملکرد شغلی خود سودمند می‌داند. بر عکس، درک سهولت استفاده به درجه‌ای اطلاق می‌شود که یک نظام خاص به حداقل تلاش برای کاربرد نیاز دارد.
پژوهشها و تحقیقات گسترده ای با بهره گرفتن از مدل پذیرش فناوری، جنبه‌های رفتارشناختی افراد در مواجهه با نظامهای اطلاعاتی بررسی کرده‌اند و این مدل قابلیت و توانایی خود را نسبت به سایر مدلهای موجود به اثبات رسانیده است. این مدل توسط «ونکاتش و دیویس» (2000) و پژوهشگران دیگر، بازبینی و اصلاح شد (ایگباریا، 1989)
جدول (2-2): جدول برساخته‌های اصلی مدل پذیرش فناوری TAM (قربانی زاده وهمکاران، 1390)
برساخته اصلی
تعریف
درک از سودمندی
برداشت ذهنی یک کاربر در خصوص اینکه استفاده از یک سیستم کاربردی خاص در آینده باعث افزایش عملکرد شغلی او در یک عرصه یا زمینه سازمانی ‌می‌شود(دیویس و همکاران، 1989)
درک ازسهولت استفاده
درجه‌ای که یک کاربر انتظار دارد در آینده استفاده از سیستم مورد نظر بی‌نیاز از تلاش و کوشش باشد(دیویس و همکاران، 1989)
نگرش
احساس منفی یا مثبت فردی (ناشی از ارزیابی) درباره انجام رفتاری مشخص (فیشبن و آجزن، 1975)
در مطالعات بعدی، تمرکز بر روی حوزه فناوری است و در برخی از مطالعات نیز به جنبه‌های دیگری از مدل از قبیل درنظر گرفتن عوامل خارجی(مانند فرهنگ سازمانی)، عناصر انسانی(مانند سطح آموزش) ، عناصر اعتقادی (مانند درک سودمندی فردی) توجه شده است. یکی از جدیدترین مدلهای توسعه یافته پذیرش فناوری (هامنر و قاضی، 2009) و متغیرهای افزوده شده به آن در زیر ارائه شده است.
فرهنگ سازمانی
عوامل انسانی
عوامل سیستمی
سودمندی ادراک شده
درک سهولت استفاده
درک سودمندی شخصی
نگرش به استفاده
قصدرفتاری
استفاده

شکل(2-5) مدل توسعه یافته پذیرش فناوری هامنر و قاضی (2009)
از مقایسه شکل پذیرش فناوری (1) و (2) تفاوت بین این دو مدل به وضوح دیده می شود. علاوه بر این متغیرهای خارجی مدل اصلی از قبیل ویژگی های سیستم، آموزش، دخالت کاربر در فاز طراحی سیستم و… به میزان قابل توجهی نسبت به متغیرهای اتخاذ شده در پذیرش فن آوری (2) متفاوت است. مدل پذیرش فن آوری اصلی به فایده درک شده و سهولت درک شده محدود شده و مزیت آن این است که در عمل آسان است ولی توانایی توضیح مدل پایین تر است (لی، 2010). پذیرش فن آوری (2) در مورد بسیاری به کار رفته و تأیید گردیده است.
مورد قابل توجه دیگری که در پذیرش فن آوری (2) وجود دارد، تمایزی است که این مدل بین استفاده اختیاری و اجباری از
تکنولوژی جدید در نظر گرفته است. نتیجه این که تکنولوژی هایی که به اجبار به کار گرفته می شوند، اثربخشی کمتری نسبت به آنهایی دارند که تحت تأثیر نفوذ اجتماعی پذیرفته می شوند.
2-9-5- نظریه اشاعه نوآوری :
«راجرز» معروف‌ترین پژوهشگر در پژوهش «اشاعه نوآوری» است. راجرز نوآوری را چنین تعریف می‌کند: «فکر، روش یا شئی که فرد یا واحد دیگری از اقتباس آن را نو تصور می‌کنند.»(سورین، 1381،ص312). از دیدگاه راجرز(2005) اشاعه فرایندی است که نوآوری از طریق مجاری ارتباطی در طی زمان در میان اعضای یک نظام اجتماعی گسترش می‌یابد. «راجرز» (1983) ویژگیهای نوآوری و عوامل تعیین‌کننده گسترش آن را به پنج دسته تقسیم کرده است :
مزیت نسبی: میزانی که یک نوآوری نسبت به نوآوریهای پیش از خود بهتر و برتر تصور شود.ماهیت هر نوآوری تعیین کننده نوع مزیت نسبی (اقتصادی، اجتماعی و …) آن است. خصوصیات بالقوه کاربران هر نوآوری نیز عاملی تعیین‌کننده در نوع مزیّت نسبی هر نوآوری به شمار می‌آید.
سازگاری: به حد و حدود سازگاری نوآوری با ارزشها، تجربه‌ها و نیازهای موجود اطلاق می‌شود. سازگاری بیشتر با نیازهای کاربران، معنای کارایی و قطعیت بیشتر نوآوری خواهد بود.
پیچیدگی: درجه دشواری شناخت یا استفاده از یک فناوری نوین است. نوآوری را می‌توان در پیوستاری از پیچیدگی‌ـ سادگی طبقه بندی کرد. برخی نوآوریها از نگاه کاربر پیچیدگی کمی دارند.
سنجش‌پذیری: به میزانی ارجاع می‌دهد که می‌توان قبل از اشاعه نوآوری، آن را سنجش نمود. نوآوری با قابلیت آزمون پذیری، بیشتر از سوی کاربران بالقوه پذیرفته می‌شود.
مشاهده‌پذیری: درجه‌ای که نتایج، منافع و خصایص یک نوآوری برای دیگران قابل مشاهده است. منافع و نتایج برخی از اندیشه‌ها به آسانی قابل مشاهده و قابل انتقال به دیگران و در برخی موارد بر خلاف این است.
تئوری اشاعه نوآوری همچنین ادعا می‌کند که چهار ویژگی که بر اجرای نوآوری اثر می‌گذارد عبارت است از: مزیت نسبی، سازگاری، قابل آموزش بودن، قابل مشاهده بودن.
جدول (2-3): جدول برساختههای اصلی تئوری اشاعه نوآوریها IDT (قربانی زاده وهمکاران، 1390)
عنوان برساخته
تعریف
مزیت نسبی
میزان درک از اینکه یک نوآوری می‌تواند در شرایط فعلی بهبود ایجاد کند (مور و بن باسات، 1991)
سادگی استفاده
درک از دشواری یا سهولت به کاربردن یک نوآوری(مور و بن باسات، 1991)
تصور
درک از اینکه به کاربردن یک نوآوری تصور یا وضعیت واحدی در یک سیستم اجتماعی پدید می‌آورد(مور و بن باسات، 1991)
مشاهده پذیری
مشاهده میزان استفاده دیگران از یک سیستم در سازمان(مور و بن باسات، 1991)
قابلیت سازگاری
میزان سازگاری یک نوآوری با ارزش‌های موجود، نیازها و تجارب قبلی کاربران بالقوه(مور و بنباسات، 1991)
قابلیت توضیح نتایج
قابل لمس بودن نتایج استفاده از نوآوری، شامل قابلیت دیدن و قابلیت ارتباط برقرارکردن(مور و بن باسات، 1991)
استفاده داوطلبانه
درک از میزان اختیاری و داوطلبانه بودن نوآوری خاص(مور و بن باسات، 1991)

بر اساس مطالعات اولیه راجرز، می‌توان مدل زیر را ترسیم نمود:

پذیرش

از آسانی استفاده و نگرش نسبت به استفاده از سیستم مورد بررسی رابطه علّی پیدا نشد. در نهایت نگرش دانشجویان نسبت به استفاده از این سیستم و هنجار ذهنی آنها، به عنوان عوامل تعیین کننده استفاده از سیستم مورد بررسی شناسایی شد.
موریس و ونکاتش (2000) دریافتند که تصمیمات مردها برای قبول یک فن‌آوری بیشتر تحت تأثیر سودمندی درک شده بود، در حالی‌که زنان بیشتر تحت تاثیر سهولت استفاده درک شده از فن‌آوری بودند. این یافته‌ها توسط آنگ و لای در سال 2006 در یک نمونه در زمینه یادگیری الکترونیکی تأیید شد.
روز و استراب (1998) با هدف بررسی تطبیق مدلهای مربوط به اشاعه فناوری اطّلاعات را که در کشورهای توسعه یافته ریشه دارند، با وضعیت کشورهای در حال توسعه، کاربرد «مدل پذیرش فناوری» را در جهان عرب بررسی کردند. نتایج این پژوهش نشان داد «مدل پذیرش فناوری» در جهان عرب نیز همانند کشورهای توسعه یافته دارای اعتبار می‏باشد. در واقع، در کشورهای عربی نیز تأکید بر عواملی منطقی همچون مفید بودن و آسانی استفاده از یک سیستم جدید، به پذیرش و کاربرد بهتر آن منجر شده است.
کرایسا (1998)در پژوهشی تحت عنوان « عوامل موثر بر پذیرش و کاربرد فناوری اطلاعات در مدارس» موانع سد راه معلمان در اجرای فناوری های رایانه ای برای آموزش دانش آموزان را بررسی کرده است که مهم ترین آنها عبارت اند از : عوامل زمانی، مشکلات دسترسی به سخت افزار و نرم افزار، نگرش های مدیریت نسبت به فناوری، نگرش های معلمان نسبت به فناوری اطلاعات، مشکلات آموزشی، آموزش معلمان و مهارت های شخصی معلمان در زمینه رایانه.
هرس و همکاران (2003) در پژوهشی تحت عنوان « عوامل موثر بر پذیرش اینترنت با پهنای باند وسیع از طریق موبایل » تدوین کردند . در این مقاله پذیرش اینترنت از طریق موبایل در اروپای شرقی مورد بررسی قرار گرفت و به نتایج زیر دست یافتند:
پذیرش فناوری از سه جهت کاربر و کاربرد فن آوری ، فرایند پذیرش و فرایند نشر مورد یررسی قرار گرفت . هرس بر این باور است که عوامل موثر بر پذیر ICT عبارتند از : آگاهی و درک از ICT ، پیچیدگی ICT (کاربردی بودن ICT) ، توانایی مالی برای استفاده از ICT (استطاعت مالی) ، سازگاری ، دسترسی ، مزیت نسبی ، سازگاری با نوع زندگی کاربر ، تجارب اجتماعی در زمینه ICT .

فصل سوم :
روش اجرای تحقیق

3-1- مقدمه :
از اصطلاح روش تحقیق معانی خاص و متمایزی در متون علمی استنباط می شود که یکی از تعاریف جامع بصورت زیر میباشد:
روش تحقیق مجموعه ای از قواعد، ابزار و راه های معتبر (قابل اطمینان ) و نظام یافته برای بررسی واقعیتها، کشف مجهولات و دستیابی به راه حل مشکلات است. (خاکی، 1382)
با هر تحقیق، تلاشی سیستماتیک و روشمند به منظوردست یافتن به پاسخ یک پرسش یا راه حلی برای یک مساله است، که بر این اساس تحقیقاتِ صورت گرفته را بر اساس هدف از انجام تحقیق می توان طبقه بندی نمود.مجموعه فرایندی را که سعی می کنیم توسط آن مشکلات را حل کنیم تحقیق می نامند. تحقیق در بردارنده فرایندهای جست و جو، بررسی، آزمودن و آزمایش است (سکاران، 1385)
دراین فصل به معرفی و روش اجرایی تحقیق، جامعه و نمونه آماری، ابزارهای اندازه گیری، روش جمع آوری اطلاعات، روایی و پایایی ابزار تحقیق، روش تجزیه و تحلیل داده ها و چگونگی انجام تحقیق به تفصیل پرداخته خواهد شد.
3-2- روش تحقیق :
تحقیق حاضر از نظر طبقه بندی تحقیقات با توجه به اهداف آنها، در زمره تحقیقات با ماهیت توصیفی و از نوع همبستگی قرار دارد. در تحقیق همبستگی هدف اصلی آن است که مشخص شود آیا رابطه ای بین دو یا چند متغیر وجود دارد و اگر این رابطه وجود دارد اندازه و حد آن چقدر است.
مطالعه توصیفی برای تعیین و توصیف ویژگیهای متغیرهای یک موقعیت صورت می گیرد و هدف آن عبارت است از تشریح جنبه هایی از پدیده مورد نظر پژوهشگر با دیدگاهی فردی، سازمانی، صنعتی و نظایر آن (سکاران، 1385).
این تحقیق در سطح تحقیقات کاربردی قراردارد. تحقیق کاربردی تلاشی برای پاسخ دادن به یک معضل و مشکل عملی است که در دنیای واقعی وجود دارد (خاکی، 1379). اجرای تحقیقات کاربردی برای بسیاری از سازمان ها مورد استفاده قرار می گیرد زیرا با بهره گرفتن از آن می توان به بررسی مشکلات موجود در سازمان ها پرداخت و راه حل های علمی برای اصلاح موقعیت مشکل آفرین را مشخص کرد. از آنجا که این تحقیق در محیط طبیعی یعنی جایی که وقایع به طور معمول روی می دهند استفاده می گردد در نتیجه تحقیق حاضر میدانی می باشد.
3-3- جامعه آماری ، روش نمونه گیری و حجم نمونه :
جامعه آماری به کل گروه افراد، وقایع یا چیزهایی اشاره دارد که محقق می خواهد به تحقیق درباره آنها بپردازد (سکاران، 1386). نمونه عبارتست از مجموعه ای از نشانه ها که از یک قسمت، گروه یا جامعه ای بزرگتر انتخاب می شود. بطوریکه این مجموعه معرف کیفیت و ویژگیهای آن قسمت، گروه یا جامعه بزرگتر باشد(خاکی، 1387).
نمونه برداری، فرایند انتخاب کردن تعداد کافی از میان اعضای جامعه آماری است به طوری که با مطالعه گروه نمونه و فهمیدن خصوصیات یا ویژگی های آزمودنی های گروه نمونه بتوان این خصوصیات را برای اعضای جامعه آماری تعمیم داد(سکاران،1385).
روش نمونه گیری در این تحقیق از نوع نمونه گیری در دسترس است. جامعه آماری در تحقیق حاضر دهیاران استان گیلان هستند و تعداد آنها 1392 نفر است که در جدول (3-1) هر شهرستان به تفکیک تعداد دهیاری آمده است.

جدول (3-1) تعداد دهیاری های اس

تان گیلان
ردیف
شهرستان
تعداد دهیاری ها
1
آستارا
35
2
آستانه اشرفیه
77
3
املش
60
4
بندرانزلی
21
5
تالش
144
6
رشت
244
7
رضوانشهر
55
8
رودبار
75
9
رودسر
122
10
سیاهکل
50
11
شفت
72
12
صومعه سرا
115
13
فومن
99
14
لاهیجان
119
15
لنگرود
52
16
ماسال
52
جمع
1392
جدول (3-2) تعداد پرسشنامه های توزیع شده و برگشت داده شده
ردیف
شهرستان
تعداد پرسشنامه توزیع شده
تعداد پرسشنامه برگشت داده شده
1
لاهیجان
50
49
2
رشت
40
35
3
لنگرود
30
25
4
آستانه
30
23
5
سیاهکل
20
12
6
صومعه سرا
20
17
7
فومن
20
17
8
آستارا
20
19
9
تالش
20
15
10
بندرانزلی
20
18
11
رودسر
20
18
12
ماسال
15
15
13
رضوانشهر

 
 
15
13
14
رودبار
15
11
15
شفت
15
12

16
املش
15
10
جمع
365
309

تعداد نمونه با توجه به فرمول ذیل مشخص می گردد :
= حجم نمونه
= اندازه متغیر مورد بررسی مطابق توزیع نرمال استاندارد با سطح عدم اطمینان
= میزان خطا
= واریانس جامعه (براساس متغیر مورد بررسی)
= حجم جامعه
طبق فرمول حجم نمونه مورد نیاز 301 نفر می باشد. تعداد پرسشنامه های توزیع شده 365 پرسشنامه بوده که تعداد 309 عدد جمع آوری شد و در تجزیه وتحلیل نهایی مورد استفاده قرار گرفت.
3-4- روش گردآوری داده ها :
برای جمع آوری داده ها، ابزار و روش های متعددی وجود داردکه هر یک از این ابزارها برای جمع آوری نوع معینی از داده ها مناسب است. روش گردآوری اطلاعات در این تحقیق میدانی است. روش های میدانی به روش هایی اطلاق می شود که محقق برای گردآوری اطلاعات ناگزیر است به محیط بیرون برود و با مراجعه به افراد یا محیط و نیز برقراری ارتباط مستقیم با واحد تحلیل، اطلاعات مورد نیاز خود را گردآوری کند. (حافظ نیا،1382)
3-5- ابزار گردآوری داده ها :
در این تحقیق برای گردآوری داده ها جهت آزمون فرضیات از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. پرسشنامه ابزار کارآمدتری برای گردآوری اطلاعات به شمار می رود زیرا اطلاعات از نظر وقت، نیرو و هزینه به طور کارآمدتری بدست می آید. همچنین مجموعه ای است از سؤالات کتبی و غالباً مبتنی بر گزینه های مشخص که پاسخ دهنده جواب های خود را بر آن درج می کند.(سکاران،1385)
بخش آخر پرسشنامه مربوط به اطلاعات جمعیت شناختی و شامل اطلاعاتی در مورد سن ، تحصیلات ، جنس است.
بخش دوم پرسشنامه به منظور سنجش متغیرهای مستقل و وابسته طراحی شده است.
سؤالات پرسشنامه تشکیل شده است از :
جدول (3-3) تعداد سوالات متغیرهای تحقیق
سوالات
نام متغییر
تعداد سوالات
1-10
انتظار اجرا
10
11-18
انتظار تلاش
8
19-24
نگرش به استفاده
6
25-30
اثرات اجتماعی
6
31-35
شرایط تسهیل گر
5
36-40
قصد استفاده
5
41-45
خودکارآمدی
5
46-49
اضطراب
4
50-53
استفاده
4

3-6- روایی و پایایی ابزار گردآوری داده ها :
3-6-1- روایی(اعتبار) :
مفهوم اعتبار به این سؤال پاسخ می دهد که ابزار اندازه گیری تا چه حد خصیصه مورد نظر را می سنجد. بدون آگاهی از اعتبار ابزار اندازه گیری نمی توان به دقت داده های حاصل از آن اطمینان داشت .ابزار اندازه گیری ممکن است برای اندازه گیری یک خصیصه ویژه دارای اعتبار باشد، در حالی که برای سنجش خصیصه دیگری بر روی جامعه دیگر از هیچ گونه اعتباری برخوردار نباشد (سرمد و همکاران، 1376). برای تعیین اعتبار پرسشنامه روش های متعددی وجود دارد که یکی از این روش ها روایی محتوایی می باشد. روایی محتوایی اطمینان می دهد که ابزار مورد نظر به تعداد کافی پرسشهای مناسب برای اندازه گیری مفهوم مورد سنجش را در بر دارد. روایی محتوای یک آزمون معمولا توسط افرادی متخصص درموضوع مورد مطالعه تعیین می شود.(سکاران،1385).برای سنجش روایی پرسشنامه از روش روایی محتوایی استفاده شده است. بنابراین پرسشنامه حاضر در اختیار استاد راهنما و مشاور جمعی از خبرگان قرار گرفت و بعد از بکارگیری نظرات ایشان، پرسشنامه نهایی تدوین گردید.