چکیده…………………………………………………………………………………………………………… 1
فصل اول: کلیات………………………………………………………………………………………….. 2
1-1 پیشگفتار…………………………………………………………………………………………………………… 2
1-2 فرضیه ها……………………………………………………………………………………………………… 5
1-3 اهداف تحقیق………………………………………………………………………………………………… 5
1-4 هدف کاربردی……………………………………………………………………………………………….. 5
1-5 ابزار گردآوری اطلاعات…………………………………………………………………………………………….. 6
فصل دوم: مروری بر تحقیقات انجام شده……………………………………………………….. 7
2-1 مقدمه……………………………………………………………………………………………………… 7
2-2 یادگیری و انواع آن……………………………………………………………………………………….. 8
2-2-1 نظریه سیناپسی در فیزیولوژی یادگیری و حافظه…………………………………………….. 8
2-2-2 نظریه مبتنی بر الکتروفیزیولوژی و تشکیل مدارهای حافظه در فیزیولوژی یادگیری و
حافظه……. 10
2-2-3 تفاوت حافظه کوتاه مدت و دراز مدت ازلحاظ فیزیولوژی……………………………………………… 10
2-2-4 تاثیر عوامل مختلف برجریان فیزیولوژیکی یادگیری و حافظه…………………………………………. 11
2-3 یادگیری………………………………………………………………………………………. 12
2-3-1 یادگیری ارتباطی……………………………………………………………………. 12
2-3-2 یادگیری غیرارتباطی……………………………………………………………………… 12
2-4 حافظه…………………………………………………………………………… 13
2-5 اکتساب و تثبیت حافظه………………………………………………………………………………… 13
2-6 به خاطرآوری……………………………………………………………… 14
2-7 تثبیت مجدد………………………………………………………………… 14
2-8 آناتومی و جایگاه تشریحی هیپوکامپ……………………………… 16
2-9 نقش هیپوکامپ در پردازش حافظه……………………………………….. 17
2-10 دستگاه (MWM) Morris water maze………………………………………………. 20
2-11 گیاه آفتابگردان…………………………………………………………………… 23
2-11-1 ترکیبات شیمیایی………………………………………………………………………….. 24
2-11-2 خواص دارویی………………………………………………………………….. 24
2-12 گیاه هندوانه………………………………………………………………. 26
2-12-1 ترکیبات شیمیایی……………………………………………………. 27
2-12-2 خواص هندوانه………………………………………………….. 27
2-13 گیاه

کدوحلوایی…………………………………………………………….. 29
2-13-1 ترکیبات شیمیایی…………………………………………………………….. 30
2-13-2 خواص کدو و تخم کدو………………………………………………………………………………………………. 30
2-14 اثرات ویتامین A برحافظه و یادگیری……………………………………………………………………………….. 32
2-15 اثر برهمکنش ویتامین D، کلسیم و تاثیر آن برحافظه…………………………………………………………. 34
فصل سوم: مواد و روش ها…………………………………………………………………………………………………….. 36
3-1 نوع مطالعه…………………………………………………………………………………………………………………………. 36
3-2 جامعه آماری………………………………………………………………………………………………………………………. 36
3-3 دلایل استفاده از سوری به عنوان مدل حیوانی……………………………………………………………………… 37
3-4 حجم نمونه و و گروه های آزمایش…………………………………………………………………………………….. 37
3-5 روش تهیه غذای حیوان …………………………………………………………………………………………………….. 38
3-6 دستگاه MWM………………………………………………………………………………………………………………… 39
3-6-1 حوضچه آب………………………………………………………………………………………………………………….. 39
3-6-2 دوربین مخصوص تصویربرداری……………………………………………………………………………………. 40
3-6-3 کامپیوتر…………………………………………………………………………………………………………………………. 40
3-6-3-1 سخت افزار……………………………………………………………………………………………………………….. 40
3-6-3-2 نرم افزار……………………………………………………………………………………………………………………. 40
3-6-4 روش کار با MWM…………………………………………………………………………………………………….. 41
3-6-4-1 مرحله سازش با محیط (Habituation)…………………………………………………………………. 42
3-6-4-2 مرحله آموزش…………………………………………………………………………………………………………… 42
3-6-4-3 مرحله ارزیابی حافظه کوتاه مدت………………………………………………………………………………. 43
3-6-4-4 مرحله ارزیابی حافظه طولانی مدت……………………………………………………………………………. 43
3-6-5 آنالیز آماری……………………………………………………………………………………………………………………. 44
فصل چهارم: نتایج و بحث………………………………………………………………………………………………………. 46
4-1 نتایج روند یادگیری……………………………………………………………………………………………………………. 46
4-1-1 زمان تاخیری تا رسیدن به سکوی پنهان…………………………………………………………………………… 46
4-1-2 مسافت طی شده تا سکوی پنهان…………………………………………………………………………………….. 48
4-1-3 سرعت رسیدن به سکوی پنهان……………………………………………………………………………………….. 50
4-2 نتایج روند حافظه کوتاه مدت……………………………………………………………………………………………… 52
4-2-1 زمان سپری شده توسط حیوان در اطراف ناحیه سکو………………………………………………………. 52
4-2-2 مسافت طی شده تا ناحیه سکو……………………………………………………………………………………….. 53
4-2-3 سرعت رسیدن به ناحیه سکو………………………………………………………………………………………….. 55
4-3 نتایج روند حافظه طولانی مدت…………………………………………………………………………………………… 57
4-3-1 زمان سپری شده توسط حیوان در اطراف ناحیه سکو………………………………………………………. 57
4-3-2 مسافت طی شده تا ناحیه سکو……………………………………………………………………………………….. 51
4-3-3 سرعت رسیدن به ناحیه سو……………………………………………………………………………………………. 59
فصل پنجم: نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………… 62
5-1 نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………………….. 67
5-2 پیشنهادات………………………………………………………………………………………………………………………….. 68
منابع………………………………………………………………………………………… 69
چکیده انگلیسی…………………………………………………………………………………………….. 81
چکیده
یادگیری و حافظه از عالی ترین سطوح عملكردی دستگاه عصبی مركزی محسوب می شود. عوارض و مشکلات اختلالات یادگیری و حافظه، بویژه حافظه، كه در شایع ترین نوع خود به صورت آلزایمر خود را نشان می دهد، بر هیچكس پوشیده نیست. مطالعه توانایی های یادگیری و حافظه در حیوانات، برای راهکار های مناسب پیشگیری، بهبود و درمان مشکلات اختلال حافظه در انسان، از طریق رژیم غذایی مناسب، بخش عمده ای از تحقیقات را به خود اختصاص می دهد. در این مطالعه بررسی اثر مصرف توام دانه های آفتابگردان، کدو و هندوانه بر حافظه و یادگیری در موش های سوری مورد مطالعه قرار گرفت. بدین منظور در مدت زمانی معینی بررسی در 70 سر موش سوری در 7 گروه آزمون با رژیم غذایی مشخص از انواع دانه های ذکر شده، در برابر 10 سر موش سوری در گروه کنترل با رژیم غذایی معمول موش های سوری، انجام شد. نتایج نشان داد: استفاده توام از دانه های آفتابگردان_كدو و هندوانه سبب تسریع در روند تقویت حافظه و یادگیری در موش_ های سوری شد. با توجه به این بررسی و مطالعات پیشین می توان نتیجه گرفت که مواد مغذی در این رژیم های غذایی می_ تواند بر روند یادگیری و حافظه مؤثر باشد.
کلمات کلیدی:
موش های سوری، حافظه و یادگیری، دانه آفتابگردان، دانه کدو، دانه هندوانه.
1-1 پیشگفتار
یادگیری و حافظه از عالی ترین سطوح عملكردی دستگاه عصبی مركزی [1]محسوب می شود. یادگیری یك پدیده عصبی است كه طی آن موجود زنده از طریق تمرین رفتار خود را تغییر می دهد در حالی كه حافظه به روند ذخیره سازی آموخته ها اطلاق می شود. پدیده های یادگیری و حافظه هم در سطح سلولی و هم در سطح رفتاری با یکدیگر ارتباط بسیار نزدیکی دارند. معضل و عوارض اختلالات یادگیری و حافظه، بویژه حافظه كه در خالص ترین نوع خود به صورت آلزایمر دامن گیر بشریت شده است، بر هیچكس پوشیده نیست، به گونه ای كه مركز تحقیقات ملی سلامت در آمریكا در گزارشات سال 2000 خود از شیوع دامن_ گیر این پدیده ابراز نگرانی كرده و پیش بینی كرده است كه تا سال 2030 در كشور آمریكا به تنها یی 5/8 میلیون نفر درگیرآلزایمر و عوارض ناشی از آن باشند(1). از این رو، مطالعات مختلف با تكیه بر طب گیاهی به طور چشمگیری در این زمینه افزایش یافته است.
یادگیری و حافظه دربرگیرنده تغییرات وسیع در ساختمان و عمل دستگاه عصبی می باشد كه عمدتاً به سیناپس های درگیر در مسیر هدایت پیام ها و اطلاعات حسی در دستگاه عصبی منحصر می شود. تغییر ساختمانی شامل تغییر در تعداد سیناپس و تغییر در گستردگی غشاء پس سیناپی در محل تماس می باشد و تغییرات فیزیولوژیك شامل تغییر در هدایت یونی غشاء های پیش و پس سیناپسی می شود(2). نشان داده شده است كه حافظه كوتاه مدت با قشرمغز در ارتباط است و حافظه بلند مدت با دستگاه لیمبیك، اما با این همه هنوز محل خاصی برای ذخیره حافظه مشخص نشده است زیرا با برداشتن قسمتهای مختلف مغز حافظه به طور كلی از بین نمی رود(3). محققین برای بررسی حافظه كوتاه مدت در حیوانات، آنها را مجبور به انجام رفتار خاص مورد مطالعه می كنند. یاد آوری این رفتار خاص پس از گذشت یك دوره زمان، آزمونی برای به خاطر آوردن آن وظیفه موردنظر (شرطی شده)، و در حقیقت حافظه بلندمدت می باشد. مشخص شد در حافظه بلند مدت تغییرات ساختاری و پایدار در ساختمان دستگاه عصبی ایجاد می شود(4). در فرایند یادگیری و حافظه كوتاه مدت تغییرات فیزیولوژیك به خصوص در بخش آزادسازی نورو_ ترانسمیتر نقش كلیدی دارد(5). در تقویت طولانی مدت تغییرات ساختمانی بیشتر در بخش ایجاد سیناپس و گیرنده ها ایجاد می شود بررسی اثر كافئین (6) فلفل سیاه (7) شیرین بیان (8) زعفران (9) جوز هندی (10) و… بر حافظه و یادگیری در موش آزمایشگاهی همگی در راستای نیل به هدف فوق طراحی شده اند.
تحقیقات بانک اطلاعات داروهای گیاهی و گیاهان دارویی ایرطب نشان داد که تخم کدو دارای مصارف پزشکی فراوانی می باشد که از جمله می توان به رفع تب و دل پیچه، علاج کننده سرطان