سرمایه اجتماعی و اعتماد-پایان نامه سرمایه اجتماعی و رضایت شغلی
سرمایه اجتماعی و اعتماد

در مورد ارتباط این دو مفهوم ابهاماتی وجود دارد،‌ برخی محققان مانند فوکویاما (Fukuyama 1995, 1999) اعتماد را با سرمایه اجتماعی مترادف می‌داند. پوتنام (Putnam, 1993) اعتماد را به عنوان منبع سرمایه اجتماعی مطرح می‌سازد. کولمن (Coleman, 1998) آن را نوع یا فرمی از سرمایه اجتماعی به حساب می‌آورد. لاین (Line, 1999) اعتماد را یک دارایی جمعی می‌داند که از سرمایه اجتماعی که خود نوعی دارایی رابطه‌ای است ناشی می‌شود. بطور خلاصه، می‌توان گفت که مقدمتا، این اعتماد است که، سرمایه اجتماعی را شکل می‌دهد و سپس سرمایه اجتماعی با ضریب تکاثری بالا منجر به افزایش اعتماد می‌شود. به عبارتی هر دو از هم تأثیر می‌پذیرند.

فوکویاما (Fukuyama, 1997) معتقد است که یکی بعد اساسی در تبیین مفهوم سرمایه اجتماعی شبکه‌های اعتماد است. شبکه اعتماد عبارت است از مجموعه افرادی که بر اساس اعتماد متقابل به یکدیگر، از اطلاعات، هنجارها و ارزشهای یکسانی در مبادلات بین خود استفاده می‌کنند. با این تعریف از شبکه اعتماد

مشخص است که نقش مهمی در تسهیل فرایندها و کاهش امور بورکراتیک دارد. شبکه اعتماد می‌تواند بین اعضای داخل یک گروه و یا بین گرو‌هها و سازمانها به وجود آید. با توجه به این که فوکویاما اعتماد را اساس هر گونه مبادلات اقتصادی و اجتماعی می‌داند، او اعتماد دارد که قبل از ورود به هر نظام اجتماعی یا تجاری بایستی از ویژگی‌های شبکه‌های اعتماد موجود در آن سیستم اطلاعات کافی بدست آورد. وی در تشریح عینی‌تر سرمایه اجتماعی از مفهوم “شعاع اعتمادی”(  (  radius of trustبهره می‌گیرد. منظور از شعاع اعتمادی، میزان گستردگی دایره همکاری و اعتماد متقابل بین اعضای داخل یک گروه و یا بین گروهها و سازمانهای مختلف است. هر قدر یک گروه از شعاع اعتمادی بالاتری برخوردار باشد، از سرمایه اجتماعی بالاتری برخوردار خواهد بود. شعاع اعتماد بین اعضای داخل یک گروه را شعاع اعتماد داخلی و اگر اعتماد از سطح داخل گروه فراتر رود و گسترده‌تر شود، به اصطلاح شعاع اعتماد خارجی شکل می‌گیرد. برای مثال چنانچه یک گروه اجتماعی برون‌گرایی مثبتی نسبت به اعضای گروههای دیگر نیز داشته باشد، شعاع اعتماد این گروه از حد داخلی آن نیز فراتر می‌رود

مدل عمومی برای سنجش سرمایه اجتماعی در سازمان (تابع سرمایه اجتماعی)

محققین در یک اجماع عمومی چهار  عنصر را که سرمایه اجتماعی یک اجتماع (جامعه) را می‌سازند شناسایی کرده‌اند:

روابط اجتماعی ® (یعنی افراد چگونه با هم کنار می‌آیند.)

شبکه‌های اجتماعی (N) (سهولت برقراری ارتباط افراد با دیگران)

اعتماد (T) (آیا عموماً افراد به هم اعتماد دارند؟)

منابع (Re)‌‌ (آیا افراد تمایل به مشارکت و تسهیم منابع دارند؟)

برای جمع‌بندی این عناصر و ایجاد چارچوبی برای سرمایه اجتماعی محققین در یک کار تحقیقاتی، برای سنجش سرمایه اجتماعی در جوامع ملل اول آن را در ابعاد سه گانه زیر تقسیم‌بندی کرده‌اند: Javier Mignon, 2003 (Rosalyn) Harper and Maryanne Kelly , 2003:

نگارندگان معتقدند که این ابعاد قابلیت کاربرد در درون یک سازمان را نیز دارد:

“باندینگ”(Bounding): اشاره به روابط در داخل یک جامعه دارد (پیوندهای درونی). (یا اشاره به نوع روابط بین کارکنان در یک سازمان دارد)