1-6-2- ارتباطات سازمانی 6

1-6-3- بحران 7

1-6-4- مدیریت بحران 7

1-7- تعریف عملیاتی اصطلاحات 7

1-7-1- ارتباطات سازمانی 7

1-7-2- اطلاعات بهنگام 8

1-7-3- اطلاعات مناسب 8

1-7-4- اطلاعات صحیح 8

1-7-5- اطلاعات کامل 8

1-7-6- اطلاعات سریع 8

1-7-7- بازخور 8

1-7-8- کانال های ارتباطی 8

1-7-9- مدیریت بحران 9

1-8-  قلمرو تحقیق 9

1-8-1- قلمرو موضوعی 9

1-8-2- قلمرو مکانی 9

1-8-3- قلمرو زمانی 9

1-9- روش شناسی تحقیق 10

1-9-1- روش تحقیق 10

1-9-2- روش گرد آوری اطلاعات 10

1-9-3- جامعه آماری 10

1-9-4- روش تجزیه و تحلیل آماری 10

فصـل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق

2-1- بخش اول: ارتباطات سازمانی 12

2-1-1- تعاریف ارتباطات سازمانی 12

2-1-2- نقش و جایگاه ارتباط در سازمان ها 13

2-1-3- فرایند ارتباطات 14

2-1-4- جهت ارتباطات 14

2-1-5- ارتباطات رو به پایین 14

2-1-6- ارتباطات رو به بالا 15

 

2-1-7- ارتباطات افقی 15

2-1-8- ارتباط مورب 15

2-1-9- کانال های ارتباطی رسمی و غیر رسمی 16

2-1-10- موانع ارتباطی 16

2-1-11- بهبود ارتباطی 19

2-1-12- ارتباطات منشا اطلاعات 20

2-2- بخش دوم مدیریت بحران 23

2-2-1- تعاریف مدیریت بحران 25

2-2-2- تعاریف مدیریت بحران 26

2-2-3- اهداف مدیریت بحران 26

2-2-4- انواع بحران 27

2-2-4-1- طبقه بندی بحران ها از لحاظ نا گهانی بودن یا تدریجی بودن آن ها: 27

2-2-4-2- طبقه بندی بحران ها از دیدگاه میتراف و انگانس 27

2-2-4-3- طبقه بندی بحران ها با توجه به چگونگی بوجود آمدن آنها 28

2-2-4-4- طبقه بندی بحران ها از لحاظ داخلی یا خارجی و فنی- اقتصادی یا سازمانی اجتماعی بودن. 29

2-2-5- انواع بحران ها در آموزش و پرورش 30

2-2-5-1- بحران های سیاسی: 30

2-2-5-2- بحران ناشی از سوانح طبیعی: 30

2-2-5-3- بحران ناشی از جنگ، حملات خرابکارانه و تروریستی 30

2-2-5-4- بحران های مالی 30

2-2-5-5- بحران های اطلاعاتی– امنیتی 30

2-2-6- مدلهای مدیریت بحران 30

2-2-6-1- مدل بارنت: 30

2-2-6-2- مدل گنزالس هررو و پرات: 32

2-2-6-3- مدل پیرسون ومیتراف 33

2-2-6-4- مدل فینک 35

2-2-6-5- مدل سه مرحله ای مدیریت بحران 36

2-2-7- تیم مدیریت بحران 37

2-2-8- برنامه مدیریت بحران 38

2-2-9- شرکتهایی که دارای برنامه مدیریت بحران هستند قادر خواهند بود 40

2-2-10- مهمترین اقدامات در مواجهه با بحران 40

2-2-11- آثار منفی بروز بحران در سازمان ها 41

2-3- بخش سوم: پیشینه تحقیق 42

2-3-1- تحقیقات انجام شده در زمینه ارتباطات سازمانی در ایران 42

2-3-2- تحقیقات انجام شده در زمینه مدیریت بحران در ایران 43

2-4- بخش چهارم: نقش ارتباطات سازمانی در مدیریت بحران 47

فصـل سوم: روش تحقیق

3-1- روش تحقیق 51

3-2- فرایند تحقیق 51

3-4- روش نمونه گیری و حجم نمونه 52

3-5- روش های جمع آوری اطلاعات 53

3-6- تحلیل پرسشنامه 54

3-7- اعتبار یا روایی تحقیق 55

3-8- اعتماد یا پایایی تحقیق 55

3-9- متغیر های تحقیق 56

3-10- تعریف متغیر ها 56

3-11- آزمون های استفاده شده در این تحقیق 58

فصـل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

4-1- آمار توصیفی جمعیت شناختی: 60

4-2- فرضیه ها : 65

4-2-1- فرضیه اول : 65

4-2-2- فرضیه دوم : 67

4-2-3- فرضیه سوم : 68

4-2-4- فرضیه چهارم : 69

4-2-5- فرضیه پنجم : 70

4-2-6- فرضیه ششم : 71

4-2-7- فرضیه هفتم : 73

فصـل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1- نتیجه گیری از فرضیه ها 76

5-1-1- نتیجه گیری از فرضیه اصلی 76

5-1-2- نتیجه گیری از فرضیه اول 76

5-1-3- نتیجه گیری از فرضیه دوم 77

5-1-4- نتیجه گیری از فرضیه سوم 77

5-1-5- نتیجه گیری از فرضیه چهارم 78

5-1-6- نتیجه گیری از فرضیه پنجم 78

5-1-7- نتیجه گیری از فرضیه ششم 79

5-1-8- نتیجه گیری از فرضیه هفتم 79

5-2- نتیجه گیری 80

5-3- محدودیت های تحقیق 80

5-4- پیشنهادات محقق به سازمان مورد مطالعه 80

5-3- پیشنهادات به محققین آینده 81

منابع و مآخذ 82

منابع فارسی 83

منابع انگلیسی 84

پیوست ها 86

چکیده

امروزه تعداد اندکی از سازمان ها خود را برای رویا رویی با بحران های آماده می کنند.از این رو، برای مقابله با خطرات احتمالی، سازوکارهای لازم را پیش بینی نکرده اند. این عدم توجه.باعث از بین رفتن سازمان ها بسیاری شده است. بنابر این لازم است سازمان ها همواره خود را برای مواجه با خطرات احتمالی آماده نمایند. مهمترین اقدام بکارگیری مدیریت بحران است.

مدیریت بحران دارای جنبه های زیادی است و مسائلی از قبیل فرهنگ سازمانی، ساختار، آموزش، تکنولوژی و …را در بر می گیرد. در این پژوهش به بررسی یکی از عناصر اصلی مدیریت بحران یعنی ارتباط سازمانی پرداخته ایم.

جامعه آماری این پژوهش اداره آموزش و پرورش ناحیه یک شهرستان بندرعباس است. این پژوهش بر اساس داده های جمع آوری شده در نیمه اول سال 1392از نمونه ای متشکل از 199 نفر از مدیران مدارس و کارکنان اداری این اداره انجام شده است.

نتایج تحقیق نشان می دهد که بین ارائه انواع اطلاعات از جمله دسترسی به اطلاعات بهنگام، صحیح،مناسب،کامل، سریع و همچنین بین کانالهای ارتباطی ، بازخور و مدیریت بحران رابطه معنی داری وجود دارد.

کلید واژه ها: ارتباطات سازمانی ، مدیریت بحران

مقدمه
رویدادهای مهم اخیر جهان از نظر سیاسی، اقتصادی، جغرافیایی و انسانی نشان می دهد که جوامع بشری پیوسته دسخوش حوادث طبیعی یا تمایلات مخرب انسانها که باعث بوز بحرانهای گوناگون می شود، بوده است. روزی نیست که اخبار مربوط به بحران های کوچک و بزرگی که در گوشه و کنار دنیا رخ می دهد در وسایل ارتباط جمعی منعکس نشود. این بحران ها ممکن است تا آنجا پیش برود که منافع داخلی و خارجی جوامع و یا اعتبار یک سازمان بزرگ را مورد تهدید قرار دهد(یقین لو، 1383).

 از انجا که هر سازمانی در طول حیات خود بارها با بحران های گوناگون رو به رو می شود ، مدیران و تصمیم گیرندگان اصلی سازمان باید تمهیدات بیاندیشند تا سازمان خود را همواره آماده مقابله با بحران های احتمالی کنند. بهترین اقدام بکار گیری موثر مدیریت بحران است. مدیریت بحران شامل تمامی اقداماتی است که برای مقابله سریع و موثر با بحران های احتمالی و کنترل اثرات مخرب آن ها مورد نیاز می باشد ، است.

واژه مدیریت بحران از سال 1982 و پس از مواجه شدن شرکت جانسون با بحران عظیمی که حیات آن را به مخاطره انداخت، مورد توجه قرار گرفت. اقداماتی که این شرکت جهت مقابله با بحران بکار گرفت، سرآغازی برای انجام تحقیقاتی در زمینه مدیریت بحران بود.

در این تحقیق قصد داریم موضوع مدیریت بحران را در اداره آموزش و پرورش نا حیه یک بندرعباس را مورد بررسی قرار دهیم مدیریت بحران دارای جنبه های زیادی است و مسائلی از قبیل فرهنگ سازمانی، ساختار، آموزش، تکنولوژی و …را در بر می گیرد، در این پژوهش به بررسی یکی از عناصر اصلی مدیریت بحران یعنی ارتباطات سازمانی می پردازیم.

بیان مسئله
تعداد کمی از سازمانها به لزوم اماده ساختن خود برای رویارویی با گستره وسیعی از بحران ها پی برده اند به همین ترتیب ، برای مقابله با سلسله گسترده ای از بحران ها ، سازوکارهای لازم برای شناسایی علائم بحران را به وجود نیاورده اند. از طرفی ، تنها بخش کوچکی از سازمان ها به لزوم بررسی موشکافانه و مستمر ارتباط سازمانی خودپی برده اند که معلوم کنند آیا ارتباط سازمانی از برنامه مدیریت بحران پشتیبانی میکند یا بر ضد آن کار می کند علاوه بر این تنها تعداد اندکی از سازمان ها به طور منظم و مرتب ذینفعان خود را مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهند به همین دلیل به نظر می رسد که رشته مدیریت بحران نیازمند پیشرفتهای بیشتری است (یزدان پناه، 1381).

تحقیق حاضر به بررسی رابطه ارتباط سازمانی و مدیریت بحران در اداره آموزش و پرورش ناحیه یک شهرستان بندرعباس می پردازد اما از آنجا که هر سازمان در معرض بحران های گوناگونی است و این اداره نیز از این قاعده مستثنی نیست و از آنجاکه وظیفه این اداره از اهمیت بالایی برخوردار است و بی توجهی به برنامه هایی برای مقابله با بحرانهای احتمالی می تواند عواقب وخیمی به دنبال داشته باشد، بنابراین مدیریت بحران در این اداره از اهمیت زیادی برخوردار است.

برخی از بحران هایی که این اداره ممکن است با آنها مواجه شود عبارتنداز:

بحران های اقتصادی
بحران های سیاسی
بحران های ناشی از حوادث طبیعی
بحران های ناشی از حملات دشمن
…
یکی از عناصر مدیریت بحران ، ارتباط است . در طول یک بحران، ارتباطات اساس هر اندیشه و عملی هستند. در چنین شرایط وحشت انگیزی، اکثر ارتباطات متناقض و برخی نادرست هستند. بعضی از سازمان ها و انسان ها به دلیل ترس ، اطلاعات را مخفی می کنند . این نوع فشار تجمعی و ترس ، ارتباطات را کاهش می دهد. علاوه بر این، افراد اغلب از شرایط عدم اطمینان متنفر هستند و در نتیجه در این مورد اطلاعات منفی اندکی و جود دارند که باعث گمراهی بیشتر می شود.

با توجه به اینکه اطلاعات در مدیریت بحران نقش مهم و برجسته ای را بازی می کند ، اهمیت ارتباطات مشخص می گردد. ارتباطات مناسب به ارائه اطلاعات مناسب، صحیح،کامل، سریع و بهنگام منجر می شود. دریافت اطلاعات صحیح ، مربوط و بهنگام از عملیاتی که در موسسه انجام می گیرد مراحل کنترل بازخور فعالیتها را ممکن ساخته و باعث اتخاذ تصمیماتی مناسب توسط مدیران می شود.

باولاس و بارت می گویند : عجیب نیست اگر بگوییم اثربخشی سازمان به معنای تحقق اهداف آن، رابطه نزدیک با اثربخشی نظام ارتباطی آن دارد. در هر سازمان که موفقیت آن، بستگی به هماهنگی و تلاش همه کارکنان دارد مدیران می باید بر کیفیت، مقدار و میزان به دست آوردن اطلاعات در راستای تصمیم گیری ها و نتیجه گیری ، تکیه نماید(شیو مینگ چو، 2005)[1].

تحقیقات نشان می دهد که عدم استفاده صحیح از اطلاعات و فقدان ارتباط موثر میان تصمیم گیرندگان و مجریان در واحد های بزرگ و کوچک از موثر ترین علل ناکامی واحدها در کنترل بحران و کاهش لطمات آن است.

با توجه به این توضیحات حال این سئوال مطرح می شود که ارتباط سازمانی چه رابطه ای با مدیریت بحران دارد؟

ضرورت انجام تحقیق
بسیاری از مسایل و بحران ها منجر به صدمه مادی جدی می شود . مقدار صدمه غیر مادی به صورت زیادی به برخورد سازمان در طول بحران بستگی دارد. ارتباطی دقیق و مناسب آسیبهای احتمالی را کاهش داده و اطمینان افراد به ویژه پرسنل سازمان را حفظ می کند . ارتباط نا درست در طول یک بحران ، می تواند در بخشهای مختلف سازمانی ایجاد شک وتردید نماید. تصویری که با تلاش و کوشش فراوان در طی سالها بوجود آمده است، می تواند در طی چند ساعت به کلی از بین برود(کوستر و نورتو، 2004)[2].

ارتباط سازمانی مناسب به ارائه اطلاعات مناسب ، صحیح، کامل، سریع و بهنگام منجر می شود.با توجه به اینکه اطلاعات در مدیریت بحران نقش مهم و برجسته ای را بازی می کند، مهمترین اقدام برای مواجه شدن با یک بحران، استفاده موثر از ارتباط است. بنابراین لازم است مدیران و مجریان اصلی سازمان ، همواره رههای ارتباطی مناسب را برای مواقع بحران پیش بینی کنند.

اهداف تحقیقاهداف اصلی: بررسی رابطه ارتباط سازمانی و مدیریت بحران در اداره آموزش و پرورش ناحیه یک شهرستان بندرعباس
اهداف فرعی:
تعیین رابطه بین ارائه اطلاعات بهنگام و مدیریت بحران در آموزش و پرورش ناحیه یک بندرعباس؛

تعیین رابطه بین ارائه اطلاعات مناسب و مدیریت بحران در آموزش و پرورش ناحیه یک بندرعباس؛

تعیین رابطه بین ارائه اطلاعات صحیح و مدیریت بحران در آموزش و پرورش ناحیه یک بندرعباس؛

تعیین رابطه بین ارائه اطلاعات کامل و مدیریت بحران در آموزش و پرورش ناحیه یک بندرعباس؛

تعیین رابطه بین باز خور و مدیریت بحران در آموزش و پرورش ناحیه یک بندرعباس؛

تعیین رابطه بین ارائه اطلاعات سریع و مدیریت بحران طلاعات در آموزش و پرورش ناحیه یک بندرعباس؛

تعیین رابطه بین کانالهای ارتباطی و مدیریت بحران در آموزش و پرورش ناحیه یک بندرعباس؛

اهداف کاربردی:
بدست آوردن نتایجی که به بهبود ارتباط سازمانی در این اداره بیانجامد؛

ارائه راهکارهای عملی جهت اجرای صحیح مدیریت بحران در اداره مذکور؛

فرضیه های تحقیق:فرضیه اصلی
بین ارتباطات سازمانی و مدیریت بحران رابطه معنی داری وجود دارد.

فرضیه های فرعی