پایان نامه ارشد رشته مدیریت گرایش کشاورزی : تعیین درجه توسعه یافتگی نواحی روستایی شهرستان رودبار |
پایان نامه ارشد رشته مدیریت گرایش کشاورزی : تعیین درجه توسعه یافتگی نواحی روستایی شهرستان رودبار
متن کامل پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد رشته مدیریت گرایش کشاورزی
با عنوان : تعیین درجه توسعه یافتگی نواحی روستایی شهرستان رودبار
در ادامه مطلب می توانید تکه هایی از ابتدای این پایان نامه را بخوانید
دانشکده کشاورزی
گروه آموزشی مدیریت کشاورزی
پایان نامه تحصیلی جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد ((M.Sc.
رشته: مدیریت گرایش کشاورزی
عنوان:
تعیین درجه توسعه یافتگی نواحی روستایی شهرستان رودبار
استاد راهنما:
مهندس احمد رضا بریموندی
استاد مشاور:
مهندس فتح ا. کشاورز
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده درج نمی شود
تکه هایی از متن به عنوان نمونه : (ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
چکیده
هدف این تحقیق توصیفی- پیمایشی، تعیین درجه توسعه یافتگی نواحی روستایی شهرستان رودبار می باشد. برای تحقق این هدف شاخصهای توسعه در بعد آموزشی و فرهنگی (شامل چهار شاخص)، بهداشتی و درمانی (شامل ده شاخص)، ارتباطی (شامل شش شاخص)، خدماتی و رفاهی (شامل سیزده شاخص) و زیربنایی (شامل هشت شاخص) تدوین و بررسی گردید. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه روستاهای شهرستان رودبار (167N=) بود که تمامی این تعداد مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاد از نرم افزارهای SPSS 19 و Excel 2013 برای تکنیک تاپسیس در سطح آمار استنباطی صورت گرفت. رتبه بندی توسعه یافتگی روستاها در دو بعد زمانی سالهای 1385 و 1392 با تکنیک تاپسیس محاسبه گردید. نتایج رتبه بندی کل در سال 1385 نشان داد که رتبه اول را بخش عمارلو، رتبه دوم را بخش خورگام، رتبه سوم را بخش مرکزی و در نهایت رتبه چهارم یا رتبه آخر را بخش رحمت آباد و بلوکات دارد و به ترتیب روستاهای کلیشم، پشته کلاه و دشتویل رتبههای اول تا سوم را دارند و نتایج رتبه بندی کل در سال 1392 نشان میدهد که، رتبه اول را بخش عمارلو، رتبه دوم را بخش مرکزی، رتبه سوم را بخش خورگام و در نهایت رتبه آخر را بخش رحمت آباد و بلوکات دارد و به ترتیب روستاهای کلیشم، دشتویل و پشتهکلاه رتبه های اول تا سوم را دارند. در خاتمه پیشنهادهای برای بهبود سطح توسعه یافتگی روستاهای شهرستان رودبار ارایه شده است.
واژههای کلیدی: روستا، توسعه، توسعهروستایی، برنامهریزی، برنامهریزی روستایی، شاخص
فهرست مطالب
عنوان. صفحه
چکیده
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1- مقدمه. 2
1-2- بیان مسئله. 3
1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق 4
1- 4 – اهداف تحقیق 5
1- 5 – سوالات تحقیق 6
1-6- محدوده تحقیق 6
1-6-1- محدوده زمانی 6
1-6-2- محدوده مکانی 6
1-6-3- محدوده موضوعی 6
1-7- محدودیت تحقیق 6
1-8- واژه های کلیدی 7
فصل دوم: ادبیات تحقیق
2-1- مقدمه. 10
2-2- بخش اول: تعاریف و مفاهیم توسعه روستایی 10
2-2-1- توسعه. 10
2-2-2- توسعه روستایی 13
فهرست مطالب
عنوان. صفحه
2-2-3- تعریف روستا 15
2-2-4- خصلت های جامعه روستایی 19
2-2-5- توسعه پایدار روستایی 21
2-2-6- توسعه همه جانبه روستایی 21
2-2-6-1- پیش شرط های لازم جهت توسعه همه جانبه روستایی 22
2-2-6-2- ویژگیهای توسعه همه جانبه روستایی از نظر متفکران جهان سوم. 22
2-2-6-3- انتقاد بردیدگاه توسعه یکپارچه روستایی 23
2-2-7- عمران روستایی 23
2-3- بخش دوم: اهمیت بخش روستایی 24
2-3-1- اهمیت و جایگاه بخش روستایی در فرآیند توسعه. 24
2-3-2- جایگاه و اهمیت بخش روستایی از نظر اقتصادی 25
2-3-3- اهمیت بخش روستایی به عنوان تولیدکننده مواد غذایی 25
2-3-4- اهمیت بخش کشاورزی در تولید مواد اولیه مورد نیاز بخش صنعت. 26
2-3-5- اهداف توسعه روستایی 27
2-3-6- برنامهریزی روستایی 27
2-3-7- اجزای توسعه روستایی 28
2-3-8- مفهوم برنامهریزی 29
2-3-9- انواع برنامه های توسعه روستایی 30
2-3-9-1- تقسیم برنامه از نظر ماهیت موضوع. 30
فهرست مطالب
عنوان. صفحه
2-3-9-2- تقسیم برنامه ها از نظر هدف. 30
2-3-9-3- تقسیم برنامه از نظر طول اجرای برنامه. 30
2-4- بخش سوم: پیش نگاشتهها 32
2-5- بخش چهارم: چهارچوب نظری 37
شکل 2-1- چهارچوب نظری تحقیق 38
فصل سوم: روش شناسی تحقیق
3-1- مقدمه. 40
3-2- محدوده مورد مطالعه. 40
3-2-1- موقعیت جغرافیایی 40
3-2-1-1- شهرستان رودبار از نظر تقسیمات کشوری 41
3-2-2- ویژگی های جمعیتی 42
3-2-3- توپوگرافی 44
3-2-4- اقلیم 45
3-3- روش تحقیق 46
3-4- جامعه آماری و حجم نمونه. 46
3-5- شاخص های تحقیق 46
3-6- فرضیه های تحقیق 47
3-7- روش گردآوری داده ها 47
3-8- روش تجزیه وتحلیل داده ها: 48
فهرست مطالب
عنوان صفحه
3-8-1- تاپسیس: 48
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
4-1- مقدمه. 52
4-2- رتبه بندی بخش های شهرستان رودبار سال 1385. 53
4-2- رتبه بندی بخشهای شهرستان رودبار براساس هر یک از شاخص های 5 گانه سال 1385. 53
4-2- رتبه بندی بخش های شهرستان رودبار براساس هر یک از شاخص های 5 گانه سال 1385. 54
4-3- رتبه بندی بخش های شهرستان رودبار سال 1392. 55
4-4- رتبه بندی بخش های شهرستان رودبار براساس هر یک از شاخص های 5 گانه سال 1392. 56
4-5- رتبه بندی دهستان های شهرستان رودبار در سال 1385. 57
4-6- رتبهبندی دهستانها بر اساس هر یک از شاخصهای 5 گانه در سال 1385. 59
4-7- رتبهبندی دهستانها براساس روش تاپسیس در سال 1392. 59
4-8- رتبهبندی دهستانها بر اساس هر یک از شاخصهای 5 گانه در سال 1392. 61
4-9- رتبه بندی روستاهای دهستان بلوکات در سال 1385. 62
4-10- رتبه بندی روستاهای دهستان دشتویل در سال 1385. 63
4-11- رتبه بندی روستاهای دهستان رحمت آباد در سال 1385. 65
4-13- رتبه بندی روستاهای دهستان کلیشم در سال 1385. 69
4-14- رتبه بندی روستاهای دهستان رستم آباد جنوبی در سال 1385. 70
4-15- رتبه بندی روستاهای دهستان رستم آباد شمالی در سال 1385. 71
4-16- رتبه بندی روستاهای دهستان کلشتر در سال 1385. 72
فهرست مطالب
عنوان. صفحه
4-17- رتبه بندی روستاهای دهستان خورگام در سال 1385. 74
4-18- رتبه بندی روستاهای دهستان دلفک در سال 1385. 77
4-19- رتبه بندی روستاهای دهستان بلوکات در سال 1392. 78
4-20- رتبه بندی روستاهای دهستان دشتویل در سال 1392. 79
4-21- رتبه بندی روستاهای دهستان رحمت آباد در سال1392. 81
4-22- رتبه بندی روستاهای دهستان جیرنده در سال 1392. 83
4-23- رتبه بندی روستاهای دهستان کلیشم در سال 1392. 85
4-24- رتبه بندی روستاهای دهستان رستم آباد جنوبی در سال 1392. 86
4-25- رتبه بندی روستاهای دهستان رستم آباد شمالی در سال 1392. 87
4-26- رتبه بندی روستاهای دهستان کلشتر در سال 1392. 88
4-27- رتبه بندی روستاهای دهستان خورگام در سال 1385. 90
4-28- رتبه بندی روستاهای دهستان دلفک در سال 1392. 92
فصل پنجم: بحث، نتیجه گیری و پیشنهاد
5-1 خلاصه. 94
یافته های تحقیق 95
5-2- رتبه بندی بخش ها 95
5-3- سال 1392 و تغییرات نسبت به سال 1385. 95
5-4- رتبه بندی دهستان ها در سال 85 و 92. 96
5-4-1- دهستان کلیشم 85. 96
فهرست مطالب
عنوان صفحه
5-4-2- دهستان کلیشم 92. 96
5-4-3- دهستان کلشتردر سال 85. 96
5-4-4- دهستان کلشتر در سال 92. 97
5-4-5- دهستان دلفک در سال 85. 97
5-4-6- دهستان دلفک در سال 92. 97
5-4-7- دهستان رحمت آباد در سال 85. 98
5-4-8- دهستان رحمت آباد در سال 92. 98
5-4-9- دهستان جیرنده در سال 85. 98
5-4-10- دهستان جیرنده در سال 92. 98
5-4-11- دهستان خورگام در سال 85. 99
5-4-12- دهستان خورگام در سال 92. 99
5-4-13- دهستان رستم آباد شمالی در سال 85. 99
5-4-14- دهستان رستم آباد شمالی در سال 92. 99
5-4-15- دهستان رستم آباد جنوبی در سال 85. 100
5-4-16- دهستان رستم آباد جنوبی در سال 92. 100
5-4-17- دهستان بلوکات در سال 85. 100
5-4-18- دهستان بلوکات در سال 92. 100
5-4-19- دهستان دشتویل در سال 85. 100
5-4-20- دهستان دشتویل در سال 92. 101
فهرست مطالب
عنوان صفحه
5-5- رتبه بندی روستاهای هر دهستان و مقایسه آنها 101
5-5-1- دهستان بلوکات. 101
5-5-2- دهستان دشتویل 101
5-5-3- دهستان رحمت آباد. 102
5-5-4- دهستان جیرنده 102
5-5-5- دهستان کلیشم 103
5-5-6- دهستان رستم آباد جنوبی 104
5-5-7- دهستان رستم آباد شمالی 104
5-5-8- دهستان کلشتر. 104
5-5-9- دهستان خورگام. 105
5-5-10- دهستان دلفک 105
منابع و ماخذ 107
پیوست ها 118
مقدمه
رشد و توسعه به عنوان یک مقوله اقتصادی و اجتماعی ابتدا از سوی اقتصاددانان و سپس جامعه شناسان و پژوهشگران برخی از علوم دیگر همچون جغرافیا و غیره مورد توجه و اساس برنامهریزان قرار گرفت. از جمله دشواریهای همیشگی در بررسی ادبیات توسعه اقتصادی و دگرگونیهای اجتماعی، مشخص کردن مفهوم رشد و توسعه است. توسعه را می توان فرایندی اقتصادی، اجتماعی و سیاسی دانست که منتج از استانداردهای زندگی بوده و باعث بهبود سطح زندگی مردم جامعه میشود. فرآیند توسعه به حدی اهمیت دارد که باید به موازات رشد جمعیت قابل مشاهده باشد و توصیفی اینچنین، مفاهیم کیفی و منصفانه را به عنوان اهداف قطعی در هر فرآیند توسعه در بر میگیرد به عبارت ساده میتوان گفت با توجه به اینکه هدف اصلی توسعه حذف نابرابریها است، بهترین مفهوم توسعه، رشد همراه با عدالت اجتماعی است (Hodder,2000).
روستاها کهنترین شکل سکونتگاههای بشری و روستانشینی یکی از قدیمیترین شیوههای زندگی اجتماعی بشر است. روستاها از گذشته به عنوان اجتماعات پایه، نقش اساسی در شکلگیری و شکوفایی جوامع و تمدنها داشته اند. افول بسیاری از تمدنها نیز به ویرانی روستاها و بیتوجهی به آنها به عنوان عناصر پایه تولید و رونق اقتصادی مربوط میشود. توسعه بخش صنعت و گسترش شهرنشینی باعث شد به مرور از سهم روستاها به عنوان مکانهای تولیدی که نیاز سایر بخشهای جامعه را تأمین میکردند، کاسته شود. با وجود این حتی توسعه صنعتی و شهرنشینی، بخش روستایی به عنوان بخش تولید پایه و اساسی به هیچ وجه اهمیت خود را از دست نداده است. چنان که در کشورهای صنعتی اروپا و حتی امریکا حمایت از بخش کشاورزی یک اصل و خط قرمز به شمار میآید که در اتحادیههای اقتصادی و سازمان تجارت جهانی، هر زمان که بحث بر سر بخش روستایی و کشاورزی است، این کشورها تحت هیچ شرایطی حاضر به پذیرش شرایطی که به ضرر بخش کشاورزی و روستایی آنها باشد نیستند، حتی اگر این پذیرش منافع دیگری برای آنها به همراه داشته باشد.(جمعه پور، 1385)
روستانشینی پدیدهای جهانی است که در همه نواحی کره زمین وجود داشته و همه ساکنان کره خاکی به نوعی به تولیدات روستایی نیاز دارند، روستاها اهمیت خاصی در توسعه یک کشور دارند. روستاها بخش مولد و تامین کننده مواد غذایی کشورها میباشند و تولید کننده مواد اولیه بسیاری از صنایع و صادر کننده نیروی انسانی بخشهای تولیدی یک کشور محسوب میشوند. روستاها، واحد بنیانی تولید در نظام اقتصادی ملی میباشند. بخش قابل توجهی از جمعیت کشورها بخصوص کشورهای در حال توسعه را تشکیل میدهند بنابراین اهمیت و نقش روستاها در توسعه و بقای هر کشوری بخصوص کشورهای در حال توسعه انکار ناپذیر است و به همین دلیل در دهههای اخیر توجه خاص به آن شده است و توسعه روستاها و روستاییان به یکی از مهمترین دلمشغولیهای بسیاری از برنامهریزان و محققان تبدیل شده است» (ازکیا،1384). براین اساس میتوان شاخصهایی را مطرح کرد تا به وسیله آنها سطح توسعهیافتگی نواحی روستایی را مورد بررسی قرار داد و برای آن برنامهریزی کرد، ولی قبل از آن باید برای شناخت تفاوت سطح توسعه یافتگی نواحی روستایی، ابتدا وضعیت موجود هر ناحیه بررسی شود تا بتوان در مرحله بعدی علل تفاوتها را باز شناخت و در جهت کاهش یا از میان بردن آنها اقدام به برنامهریزی کرد، بدیهی است شناسایی وضع موجود در روستاها و جایگاه آنها در فرایند توسعهیافتگی از جمله اقدامات ضروری برای برنامهریزی توسعه روستایی می باشد. مسلم است که امکانات و منابع در همه جا به طور یکسان وجود ندارد و روستاها از نظر ویژگیهای طبیعی، اجتماعی- جمعیتی، آموزشی- فرهنگی، بهداشتی و درمانی وغیره متفاوت میباشد
امید است تحقیق حاضر بتواند با تعیین درجه توسعهیافتگی نواحی روستایی شهرستان رودبار بتواند در شناسایی و ایجاد زمینه لازم جهت بهبود وضعیت موجود این روستاها گامی به جلو بردارد.
1-2- بیان مسئله
روستانشینی شکل ویژهای از استقرار و معیشت انسان و جلوه بارزی از حیات اقتصادی و اجتماعی در کشورهاست که با نظامی کم و بیش پایدار در طی قرون متمادی دوام یافته است (رضوانی ، 1388) بررسی وضعیت مناطق روستایی و برنامهریزی برای ارتقاء سطح زندگی جمعیت روستا از جمله شرایط ضروری توسعه اقتصادی- اجتماعی تمام جوامع است (ازکیا،1384). بررسی علمی روستاها گرچه به عنوان زمینهای تحقیقاتی از دیرباز مورد توجه بوده، تنها در دهههای اخیر مورد علاقه خاص قرار گرفته است. آنچه به ضرورت این مقوله دامن میزند این واقعیت است که رشد بیرویه شهرها، نارساییها و پیچیدگیهای اجتماعی و اقتصادی در واماندگی، تزلزل و فروپاشی حیات روستایی ریشه دارد و رشد و توسعه بسیاری از کشورها در گرو ساماندهی عرصههای روستایی است (سعیدی، 1381).
توجه به توسعه و برنامهریزی منطقهای، شهری و روستایی ابزاری شناخته شده برای سیاستگذاری دولتها است. یکی از مباحث عمده و اساسی برنامهریزی، مسئله توسعه متوازن است که میتواند در قالب توسعه متعادل مناطق مطرح شود توسعه متعادل منجر به برخورداری عادلانه و مناسب مناطق مختلف از امکانات، کاهش ناآرامیهای سیاسی و عدم مهاجرت میگردد. توجه به همگن سازی مناطق از دیدگاه برخورداری از امکانات و تسهیلات و سایر شاخصهای آموزشی، بهداشتی، اجتماعی و جمعیتی از موضوعاتی است که می تواند در راه نیل به اهداف کمی و کیفی، تخصیص منابع را تحت تاثیر قرار دهد(رضایی،1390 به نقل از آسایش،1374). امر برنامهریزی روستایی بدون شناخت واقعی جایگاه مناطق روستایی امکانپذیر نخواهد بود. بنابراین لازم است قبل از برنامهریزی توسعه روستایی و حتی قبل از تعیین هدف توسعه روستایی، جایگاه و یا به عبارتی سطح توسعه هر یک از روستاها مشخص گردد. در سالهای اخیر یکی از روشهایی که برای منطقهبندی و رتبهبندی نواحی مختلف مورد استفاده میگیرد کاربرد شاخصهای مختلف است در این رابطه تعداد زیادی از شاخصها وجود دارد که از میان آنها شاخصهای کلیدی انتخاب شده میشود و از روشهای مختلفی میتوان برای آنالیز آنها استفاده کرد که یکی از آنها روش آنالیز تاپسیس میباشد.
باتوجه به اینکه مهمترین قدم در برنامهریزی توسعه روستایی تعیین اهداف توسعه و کاهش عدم تعادلها است، با تعیین درجات توسعه هر یک از مکانها از طریق روش تاپسیس تشخیص و جهت نوع توسعه امکانپذیر میباشد.(آسایش ،1375) بنابراین در این تحقیق به دنبال این موضوع هستیم که علاوه بر شناخت میزان بهرهمندی و یا محرومیت روستاها از برخی امکانات مورد نیاز اساسی و شاخصهای مورد نظر، در پی مقایسه هر یک از روستاها و دهستاها و بخشهای شهرستان رودبار با یکدیگر و تعیین موقعیت هر یک از آنها از میزان درجه توسعهیافتگی میباشیم.
مطالعات مقدماتی انجام شده در نواحی روستایی شهرستان رودبار نشان میدهد که توزیع خدمات به صورت مناسب نمیباشد و در مقابل نیز از تواناییهای محیطی و اجتماعی موجود در شهرستان به خوبی استفاده نشده است به همین منظور میتوان با ارائه راهکارهای مناسب جهت بهرهبرداری از منابع موجود در شهرستان، روستاها را در سطحی مناسب از درجه توسعهیافتگی برسانیم.
1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق
بررسی وضعیت مناطق روستایی و برنامهریزی برای ارتقاء سطح زندگی جمعیت روستا، یکی از شرایط ضروری توسعه اقتصادی و اجتماعی تمام جوامع است جامعه روستایی نقش اساسی در حیات اقتصادی اجتماعی یک کشور دارد و با توجه به اهمیت روستاها و زندگی روستایی، برنامهریزی توسعه روستایی در فرایند توسعه ملی اهمیت بسیار دارد، برنامههای توسعه در یک کشور، زمانی موفق میباشد که علاوه بر برنامهریزی در سطح کلان، به برنامهریزی منطقهای نیز توجه شود و براساس ویژگیهای هر منطقه، اقدامات مناسب به عمل آید. با توجه به کاهش جمعیت روستاها و گسترش بیرویه شهرنشینی دقت و بررسی وضعیت روستاها و تعیین درجه توسعهیافتگی این مناطق از اهمیت فراوانی برخوردار میشود و عدم توجه ممکن است باعث بروز مشکلاتی همچون کاهش چشمگیر تولیدات کشاورزی و مواد غذایی، افزایش بیکاری، آسیبهای اجتماعی و غیره شود. بنابراین شناخت مشکلات، ظرفیتها و تواناییهای روستاها و تعیین سطوح توسعهیافتگی روستاها از اهمیت و ضرورت ویژهای برخوردار میباشند.
امروزه کشورهای در حال توسعه، به منظور تقویت زیر بناهای اقتصادی- اجتماعی خود، رهایی از وابستگی، رفع عدم تعادلهای منطقهای و در نهایت رسیدن به توسعه پایدار، بسیج منابع و به خصوص تخصیصها و تصمیم سازیهای مدیریتی نیازمند شناسایی امکانات و منابع خویش هستند. با توجه به این امر که توزیع نامتعادل منابع و عوامل اقتصادی، پیامدهای متفاوتی را برای مناطق مختلف به همراه داشته و از آنجا که یکی از بنیانهای اطلاعاتی لازم جهت برنامهریزی صحیح ملی و منطقهای، آگاهی از توانمندیها و امکانات مناطق مختلف است. لذا تعیین موقعیت و جایگاه این مناطق بهویژه از نظر میزان توسعهیافتگی از اهمیت ویژهای برخوردار میباشد.
شهرستان رودبار براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1385 دارای، 104102 نفر جمعیت است که از این تعداد جمعیت 15/59 درصد در نقاط شهری و 85/40 درصد در نقاط روستایی سکونت دارند، به عبارت دیگر 42527 نفر در مناطق روستایی زندگی میکنند، این شهرستان در نواحی کوهستانی قرار دارد و این امر موجب شده که روستاها از یکدیگر و نواحی شهری فاصله بیشتری داشته باشند و متأسفانه توجه کمتری به آنها شود بنابراین با توجه به تعداد زیاد جمعیت روستایی و اهمیت و نقش روستاها در توسعه استان و کشور توجه به نواحی روستایی این شهرستان اهمیت بیشتری پیدا میکند. بههمین منظور برای تعیین روستاهایی که از نظر شاخصهای توسعه در سطح پایینی از توسعه قرار دارند به بررسی تکتک روستاها پرداختیم تا بتوان روستاهای کمتر توسعه یافته را مشخص کرد و در برنامهریزیها به این روستاها توجه بیشتری نمود.
تعداد صفحه :136
قیمت : هفده هزار و سیصد تومان
***
—-
پشتیبانی سایت : SERDEREHI@GMAIL.COM
در صورتی که مشکلی با پرداخت آنلاین دارید می توانید مبلغ مورد نظر برای هر فایل را کارت به کارت کرده و فایل درخواستی و اطلاعات واریز را به ایمیل ما ارسال کنید تا فایل را از طریق ایمیل دریافت کنید.
*** **** ***
[پنجشنبه 1399-01-28] [ 02:24:00 ق.ظ ]
|