پیشینه تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………..9
روش انجام تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………..10
ساماندهی تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………….10
1: مفاهیم و تاریخچه……………………………………………………………………………………………………………..11
1-1تبیینمفاهیم……………………………………………………………………………………………………………….. 12
1-1-1 مفاهیماصلی……………………………………………………………………………………………………………12
1-1-1-1ملأعام………………………………………………………………………………………………………………..12
1-1-1-1-1 لغوی………………………………………………………………………………………………………. 12
1-1-1-1-2 اصطلاحی………………………………………………………………………………………………. 13
1-1-1-2 تعریففقهیمجازاتدرملأعام……………………………………………………………………..…….14
1-1-1-3 ملاکومعیارملأعام…………………………………………………………………………………………….. 15
1-1-1-3-1 حضورمردم…………………………………………………………………………………………….16
1-1-1-3-2 خصوصیتمکانی…………………………………………………………………………………… 17
1-1-1-4تعریفمجازات…………………………………………………………………………………………………….18
1-1-2 مفاهیممرتبط…………………………………………………………………………………………………………..19
1-1-2-1 علن…………………………………………………………………………………………………………………. 19
1-1-2-1-1 لغوی………………………………………………………………………………………………………. 20
1-1-2-1-2 اصطلاحی………………………………………………………………………………………………. 20
1-1-2-2 تشهیر………………………………………………………………………………………………………………21
1-1-2-2-1 لغوی……………………………………………………………………………………………………….21
1-1-2-2-2 اصطلاحی………………………………………………………………………………………………. 21
1-2 پیشینهتاریخیمجازاتدرملأعام………………………………………………………………………………… 22
1-2-1 قانونحمورابی………………………………………………………………………………………………… 22
1-2-2 توراتوانجیل…………………………………………………………………………………………………….. 23
1-2-3 دورهباستان( یونانورم)……………………………………………………………………………………. 24
1-2-4 آموزههایاسلامیپیراموناجرایمجازاتدرملأعام……………………………………. 24
1-2-5 اجرایمجازاتدرملأعامدرطولتاریخایران………………………………………………………….. 27
1-2-5-1 دورهیهخامنشیان……………………………………………………………………………………. 27
1-2-5-2 دورهیساسانیان………………………………………………………………………………………… 28
1-2-5-3 دورهیصفویان…………………………………………………………………………………………………..29
1-2-5-4 بعدازصفویهتاانقلابمشروطه……………………………………………………………………………31
1-2-5-5 پسازمشروطیّتتاانقلاباسلامی سال1357…………………………………………………………32
1-2-5-6 دورهیاستقرارنظامجمهوریاسلامیایران……………………………………………………………..32
1-2-6 سایرکشورها……………………………………………………………………………………………………………..33
1-2-6-1 انگلیس…………………………………………………………………………………………………………… 33
1-2-6-2 فرانسه……………………………………………………………………………………………………………… 35
1-2-6-3 آمریکا……………………………………………………………………………………………………………… 36
1-2-6-4 ژاپن…………………………………………………………………………………………………………………. 37
1-2-6-5 لبنان……………………………………………………………………………………………………………….. 37
1-2-6-6 کویت………………………………………………………………………………………………………………. 38
2 : منابع، مبانی و اصول اجرای مجازات در ملأعام……………………………………………… 39
2-1 چراییمجازاتدرملأعامازدیدگاهفقهی…………………………………………………………………………….. 40
2-1-1 منابعومبانیمجازاتدرملأعامازدیدگاهفقهی………………………………………………………….. 40
2-1-1-1 قائلینبهوجوب…………………………………………………………………………………………. 41
2-1-1-2 قائلینبهاستحباب…………………………………………………………………………………….. 42
2-1-1-3 تحلیلآیهوروایاتمورداستناد…………………………………………………………………………. 43
2-1-2 اجرایمجازاتدرملأعامدرسایرحدودوتعزیرات……………………………………………………………. 46
2-2 مبانیواصولمجازاتدرملأعامازمنظرحقوقی……………………………………………………………………… 49
2-2-1 مستنداتاجرایمجازاتدرملأعامدرحقوقایرانواسنادبینالمللی…………… 49
2-2-1-1 مستنداتمجازاتدرملأعامدرقوانینداخلی………………………………………….50
2-2-1-2 اجرایمجازاتدرملأعاماز منظر مجمع عمومی سازمان ملل…………………………..54
2-2-1-3 اجرایمجازاتدرملأعاماز منظر کنوانسیونهای حقوق بشری……………… 57
2-2-2 اصولحاکمبرمجازاتواجرایمجازاتدرملأعام…………………………………………………………………. 58
2-2-2-1 اصل”قانونیبودنمجازات”واجرایمجازاتدرملأعام…………………………………………….. 59
2-2-2-2 اصل “شخصیبودنمجازات” واجرایمجازاتدرملأعام………………………………………… 62
2-2-2-3 اصل “فردی کردنمجازات” واجرایمجازاتدرملأعام……………………………………….. 63
2-3 مبانیمجازاتدرملأعامازدیدگاههایعلومجناییتحلیلی………………………………………… 65
2-3-1توجیهاجرایمجازاتدرملأعام…………………………………………………………………………. 65
2-3-2 دیدگاههایجرمشناسی…………………………………………………………………………………………….69
2-3-2-1 دیدگاهتعاملگراواجرایمجازاتدرملأعام……………………………………………….. 70
2-3-2-2 نظریهفشارواجرایمجازاتدرملأعام…………………………………………………………. 72
2-3-2-3 جرمشناسیبالینیومجازاتدرملأعام………………………………………………………… 74
2-3-2-4 نظریهیادگیریواجرایمجازاتدرملأعام…………………………………………………… 75
2-3-2-4-1 ترسبیهوده…………………………………………………………………………………………… 77
2-3-2-4-2 آموزشخشونت…………………………………………………………………………………….. 77
2-3-2-4-3 کرختشدن………………………………………………………………………………………….. 80
3 : آثار و اهداف اجرای مجازات در ملأعام……………………………………………………………………….83
3-1 اهدافاجرایمجازاتدرملأعام…………………………………………………………………………………….. 84
3-1-1 ضرورتحفظنظاماجتماعی………………………………………………………………………….. 84
3-1-2 تقلیلامکانبزهکاری…………………………………………………………………………………….. 87
3-1-3 سودمندیاجرایمجازاتدرملأعامبرای افراد جامعه…………………………………. 88
3-1-4 هدفپیشگیرانهمجازاتدرملأعام………………………………………………………………… 89
3-2 آثارمجازاتدرملأعام……………………………………………………………………………………………………89
3-2-1 آثارفردیمثبت………………………………………………………………………………………………….. 90
3-2-1-1 امکانتنبّهوبازپروریمجرم…………………………………………………………………….. 90
3-2-1-2 ارعابوبازدارندگیخاص………………………………………………………………………….. 91
3-2-2 آثارفردیمنفی…………………………………………………………………………………………………… 91
3-2-2-1 برچسبزنی……………………………………………………………………………………………….. 92
3-2-2-2 خدشهدارکردنکرامتانسانیمجرم………………………………………………………. 93
3-2-2-3 دشوارساختناصلاحوتربیتمجرم…………………………………………………………. 94
3-3 آثاراجتماعیاجرایمجازاتدرملأعام………………………………………………………………….. 96
3-3-1 آثارمثبتاجرایمجازاتدرملأعام……………………………………………………………….96
3-3-2 ایجادارعابوبازدارندگیعمومی……………………………………………………………… 96
3-3-3 نمایشقبحجرمبهجامعهوایجادنفرتعمومیازآن……………………………. 99
3-3-4 کمکبهبرقرارینظموآرامشعمومی…………………………………………………. 100
3-3-5 جلوگیریازبزهدیگیافرادجامعه…………………………………………………………… 102
3-4 آثارمنفیمجازاتدرملأعام……………………………………………………………………………. 102
3-4-1 لطمهواردشدنبهکانونخانوادهیمجرموبستگاناو………………………… 103
3-4-2 ترویجبزهکاری………………………………………………………………………………………… 104
3-4-3 تاثیرمخرببررویکودکانوزنان……………………………………………………………………. 107
3-4-4 کاهشحساسیتمردمدرخصوصبزهکاری……………………………………………………. 107
3-4-5 افزایشخشونت……………………………………………………………………………………….. 111
3-4-6 تنافیاجرایمجازاتدرملأعامبااصلتساویمجازاتها……………………………………… 113
3-4-7 برانگیختهشدناحساسترحمنسبتبهمحکومعلیه………………………………………. 113
نتیجهگیریوپیشنهادات……………………………………………………………………………………………………..…115
1 توقفاجرایمجازاتدرملأعام………………………………………………………………………………………………… 119
2 اجرای مجازات در مکان سرپوشیده………………………………………………………………………………..120
3 درنظرگرفتناوضاعواحوالمختلفدراجرایمجازاتدرملأعام………………………………………………….. 121
4 جلوگیریازحضورکودکان…………………………………………………………………………………………….. 121
منابع.……………………………………………………………………………………………………………..122
یکم: فارسی……………………………………………………………………………………………………………………………..122
الف: کتابها…………………………………………………………………………………………………………………………….122
ب: مقالات و جزوهها……………………………………………………………………………………………………………….128
ج: پایاننامهها………………………………………………………………………………………………………………………….129
دوم: عربی………………………………………………………………………………………………………………………………..130
سوم: سایتهای اینترنتی…………………………………………………………………………………………………………132
مقدمه و کلیات
حق حیات، حق آزادی، حق برخورداری از امنیت، حق مالکیت و دهها حقوق دیگر از زمره حقوقی است کهبرقرارینظمدراجتماعمنوطبهرعایتاین حقوقاست.بدونشککیفر،یکیازعناصراساسیجهتتضمیناحترامبهاینحقوقمیباشد.بدونوجودکیفرنصوصقانونیبهیکسریمقررات ناظر به رعایت آداب اجتماعی تبدیلخواهدشدودراینصورتمخالفتوتخطیازآنکاریسادهخواهدبود.برایناساس مجازات در اسلامنیز برایراهیابیبهمصلحتهایاجتماعی،مخاطبسازیدرونانسان،فراخوانیبهپالایشوکمالآنوسرانجامبرانگیختنآنهابرایاطاعتازامر پروردگار مورد توجه قرارگرفته است.لذاازدیدگاهاسلامجرمافزونبراخلال درآرایشونظماجتماعبرایحقیقتوجودآدمینیزآسیبزاومخرباست. آیهشریفه 7 سورهاسرانیزمویدوگواههمینمدعاست، چراکهبازگشتبدیوجرمرابهجانهایآدمیانپیوندمیزند[1]، اگر نیکی کنید به خود نیکی کردهاید و اگر بدی کنید به خود بدی کرده اید.با این نگاه، اسلام نه تنها باز ستاندن حق قربانی جرم یا دفاع از ایمنی و آسودگی جامعه بلکه اصلاح آسیب رخ داده در وجود فرد بزهکار را نیز مدنظر قرار داده است.
در هر جامعه بدون شک عدالت واقعی بر پایه دو عامل بزرگ: قاضی، قانونگذار شکل میگیرد و گسترش مییابد. بدیهی است چنانچه هریک از این دو مورد، روشها و شیوههای خود را با تحولات زمان و مکان تطبیق ندهد و به عمق وقایع توجه ننماید و حوادث را به صورت سطحی بررسی کند، نه تنها در جامعه هیچگاه عدالت برقرار نمیشود بلکه ظلم و جور سراسر آنرا فرا میگیرد و اعمال ضداجتماعی و رفتارهای نا بهنجار رو به افزایش مینهد.در جامعهای که فرد احساس کند که قاضی، قانون و قانونگذار در برابر او احساس مسولیت میکنند، به خواستههای او توجه مینمایند، به مشکلاتش میاندیشند، در کشف واقعیت کوشش به عمل میآورند، به داوری سطحی نمیپردازند و بالاخره در راه نابود کردن ناراحتیهایش با اقدامات ضروری و مختلف دست میزنند، بزرگترین حس احترام به قاضی، اطاعت از مقررات و قوانین، رعایت نظم و انضباط و مصالح اجتماع و میل شدید به معاضدت و همکاری در نهادش پدید میآید و در حد کمال توسعه مییابد.
علی آبادی مینویسد: “نبوغ و عظمت یک قاضی وقتی هویدا میگردد که بهترین راهحل را برای تامین دفاع اجتماعی و عدالت به کار ببرد، زیرا مقررات اجتماعی هرکشوری وابسته به طرز قضاوت اشخاصی است که مشعل عدالت آن کشور را در دست دارند. بنیان حیات کشورها وقتی سست و لرزان میگردد که دستگاه داد و عدل آنها به شایستگی انجام وظیفه نکند، در این صورت وخامت و تباهی جان فرسا این کشورها را فرا میگیرد و به پرتگاه نیستی سوق میدهد”( علیآبادی، 1353: 69).
برای آنکه قاضی به معنای واقعی بتواند به داوری بپردازد و مرتکب بیعدالتی نگردد، قانون باید عاری از هرگونه نقض و عیب باشد. بدیهی است که حفظ موازین اخلاقی و مصالح اجتماعی و صیانت نظم و تامین آسایش یک اجتماع و ممانعت از اغتشاش و پریشانی و نابودی ناهنجاریها و زشتیها، همیشه وابستگی به قدرت قانون دارد. یعنی هراندازه در جامعهای، قانون با توانایی بیشتری حکومت نماید، محققاً آرامش و آسایش بیشتری در آن جامعه وجود دارد و روابط بین افراد صمیمانهتر و احترام به مراتب کاملتر است.
واکنشهای اجتماعی در برابر ارتکاب جرم به صورت دفاعی و یا کفاره گناهان بروز میگردد. در طی قرون متمادی، فکر انتقام از بدکاران، برای تامین امنیت عمومی، محور اصلی اصول کیفری هر جامعهای بوده است. به طور استثناء، هدف سرخپوستان آمریکایی در کیفر جنایتکاران، اصلاح و بازگشت آنها به زندگی شرافتمندانه بوده است و به همین جهت کیفر جنایات در نزد آنها غیر از خندیدن و مسخره کردن تجاوز نمیکرد و بزهکاران آنچنان شرمنده میشدند که چارهای جز ترک اجتماع نداشتند.(کینیا، 1370: 1184)
کیفرهای شدید که در رژیم قدیم برای ارعاب و اخافه عمومی متداول بوده و اغلب از آن سوءاستفاده میگردید مورد انتقاد شدید فیلسوفان سدههای هیجدهم و نوزدهم قرار گرفت. منتسکیو[2]درباره قاطعیت مجازات و امتیاز آن نسبت به شدت مجازات در روحالقوانین چنین مینویسد: “مردم را از ر اههای افراطی نباید هدایت نمود بلکه باید در کاربرد وسایلی که طبیعت برای راهنمایی آنان در اختیار ما گذاشته است میانهروی و اعتدال را پیش کشید”.(کینیا، 1370: 1191)
در دولتهای معتدل، میهندوستی و خجالت و ترس از سرزنش عواملی هستند که مانع از وقوع جنایت میشوند و بزرگترین مجازات یک عمل همین خواهد بود که وقوع آن به ثبوت برسد و مرتکب را