گفتار دوم: بررسی قوای انسانی و رابطه بین آن ها……………………………….. 59
1) قوای چهارگانه نفس………………………………………………………………….59
2) ماهیت فضایل و رذایل در قوای چهارگانه و اقسام آنها…………………………… 60
3) عدالت به عنوان ام الفضایل………………………………………………………… 62
4) تناسب صور اخروی با ملكات نفس……………………………………………….. 64
5) ارتباط قوا با نفس و بالعکس……………………………………………………….. 66
فصل دوم: نقش آموزه های شریعت قدسیه اسلام در سوق دادن جامعه انسانی به سمت حیات طیبه و جامعه آرمانی..70
گفتار نخست: رابطه انسان با خدا …………………………………………………….71
فطرت…………………………………………………………………………………….. 72
گفتار دوم: رابطه انسان با خود………………………………………………………..87
1) معرفت شناسی ابعاد وجودی انسان (ارگانیسم انسانیت)…………………… 88
2) معرفت شناسی حیات طیبه ایمانی (ارگانیسم الهیت)……………………….. 97
بخش سوم: بنیاد های نظری ولایت در اندیشه تشیع و ارتباط آن با مقوله مهدویت…111
فصل نخست: شیعه و گفتمان ولایت………………………………………………. 112
گفتار نخست: طرح بحث و كلیات………………………………………………….. 112
1) تعریف لغوی و مفهوم اصطلاحی ولایت………………………………………… 112
2) مفهوم ولایت در مکتب تشیع…………………………………………………….114
گفتار دوم: حقیقت ولایت در مکتب تشیع………………………………………… 120
1) مسئله ولایت «الله» عز اسمه و جل جلاله……………………………………. 120
2) مسئله «ولایت انسان» و مقام خلیفه اللهی او در زمین…………………….. 125
فصل دوم: شیعه و گفتمان مهدویت……………………………………………….. 135
گفتار نخست: فلسفه امامت در تشیع…………………………………………… 135
1) برهان لطف……………………………………………………………………….. 135
2) قاعده وجوب اصلح………………………………………………………………. 143
3) برهان امکان اشرف……………………………………………………………… 143
4) برهان عنایت……………………………………………………………………… 147
گفتار دوم: فلسفه غیبت…………………………………………………………… 156
1) غیبت و مهدویت…………………………………………………………………. 157
2) فلسفه غیبت از زبان دانایان غیب…………………………………………….. 158
3) رحلت امام صادق و تاویل مهدی……………………………………………….. 160
4) ضرورت تبیین عقلی غیبت……………………………………………………… 161
5) الطاف خداوند در وجود امام غائب………………………………………………. 161
6) شیخ صدوق و فلسفه

غیبت…………………………………………………… 166
7) فلسفه غیبت از نظر کلام مفید………………………………………………… 169
8) فلسفه غیبت در نگاه شریف مرتضی………………………………………….. 172
9) غیبت براساس دیدگاه شهید صدر دوم………………………………………… 173
10) فلسفه غیبت از نظر شیخ طوسی………………………………………….. 176
گفتار سوم: رمزگشایی از فلسفه غیبت و آرمان مهدویت……………………… 178
1) علل غیبت در روایات…………………………………………………………….. 178
2) تحلیل و بررسی دلایل غیبت…………………………………………………… 179
3) ارگانیسم اصلاح و تمهید شرایط……………………………………………….. 181
4) شواهد روایی دلالت کننده بر وجود اقتضائات برای ظهور…………………… 182
بخش چهارم: اقتضائات رهیافت سیاسی در راهبرد مهدویت………………….. 191
فصل نخست: بررسی تحلیلی مفاهیم اصلی در علوم سیاسی……………… 192
گفتار نخست: حکومت و حاکمیت…………………………………………………. 192
1) حوزه معنایی حکومت…………………………………………………………… 192
2) حوزه معنایی حاکمیت………………………………………………………….. 193
3) حكومت دینى در اندیشه ملاصدرا…………………………………………….. 194
4) معناى مشروعیت……………………………………………………………….. 195
5) معنای مقبولیت…………………………………………………………………. 196
6) رابطه مشروعیت با مقبولیت………………………………………………….. 196
گفتار دوم: مردم و حاکمیت…………………………………………………………197
1) نقش مردم در حكومت اسلامى……………………………………………… 197
2) مردم به مثابه مبنای اقتدار در نظام اسلامی……………………………….. 205
گفتار سوم: قدرت و اقتدار…………………………………………………………209
فصل دوم: فرهنگ ایده آل عامل پایدارنده ثبات در سیاست داخلی و سیاست خارجی…214
گفتار نخست: رمزگشایی از مفهوم «فرهنگ ایده آل»………………………… 215
1) فرهنگ ایده آل عامل پایدارنده ثبات سیاسی در داخل……………………. 216
2) اقتدار حاصل آمده از نهادینه شدن فرهنگ ایده آل به مثابه رکن سیاست خارجی…223
گفتار دوم: نهادینه کردن فرهنگ ایده آل در جامعه، اصلی ترین هدف حکومت اسلامی…225
1) تقویت بنیادهای فرهنگ ایده آل نیاز اساسی برای توسعه سیاسی……225
2) ابتنای فرهنگ سیاسی اسلام بر بصیرت آحاد……………………………. 227
3) شاخص های اصلی برای خطاناپذیر شدن شناخت حق از باطل (تحصیل بصیرت)…230
4) رمز گشایی از نسبت میان حقیقت تقوا و حقیقت فرهنگ ایده آل……..233
5) در بیان اتمام و اکمال مکارم اخلاق………………………………………… 234
فصل سوم: کارویژه های حکومت اسلامی در عصر غیبت………………….. 239
گفتار نخست: هدایت محور بودن معرفت سیاسی در اسلام……………….239
1) وظایف حکومت اسلامی از نظر ملا صدرا………………………………….. 240
2) سعادتمندی حقیقی مردم هدف اصلی حکومت اسلامی در عصر غیبت…241
3) علل محرومیت جوامع از سعادت دنیوی و اخروی…………………………. 242
گفتار دوم: تعالی به مثابه روح اصلی و مشخصه حکومت اسلامی…………243
1) اقتضائات توسعه دینی و سعادتمندی انسان…………………………….. 245
2) وظایف و اختیارات حکومت اسلامی………………………………………… 248
بخش پنجم: بررسی نهاد های موثر در راهبرد نهادینه كردن فرهنگ اسلامی در جامعه….256
فصل نخست: آسیب شناسی اجمالی از وضعیت کنونی فرهنگ در جامعه…257
گفتار نخست: جامعه، فرهنگ اسلامی و تهاجم فرهنگی……………….. 259
1) خطر فراگیر شدن فرهنگ دین زدایی و دین زدایی فرهنگی………….. 261
2) آسیب رسانی فرهنگی در سایه نظریه فرهنگ جهانی………………. 263
3) تغییر در جهان بینی نتیجه قطعی استیلای دین زدایی فرهنگی……..265
4) آسیب نظام گسیختگی نتیجه ای برای جریان تغییر فرهنگی…………265
گفتار دوم: آسیب شناسی فرهنگی انقلاب اسلامی…………………… 270
فصل دوم: شناسایی نهادهای موثر و کارآمد و بررسی جایگاه آن ها در ساختار فرهنگی جدید….277
گفتار نخست: شناسایی نهادهای موثر و كار آمد……………………….. 277
1) وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی…………………………………………. 278
2) سازمان تبلیغات اسلامی………………………………………………….280
3) صدا و سیما ………………………………………………………………..285
4) حوزه های علمیه و مساجد……………………………………………… 291
5) آموزش و پرورش……………………………………………………………. 295
گفتار دوم: بررسی جایگاه نهادهای فرهنگی در نهادینه كردن فرهنگ اسلامی در جامعه…302
گفتار سوم: طراحی ساختار فرهنگی جدید و کیفیت اجرای آن در سطح کشور…305
1) ترسیم اهداف…………………………………………………………….. 305
2) شناخت امکانات و بسیج هدفمند آن ها ………………………………307
3) صورت بندی نظام نوین تعلیمی ـ تربیتی (ارائه بهترین شیوه اجرا)…311
نتیجه گیری………………………………………………………………….. 316
منابع…………………………………………………………………………. 320
چکیده:
در میان فرق و مذاهب مختلف ادیان توحیدی و نگرش آن ها به پدیده آخر الزمان، آنچه شیعه را از سایرین متمایز می سازد باور اصیل این مذهب به «آرمان مهدویت» است. آنچه در این میان باید مورد توجه باشد، نسبتی است که «شیعه» با ولی مطلق الهی حضرت اباصالح المهدی ارواحنا فداه برقرار می کند. نسبتی که مناسبات آن از یک سو نباید از دایره ولایت الهی و مطالبات ربوبی عدول کند و از سوی دیگر مر احکام شریعت حقه اسلام باید حلقه پیوند و اتصال میان امت با امام شود. در نهایت از این مجرا است که میان این دو رکن جامعه آرمانی شیعه ـ یعنی امام و امت ـ سنخیتی بنیادین رقم خواهد خورد که فرموده اند: «السنخیه دلیل الانضمام». سیر همراه با مداقه در تاریخ تشیع این حقیقت را به اثبات می رساند که تمام نقصان ها در تحقق اهداف آرمانی و الهی امامان شیعه ریشه در نبود این همگونی بنیادین داشته است. بر این مبنا نقطه کانونی پیمایش این مسیر را باید در سیر انفسی آحاد، آن هم با رویکرد تهذیب اخلاق و تزکیه نفس و پالایش درون از منهیات شارع مقدس جستجو کرد؛ چرا که آن ذوات مقدسه از هرگونه رجس و عصیان مبرا هستند و به هر خیر و احسان مصفا، و همراه شدن با ایشان مستلزم همسان شدن با ایشان است آن هم بر مدار ولایت «الله» عز اسمه. در این راستا اگر فرهنگ هر جامعه را شکل گرفته از صادرات فعلی پایدار و با ثبات آن جامعه بدانیم؛ فرهنگ جامعه شیعی ایران آن زمان مبدل به فرهنگ آرمانی اسلام می شود که اعمال آحاد از هر نوع تخطی از اصول اعتقادی و اخلاقی منزه شود. بدیهی است در این صورت زمینه برای پذیرش کلام حضرت حق جل جلاله و تحقق ولایت کلیه الهیه در گستره جامعه تشیع و همگونی بنیادین امت با امام علیه السلام رقم خواهد خورد. بر این اساس ما معتقدیم که تحقق امر ظهور ولی الهی اقتضائات و قواعدی دارد که دستیابی به این قواعد و اعمال آن ها توسط حاکمیت اسلامی عصر غیبت امری ضروری و حیاتی است. پس می توان مدعی شد که فلسفه وجود حکومت الهی شیعی در عصر غیبت و غایت الغایات آن، دستیابی به این اقتضائات و اعمال آنها با هدف تمهید شرایط ظهور است. چون ما معتقدیم به محض امحاء موانع، اقتضای ظهور حکومت موعود مهدوی فراهم و ظهور حجت الهی واجب خواهد شد.
فصل نخست: مقدمه و تبیین نمایه کلی پژوهش
مقدمه:
بسم الله الرحمن الرحمن الرحیم. اذا جاء نصر الله و الفتح. و رایت الناس یدخلون فی دین الله افواجا. فسبح بحمد ربک و استغفره انه کان توابا.