۲- مرا بدون گناه به زندان فرستادی گویی که من یکی از کارگزاران باج گیر هستم.
همانطور که ابوالعتاهیه(وفات ۲۱۱ هـ) برای هارون الرشید طلب سلامتی می کند و هارون الرشید زمانی که او را به دلیل امتناع از شعر گفتن زندانی کرده بود دلش به حالش می سوزد:

دانلود متن کامل پایان نامه در سایت fumi.ir

 

 

۱- یا رَشیدَ الْاَمْر! أرْشِدنِی اِلی
۲- لا أَراک اللهُ سُوء أبداً
۳- أَعِنِ الخائِفَ، وَ أَرَحَمْ صَوْتَهُ،
  وَجْهٍ نَجْحِی، لا عَدِمْتَ الرَّشَدَا
مَا رَأَتْ مِثْلَکَ عَیْنٌ أحَداً
رافِعاً نَحْوکَ، یَدْعُوک، یَداً
(ابوالعتاهیه؛ ۱۴۲۷: ۱۳۸)

ترجمه
۱- ای راهنمای در کارها مرا به خلاص یافتن از این وضعیت راهنمایی کن، پیوسته بر هدایت باشی.
۲- خداوند هیچ گاه برای تو بدی پیش نیاورد هیچ چشمی، کسی را مانند تو ندیده است.
۳- یاری کن شخص ترسان و به صدای ناله او رحم کن در حالی که دستهایش را به سوی تو دراز کرده و تو را (به کمک خویش) می خواند.
شاعر در دعای خود با اشتیاق برای ریشه ای کردن معنا در وجود تلاش می کند.زیرا اسم علم (رشید) را به کار می برد تا فعل (ارشدنی) را از آن مشتق کند و تصور خود را از خلیفه این گونه ارائه دهد که او راهنمای به سمت رشد و هدایت است. دعا در متن با صیغه نفی (لا عدمت الرشدا) آمده است زیرا ظلم و بی عدالتی و گمراهی را از او نفی کرده است(لا اَرَاکَ اللهُ سُوءَ اَبَداً) و در مصراع آخر رو به او می کند تا در مشکلش به او کمک کند و به او رحم کند. شاعر می خواهد با آوردن ترکیبات و تعابیری که در رشد تأثیر گذار است او را تحت تأثیرخود قرار دهد و سرانجام رشید را با این کار خوشحال می کند. (طباطبا علوی؛ ۲۰۰۵: ۱۲۰) گفته اند: زمانی که رشید این ابیات را شنید گفت: خداوند پدرش را بیامرزد اگر او را می دیدم هرگز او را زندانی نمی کردم من فقط به این دلیل او را زندانی کردم که او را نمی دیدم و فورا دستور داد تا او را آزاد کنند.عکس العمل شاعر هم این بود که گفت:

 

 

۱- إنَّما أَنْتَ رَحْمَهً وَ سَلامَهً،   زادَکَ اللهُ غِبْطَهً و َ کَرامَهً(همان؛ ۳۶۱)

ترجمه
۱- به راستی که تو فقط رحمت و سلامت هستی خداوند به کرامت و درجات تو بیفزاید.
شاعر برای خلیفه با لفظ “غبطه” دعا می کند و آن دارا بودن حالت نیکو و دوام و خوشحالی و خیر است اما کرامت همان شرافت در میان مخلوقات است و گفته اند که آن عبارت از: گذشت کردن از خطای خطا کار می باشد، به همین دلیل در وصف خداوند متعال گفته اند که او کریم است و معنای آن ” چشم پوشی از خطاهای بندگانش می باشد”. (ابوالحسن؛ ۲۰۰۱: ۸۹)
و از طرفی شاعر، باهوش و با درایت است ودر به کار گیری عبارات دعایی و الفاظ مدح و ثنا، ممدوح را با الفاظ (رحمت و سلامت) مورد خطاب قرار می دهد تا وی را تحت تأثیر قرار دهد.

نتیجه تصویری برای موضوع هوش

۴-۱-۰۴ دعای شاعران در حق افراد خانواده

از جمله اداب دعا، دعا کردن در حق افراد خانواده خصوصا دعای خیر برای پدر و مادر است.
قرآن کریم سفارش ویژه ای در رابطه با احترام و توجه جدی نسبت به پدر و مادر و دعای خیر برای آنها دارد تا جایی که بعد از توصیه سفارش پدر و مادر در شکرگذاری نعمت وجود آنان را بعد از شکر گذاری از خویش قرار می دهد و می فرمایند: ﴿وَوَصَّیْنَا الْإِنسَانَ بِوَالِدَیْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ وَهْنًا عَلَى وَهْنٍ وَفِصَالُهُ فِی عَامَیْنِ أَنِ اشْکُرْ لِی وَلِوَالِدَیْکَ إِلَیَّ الْمَصِیرُ﴾ (لقمان/۱۴) و در بیان دیگری توصیه به نیکی به پدر و مادر دارد و می فرمایند: ﴿وَ إِذْ أَخَذْنا میثاقَ بَنی‏ إِسْرائیلَ لا تَعْبُدُونَ إِلاَّ اللَّهَ وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً…﴾(بقره/۸۳)
دعا برای پدر و مادر، درخواست سلامتی و تندرستی و طول عمر در دنیا و رحمت و مغفرت بعد از مرگ است.البته ثواب دعا برای برادر، خواهر و یا دوست نیز کمتر از پدر و مادر نیست و حتی اسلام توصیه به دعا برای برادران دینی هم نموده است.
شاعران، روابط خانوادگی و اجتماعی خود را با دعا در شعر خود مملو از درد و رنج به تصویر کشیده و نیز افرادی که در رفتن به سرای آخرت بر آنها پیشی گرفته اند، یاد کرده اند. (ابو الخیر؛۲۰۰۶: ۲۳۸)
دعا برای محیط اجتماعی و مسلمانان به شکل کلی یک عمل دینی است که وابستگی انسان به جامعه اش را محقق می سازد و حمایت درونی(اعتماد به نفسش) را افزایش می دهد و به او احساس آرامش و رضایت می دهد. و از اینجاست که دعا دارای یک جایگاه پویا در رشد احساسات عشق، محبت، نیکی و شکوفایی روح می گردد که انسان در زندگی خود بی نیاز از آن نیست.

 تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی

۴-۱-۴-۰۱ دعای شاعران برای مادر

تصویر مادر در نزد شاعران با تصویر پدر مرتبط است اگر مادر بر پدر مقدم شده است نتیجه ی تأثیرپذیری آن ها از ارزش ها و عادات رایج و همچنین بی احساسی و بی عاطفگی نسبی پدر در مقایسه با مادر است، چون پدر کانون امنیت فرزندان و مادر کانون عاطفه و محبت فرزندان است.
از نظر اسلام مادر در نزد افراد دارای جایگاه ویژه ای است و آموزه های دین اسلام بر قدر و ارزش مادر تأکید فراوان دارد تا جایی که نبی مکرم اسلام (ص) بهشت را زیر پای مادران می داند سراسر وجود مادر سرشار از عاطفه است. مادر سرچشمه محبت و اطمینان است بنابراین انسان به هنگام ناراحتی در برابر مشکلات به او پناه می برد و این همان چیزی است که علی بن جهم (وفات ۲۴۹ هـ) که زمان جوانی توسط پدرش و با پیشنهاد معلمش زندانی شده بود، به مادرش متوسل شد و با او چنین درد دل نمود:

 

 

 

 
موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت