فصل اول: حق مؤلف و پیشینه آن در تاریخ……………………………………………………………………..12
مبحث اول: مفهوم حق مؤلف…………………………………………………………………………………….12
مبحث دوم: پیشینه تاریخی حق مؤلف در جهان……………………………………………………………….14
مبحث سوم: تاریخچه حقوق مالکیت های فکری در فرهنگ و تمدن اسلامی……………………………..14
مبحث چهارم: پیشینه حقوق مالکیت های فکری در ایران……………………………………………………16
مبحث پنجم: مرحله تدوین قانون در ایران……………………………………………………………………….18
مبحث ششم: حکم انتقال حق مؤلف…………………………………………………………………………..19
گفتار اول: انتقال حق التالیف به وسیله فروش…………………………………………………………………19
مبحث هفتم: دلائل صحت فروش حق مولف……………………………………………………………………21
فصل دوم: بررسی فقهی حقوقی حق مؤلف…………………………………………………………………..30
مبحث اول: ماهیت و مفهوم حق معنوی از دو منظر فقهی و حقوقی……………………………………….30
گفتار اول: نظریه حقوق شخصی…………………………………………………………………………………34
گفتار دوم: نظریه حقوق اخلاقی………………………………………………………………………………….34
گفتار سوم: نظریه حقوق کار……………………………………………………………………………………..37
گفتار چهارم: نظریه حقوق طبیعی……………………………………………………………………………….39
گفتار پنجم: نظریه مالکیت عینی…………………………………………………………………………………41
مبحث دوم: نظریه یگانگی حق مادی و حق معنوی……………………………………………………………42
مبحث سوم: نظریه دوگانگی حق مادی و معنوی……………………………………………………………..43
مبحث چهارم: بررسی فقهی مشروعیت یا عدم مشروعیت حق تألیف……………………………………44
گفتار اول: بررسی فقهی نظریات مخالفان حق تألیف………………………………………………………..44
گفتار دوم: بررسی فقهی نظریات موافقان حق التألیف………………………………………………………45
مبحث پنجم: جایگاه حق مؤلف در فقه شیعه…………………………………………………………………46
مبحث ششم: بررسی دیدگاه امام خمینی درباره حق تألیف………………………………………………47
گفتار اول: تبیین دیدگاه حضرت امام خمینی………………………………………………………………….47
مبحث هفتم: آیا حق مؤلف در ایران قانونی است یا خیر؟…………………………………………………..48
فصل سوم: تاریخچه و مقایسه حق مؤلف در ایران و فرانسه……………………………………………….48
مبحث اول: بررسی شکل گیری قوانین حقوق پدیدآورندگان در اروپا……………………………………….48
مبحث دوم: نخستین اختلاف قضایی ثبت شده در اروپا درباره حقوق مؤلف………………………………49
مبحث سوم: نخستین قانون حمایت از حقوق پدیدآورندگان در اروپا………………………………………..49
مبحث چهارم: بررسی نخستین قراردادهای دوجانبه بین کشورهای اروپایی…………………………….50
 

/>مبحث پنجم: بررسی تطبیقی بین حقوق فرانسه و ایران درباره حق مؤلف………………………………50
گفتار اول: دیدگاه ایران درباره حقوق مؤلف نسبت به اشخاص حقوقی…………………………………..51
گفتار دوم: آیا دادن حق مؤلف به اشخاص حقوقی مفید است یا خیر؟……………………………………52
گفتار سوم: عدم وجود قانونی برای حمایت از آثار مشترک………………………………………………..52
گفتار چهارم: لزوم کتبی بودن اعلام اراده در حقوق فرانسه……………………………………………….53
گفتار پنجم: عدم لزوم کتبی بودن قراردادهای مؤلف در حقوق ایران………………………………………53
مبحث ششم: حق معنوی پس از مرگ مولف……………………………………………………………….53
گفتار اول: وجود یا عدم تشریفات……………………………………………………………………………..61
مبحث هفتم: مقایسه تشریفات در حقوق فرانسه و ایران………………………………………………..63
گفتار اول: خلاقیت فکری………………………………………………………………………………………64
گفتار دوم: شکل………………………………………………………………………………………………..66
بخش دوم………………………………………………………………………………………………………..69
حق مؤلف در نرم افزارهای رایانه ای………………………………………………………………………….69
فصل اول: چیستی نرم افزار و نحوه بوجود آمدن آن…………………………………………………………70
مبحث اول: نرم افزار چیست؟………………………………………………………………………………….70
مبحث دوم: تعریف نرم افزار…………………………………………………………………………………….72
مبحث سوم: انواع و طبقه بندی نرم افزار…………………………………………………………………….73
گفتار اول: نرم افزار از نظر زبان برنامه نویسی……………………………………………………………….74
گفتار دوم: نرم افزار از نظر سطح کاربرد………………………………………………………………………77
گفتار سوم: نرم افزار از نظر زمینه کاربرد……………………………………………………………………..78
مبحث چهارم: نرم افزار چگونه ساخته می شود؟…………………………………………………………..79
گفتار اول: مهندسی نرم افزار………………………………………………………………………………….79
مبحث پنجم: ثبت نرم افزار……………………………………………………………………………………..81
مبحث ششم: مالیت مشروع انحصار تولید نرم افزار تولید شده…………………………………………..82
فصل دوم: بررسی مالکیت معنوی در نرم افزارهای کامپیوتری…………………………………………….84
مبحث اول: حقوق پدیدآورندگان نرم افزارهای رایانه ای…………………………………………………….84
مبحث دوم: تاریخچه حفاظت از نرم افزار در جهان…………………………………………………………..86
مبحث سوم: نحوه بوجود آمدن قوانین حفاظت از کپی رایت نرم افزار در جهان………………………….87
مبحث چهارم: ثبت نرم افزارهای رایانه ای به عنوان اختراع………………………………………………..89
مبحث پنجم: مزایا و منافع حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم افزارهای رایانه ای……………………….95
مبحث ششم: مدت حمایت از حقوق مادی پدیدآورنده نرم افزار………………………………………….98
گفتار اول: مسائل و مشکلات قانون حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم افزار……………………………99
گفتار دوم: شباهت نرم افزار با آثار ادبی و هنری………………………………………………………….101
گفتار سوم: تفاوت نرم افزار با آثار ادبی و هنری…………………………………………………………..103
فصل سوم: مقایسه مواردی از حقوق مولف نرم افزارهای رایانه ای در ایران و فرانسه………………107
مبحث اول: حقوق معنوی (اخلاقی)………………………………………………………………………..107
گفتار اول: حق انتساب اثر به پدیدآورنده……………………………………………………………………108
گفتار دوم: حق حفظ تمامیت اثر (حق حرمت اثر)…………………………………………………………110
گفتار سوم: حق انتشار اثر…………………………………………………………………………………..111
مبحث دوم: حق معنوی مولف در زمان حیات او……………………………………………………………112
گفتار اول: حق افشاء و اعلان……………………………………………………………………………….112
گفتار سوم: حق رعایت حرمت اثر…………………………………………………………………………..118
گفتار چهارم: حق پشیمانی یا بازستانی…………………………………………………………………..121
مبحث سوم: تدابیر درمانی…………………………………………………………………………………..124
مبحث چهارم: ضمانت اجراهای حقوق مؤلف………………………………………………………………130
مبحث پنجم: ضمانت اجراها در حقوق فرانسه…………………………………………………………….131
گفتار اول: ضمانت اجرای کیفری……………………………………………………………………………..134
گفتار دوم: ضمانت اجرای مدنی………………………………………………………………………………137
نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………..140
منابع مواخذ……………………………………………………………………………………………………..143
چکیده:
اولین مساله ای كه می تواند ذهن هر نویسنده را در هنگام نگارش یك اثر ادبی به خود مشغول نماید بررسی حق مؤلف است. تمام نویسندگان در هر زمینه و هر رشته ای وقتی مطلبی را به رشته تحریر در می آورند یا اثری را چاپ می نمایند دوست دارند بدانند چه حق و حقوقی در رابطه با اثر خود دارند.آیا اساسا قانونی وجود دارد که از آنها حمایت کند؟ بسیاری از نویسندگان از حقوق مربوط به نوشته خود آگاه نیستند،به همین دلیل برای انتشار اثر خود اقدام به انعقاد قرارداد با افراد یا شرکتهایی می نمایند که بعضا اثر آنان مورد سوء استفاده قرار می گیرد یا بحث سرقت ادبی اثر علمی مطرح می شود. اگر دولتها نسبت به حقوق پدیدآورندگان اثر علمی توجه خاص داشته باشند و پدیدآورنده بداند که دولت به صورت همه جانبه از حق مالكیت فكری آنها حمایت خواهد کرد میل و علاقه مولفین برای نوشتن بیشتر خواهد شد.از این رو مطالعه تطبیقی در این زمینه می تواند مفید فایده و مثمر ثمر باشد.فرانسه از جمله کشورهایی است که قانون مدون مالکیت فکری را در کشور خود بوجود آورده، مطمئنا مطالعه و بررسی تطبیقی قوانین حمایت از مالكیت فكری کشور مذكور با قوانین موضوعه ایران و فقه اسلامی و نهایتا مدون کردن آن در جامعه می تواند در پرتو حمایت از اثر علمی می تواند منجر به شکوفایی علمی و ادبی در جامعه شود. حق مؤلف ،مسئله ای است که در دوران کنونی با توجه به پیشرفت تکنولوژی،اینترنت وارتباطات بیشتر می توان مورد استفاده افراد قرار گیرد چون به راحتی افراد می توانند مطالب مفیدروز دنیا که در چند هزار کیلومتری آنهاست دسترسی پیدا کنند و آن را در جای دیگر و به اسم خود عرضه نمایند.به منظور آشنایی از این حقوق در بخش اول حقوق پدیدآورندگان آثار ادبی و در بخش دوم حقوق پدیدآورندگان نرم افزارهای رایانه ای مورد بررسی قرار گرفته است.
مقدمه:
اگر به تمام قوانینی که از گذشته بوجود آمده نگاه کنیم و تاریخ وگذشته وعلت بوجودآمدن هر یک را مورد بررسی قرار دهیم خواهیم دید هرقانونی که بوجودآمده به دلیل این بوده که جامعه به وجود چنین قانونی نیاز داشته است،واگر در جامعه نیازی به حق مؤلف نبود مسلما این حق بوجود نمی آمد.
همانطور که مستحضرهستید،مسئله حقوق پدیدآورندگان موضوع جدیدی در حقوق بین الملل نیست،زیرا بسیاری از کشورها آن را به طور کامل در قانون خود رعایت کرده اند بعضی از کشورها هم درحال تدوین چنین قانونی هستند.در جامعه بین المللی نیز موافقتنامه برن1886(حمایت از آثار ادبی وهنری) وهمچنین موافقتنامه تریپس1994(جنبه های مرتبط با حقوق مالکیت فکری) این حقوق را گسترش داده اندکه بعضی کشورها آن موافقتنامه ها را پذیرفته اند وبعضی دیگر آنها را رد کرده اند.
کشور ایران از جمله کشورهایی است که تابع نظام حق مؤلف و حقوق مرتبط با آن است.در ایران مجموعه ای از قواعد ومقررات به حق مؤلف پرداخته اند از جمله قانون حمایت از حقوق مؤلفان،مصنفان وهنرمندان مصوب 1348،قانون ترجمه وتکثیر کتب ونشریات وآثار صوتی مصوب 1352،قانون حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم افزارهای رایانه ای مصوب 1379 و آیین نامه اجرای آن مصوب 1383،قانون ثبت اختراعات،طرحهای صنفی وعلائم تجاری ومواد62،63،و74 قانون تجارت الکترونیکی.
باتوجه به اینکه ایران از سال 2001 عضوسازمان تجارت مالکیت فکری است ولی تا کنون به هیچ یک از کنوانسیون های برن وتریپس ملحق نگردیده است به همین دلیل آثار پدیدآمده در ایران بوسیله افراد مقیم ایران در کشورهای دیگر مانند آمریکا محافظت نمی شود و این خود معزل بزرگی برای مؤلفان در کشور ما محسوب می شود و باعث بی میلی وکم رغبتب آنان در خلق آثار جدید می شود.
ازآنجا که درسال 1390 پیش نویس لایحه حمایت از حقوق مالکیت ادبی وهنری وحقوق مرتبط ازسوی وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی به دولت ایران تقدیم شد که درصورت تصویب جایگزین قوانین فعلی خواهد شد در این پایان نامه سعی خواهد شد به بررسی قواعد ومقررات این پیش نویس وهمچنین مقایسه ای تطبیقی با قانون مالکیت فکری فرانسه بپردازیم تا کمبودها وکاستی های آن را مورد ارزیابی قراردهیم .آنچه تاکنون گفته شد، پیرامون مال و عوامل مالیت اشیاء و محدود نبودن مفهوم و مصایق مال به مواردی است که از قدیم در عرف شناخته شده و یا جنبه مادی داشته است . اینک برآن هستیم که در ماهیت نرم افزار تحقیق کنیم و عوامل تولید و اهمیت نسبی نقش هر یک از آن عوامل را در پدیدآمدن و عرضه آن در بازار مورد بررسی قرار دهیم . بدیهی است که بحث و بررسی ما دراین خصوص به حد نیاز و کفایت محدود است و تحقیقات بیشترپیرامون آن در خور کتب و منابع مفصلی است که در اصل ، جنبه فنی و موضوعی دارند و نه حقوقی.در بخش دوم پایان نامه به بررسی حقوق دیدآورندگان نرم افزارهای رایانه ای پرداخته ایم اهمیت این بخش نه تنها به دلیل تبیین یعنی مالیت و ارزش نرم افزار و حتی حقوق انحصاری در تولید آن است ، بلکه به طوریکه خواهیم دید اصلی ترین واساسی ترین نقش را دارد. . تنها با شناخت نرم افزار و نحوه تولید آن است که می توان جایگاه حقوقی مناسب جهت حمایت از تولید کنندگان آن را یافت و حتی برای نظام و قوانین نسبت به آن نظر و پیشنهاد داد و در آن جهت استدلال نمود.
1- تبیین موضوع
در دنیای مجازی افراد می توانند فارغ از محدودیت هایی چون مرزهای ملی، حاکمیت سیاسی، نظارت سازمانها، مراجع مختلف، زبان، ملیت، نژاد، جنسیت و … از هر کجای دنیا و در هر زمان با جوامع مختلف ارتباط برقرار نماید. با آنها وارد گفتمان شود و از نظرات آنها مطلع شود.پس از گذشت انقلاب صنعتی که با بهره گیری از ابزارها و وسایل پیشرفته صنعتی، در امر تولید کالا تحولات شگرفی در سطح دنیا به دنبال داشت و عصر صنعتی را رقم زد اکنون پس از گذشت قرنها دچار «انقلاب اطلاعات» شده ایم که تاثیرات آن نسبت به انقلاب صنعتی بیشتر است که در مقابل عواقب این دگرگونی اطلاعات شامل یک ایالت یا یک سرزمین مشخص نیست بلکه شامل تمام جوامع ملل میگردد.در این دوره افراد می توانند به راحتی به حقوق دیگران که در فاصله چنیدن هزار کیلومتری یا بیشتر است با استفاده از اینترنت ورود پیدا کنند واز اطلاعات وآثار آنان بهره برداری کنند پس روز به روز که جامعه جهانی در حال پیشرفت تکنولوژی است باید در کنارآن بتوانیم حقوق معنوی افراد را نیز محکم تر کنیم تا در آینده جامعه راحت تر وامن تری داشته باشیم.
2- اهداف پژوهش
با توجه به این که کشور ما درسال 1348 قانون حمایت از حقوق مؤلفان را وضع نموده ودرباره پدیدآورندگان نرم افزارها نیز درسال 1379قانون آن را به تصویب رسانده واکنون در حال تدوین پیش نویس لایحه حمایت از حقوق مالکیت ادبی و هنری وحقوق مرتبط با آن می باشدکه در سال 1390 لایحه آن تقدیم دولت شده است در این پایان نامه سعی شده است قوانین گذشته درباره مالکیت معنوی را به طور تطبیقی با قوانین فرانسه که یکی از سردمداران حقوقی در زمینه مالکیت معنوی می باشد تطبیق دهیم تا برای تدوین قوانین آینده بتوانیم قانون جامع و بی عیب و