1-3-اهمیت و ضرورت تحقیق.. 5
1-4-سوالات تحقیق.. 5
1-5-فرضیات تحقیق.. 6
1-6-پیشینه تحقیق.. 6
1-7-روش تحقیق.. 6
1-7-1-بخش اول:تعاریف و مفاهیم. 7
1-7-1-1-مبحث اول:مجرم. 7
1-7-1-1-1-گفتار اول :مفهوم مجرم درکیفر شناسی نوین.. 8
1-7-1-1-2-گفتار دوم :طبقه‌بندی مجرمان در جرم‌شناسی.. 10
1-7-1-1-3-گفتار سوم :طبقه بندی مجرمان بر اساس قوانین.. 11
1-7-1-1-3-1-مجرمین به عادت.. 11
1-7-1-1-3-2-مجرمین خطرناک.. 11
1-7-1-1-3-3-مجرم احساساتی.. 12
1-7-1-1-3-4-مجرم اتفاقی.. 12
1-7-1-1-3-5-مجرم حرفه ای.. 12
1-7-1-2-مبحث دوم: حالت خطرناك و نظریه های مربوط به آن. 12
1-7-1-2-1-گفتار اول:مبانی نظری ،ا رکان و انواع حالت خطرناک.. 13
1-7-1-2-1-گفتار دوم :ارزیابی، سنجش و تشخیص حالت خطرناك.. 15
1-7-1-2-3-گفتار سوم :جایگاه حالت خطرناك در جرمشناسی اصلاح و درمان. 18
1-7-1-2-4-گفتار چهارم :خصوصیات مجرمان خطرناك.. 19
1-7-1-2-4-1- بنداول:مشخصات رفتاری مجرمان خطرناك.. 19
1-7-1-2-4-1-1-تخصص… 19
1-7-1-2-4-1-2-خرج گزافه. 20
1-7-1-2-4-1-3-انتقامجویی.. 20
1-7-1-2-4-1-4-تهدید کردن. 20
1-7-1-2-4-1-5-میل به خودنمایی.. 20
1-7-1-2-4-1-6-غریزۀ تقلید. 21
1-7-1-2-4-1-7-نیاز به جمع. 21
1-7-1-2-4-1-8-القاب و اسامی دروغین.. 22
1-7-1-2-4-2-بند دوم : :نیرنگ های مجرمان خطرناك و شیوه شناسی جنایی آنها 22
1-7-1-2-4-3-بند سوم : نیرنگ های مجرمان خطرناك.. 22
1-7-1-2-4-3-1- الف- نیرنگ های مربوط به تغییر قیافه. 22
1-7-1-2-4-3-2-ب- نیرنگ تغییر لباس… 22
1-7-1-2-4-4-بند چهارم : شیوه شناسی جنایی مجرمان خطرناك.. 22
1-7-2-بخش دوم: مبانی و روش شناسی مراقبت از مجرمین خطرناک.. 24
1-7-2-1-مبحث اول: مبانی نظری مراقبت از مجرمین خطرناک.. 24
1-7-2-1-1-گفتار اول: مبانی ایدئولوژیک و ارزشی مراقبت از مجرمین خطرناک.. 25
1-7-2-2-2-گفتار دوم:روش های اصلاح و درمان و راهكارهایی برای بهبود درمان مجرمین خطرناك.. 27
1-7-2-2-مبحث دوم: روش های مراقبت از مجرمین خطرناک.. 28
1-7-2-2-1-گفتار اول:مفهوم نظارت الكترونیكی و شرایط مربوط به آن. 29
1-7-2-2-1-1-بند اول:پیامدهای ناترمیمی نظارت مجازی بدل از کیفر زندان بر بزهکاران. 29
1-7-2-2-1-2-بند دوم:مغایرت با رعایت اصل هزینه – فایده 30
1-7-2-2-1-3-بند سوم:كارایی سیستم نظارت الكترونیكی برای مجرمان خطرناك.. 31
1-7-2-2-2-گفتار دوم:ناتوان سازی مجرمان خطرناك.. 32
1-7-2-2-2-1-بند اول:ناتوان‏سازی گزینشی.. 32
1-7-2-2-2-2-بند دوم:از ناتوان‌سازی فردی تا ناتوان‌سازی گروهی.. 34
فصل دوم:اثربخشی مراقبت از مجرمین خطرناک در نظام حقوقی ایران با رویکرد مطالعه تطبیقی.. 36
2-1-بخش اول: بررسی موضوع در قانون مجازات عمومی.. 36
2-1-1-مبحث اول : تحلیل جرم شناختی.. 36
2-1-1-1-گفتار اول:رویكرد پیشگیرانه. 39
2-1-1-2-گفتار دوم:رویكرد اصلاحی.. 40
2-1-2-مبحث دوم:اقدامات تأمینی و تربیتی.. 42
2-1-2-1-گفتار اول:معیارهای انتخاب مجازات و تدابیر اصلاحی.. 42
2-1-2-2-گفتار دوم:بررسی اقدامات تأمینی و

 

تربیتی.. 44
2-2-بخش دوم: بررسی موضوع در قانون مجازات اسلامی(1392). 45
2-2-1-مبحث اول:جایگزین ها و اقدامات مراقبتی در قانون جدید مجازات اسلامی.. 45
2-2-1-1- گفتار اول:ابتكارات قانون جدید در مجازات های جایگزین.. 46
2-2-1-2-گفتاردوم: ماده 65 قانون مجازات اسلامی.. 47
2-2-2- مبحث دوم:تعویق صدور حكم. 47
2-2-2-1-گفتار اول:تعویق به شکل ساده 48
2-2-2-2-گفتار دوم:تعویق به شکل مراقبتی.. 48
2-2-2-3-گفتار سوم: نقش مددكار اجتماعی در پیشگیری از تكرار در طول مدت تعویق. 49
2-2-2-4-گفتار چهارم:شرایط انتخاب مددكار برای مراقبت از بزهكار در طول مدت تعویق. 50
2-3-بخش سوم:آثار مربوط به مراقبت از مجرمین خطرناك پس از آزادی.. 50
2-3-1-مبحث اول:بررسی آثار مربوط به بزه دیده و جبران خسارت.. 50
2-3-1-1-گفتار اول:آثار مربوط به بزه دیده 50
2-3-1-2-گفتار دوم:آثار مربوط به جبران خسارت.. 51
2-3-2-مبحث دوم: آثار مربوط به شهروندان و آثار مربوط به امکان نقض حقوق شهروندی.. 51
2-3-2-1-گفتار اول:آثار مربوط به شهروندان. 51
2-3-2-2-گفتار دوم :آثار مربوط به امکان نقض حقوق شهروندی.. 52
2-3-3-مبحث سوم:آثار اجتماعی مربوط به مراقبت از مجرمین خطرناك.. 53
2-3-3-1-گفتار اول:خدمات اجتماع‌ محور. 53
2-3-3-2-گفتار دوم:کیفر نقدی روزانه. 53
2-3-3-3-گفتار سوم:محرومیت از حقوق اجتماعی.. 54
2-4-بخش چهارم:بررسی نگهداری از مجرمین خطرناک و موارد پیش بینی شده آن در قوانین كشورهای مختلف 54
2-4-1-مبحث اول: نگهداری از مجرمین خطرناک و قوانین سایر كشورها 54
2-4-1-1-گفتار اول: نگهداری از مجرمین خطرناک در اسناد بین المللی.. 55
2-4-1-2-گفتار دوم: نگهداری از مجرمین خطرناک در كشورفرانسه. 56
2-4-1-3-گفتار سوم: نگهداری از مجرمین خطرناک دركشور استر لیا 58
2-4-1-4-گفتار چهارم:جایگاه نگهداری از مجرمین خطرناک درافغانستان. 58
2-4-1-5-گفتار پنجم:جایگاه عدالت ترمیمی و اقدامات تأمینی و تربیتی درلبنان. 59
2-4-2-مبحث دوم: نگهداری از مجرمین خطرناک و پیشگیری از رفتار مجرمانه. 61
2-4-2-1-گفتار اول: پیشگیری اولیه و ثانویه در قلمرو رفتار مجرمانه. 62
2-4-2-2-گفتار دوم: پیشگیری از گسترش رفتار مجرمانه از راه مداخلات زود رس… 63
2-4-2-2-1-جلوگیری از ارتکاب مجدد جرم با کاهش مداخلات قانونی.. 63
2-4-2-2-2- پیشگیری براساس کاهش فرصتهای ارتکاب رفتار مجرمانه. 64
2-4-2-3-گفتار سوم:درمانگری رفتار مجرمانه و پیشگیری ثالت.. 65
2-4-2-3-1- روشهای روان پویشی ودرمان گریهای فردی و گروهی.. 65
2-4-2-3-2- روی آوردهای انسانی نگر. 66
2-4-2-3-3- روشهای رفتاری نگر. 66
2-4-2-3-4-روشهای شناختی – رفتاری.. 66
2-4-2-3-5-آموزش مهارتهای اجتماعی.. 67
2-4-2-4-گفتار چهارم:خودمهارگری.. 67
2-4-2-4-1-بازسازی شناختی.. 68
2-4-2-4-2- آموزش حل مساله بین شخصی.. 68
2-4-2-4-3- آموزش شناختی حل مساله بین شخص: 69
2-4-2-5-گفتار پنجم: درمان گری رفتار مجرمانه وخیم. 69
فصل سوم:روش ها و نتایج تحقیق و تجزیه و تحلیل آن در بررسی موردی زندانیان شهر شیراز. 71
3-1-بخش اول:روش تحقیق.. 71
3-1-1-مبحث اول:روش تحقیق. 72
3-1-1-1-گفتار اول:طبقه بندی تحقیق بر مبنای هدف.. 72

1-8-2-قلمرو مکانی.. 10
1-8-3-قلمرو زمانی.. 10
1-9-تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرها 10
فصل دوم مبانی نظری و ادبیات تحقیق.. 12
22-1 فرهنگ… 13
2-1-1 مقدمه. 13
2-1-2 تعاریف فرهنگ… 13
2-1-3 فرهنگ سازمانی.. 14
2-1-3-1 تعریف فرهنگ سازمانی.. 14
2-1-4 نحوه شکل‌گیری فرهنگ‌ها 15
2-1-4-1 بنیانگذاران یا موسسان.. 16
2-1-4-2 نقش مدیریت عالی.. 16
2-1-4-3 الزامات محیطی و رویدادهای حساس… 17
2-1-4-4 ساختار سازمانی.. 17
2-1-5 جامعه‌پذیری.. 18
2-1-5-1 مرحله پیش از ورود. 19
2-1-5-2 مرحله رویارویی.. 20
2-1-5-3 مرحله دگردیسی.. 21
2-1-6 انواع فرهنگ… 21
2-1-6-1 فرهنگ قوی و فرهنگ ضعیف.. 22
2-1-6-2 فرهنگ مثبت و منفی.. 23
2-1-7 آشنایی با الگوها و مدل‌های فرهنگ سازمانی.. 23
2-1-7-1 طبقه بندی کتز، دوریس و میلر. 24
2-1-7-1-1 فرهنگ فرهمند(کاریزما) در برابر فرهنگ خودکفا 24
2-1-7-1-2 فرهنگ وسواسی در برابر فرهنگ پراعتماد. 24
2-1-7-1-3 فرهنگ دیوانسالار در برابر فرهنگ آفریننده. 25
2-1-7-1-4 فرهنگ پرهیزکننده در برابر فرهنگ کامیاب‌جو. 25
2-1-7-1-5 فرهنگ سیاسی‌شده در برابر فرهنگ متمرکز بر هدف.. 25
2-1-7-2 الگوی پیترز و واترمن.. 26
2-1-7-2-1 تعصب در عمل.. 26
2-1-7-2-2 بهادادن به مشتری.. 26
2-1-7-2-3 خودگردانی و کارآفرینی.. 27
2-1-7-2-4 بهره‌وری از طریق افراد. 27
2-1-7-2-5 تبحر و چیرگی در مدیریت.. 27
2-1-7-2-6 اقدام به کارهای مرتبط با تجربه و مهارت.. 28
2-1-7-2-7 بکارگیری ستاد اداری کم. 28
2-1-7-2-8 استفاده به موقع از ساختار مکانیکی و ارگانیکی بر حسب ضرورت و مورد. 28
2-1-7-3 مدل رابینز. 29
2-1-7-4 مدل AGIL (پارسونز). 30
2-1-7-5 مدل اوچی.. 31
2-1-7-6 مدل کویین.. 34
2-1-7-6-1 فرهنگ سلسله‌مراتبی.. 34
2-1-7-6-2 فرهنگ عقلایی.. 35
2-1-7-6-3 فرهنگ مشارکتی.. 36
2-1-7-6-4 فرهنگ ایدئولوژیک… 37
2-1-7-7 طبقه‌بندی دنیسون.. 39
2-1-7-7-1 فرهنگ انعطاف‌پذیر. 40
2-1-7-7-2 فرهنگ مأموریتی.. 40
2-1-7-7-3 فرهنگ مشارکتی.. 41
2-1-7-7-4 فرهنگ مبتنی بر تداوم(بورکراتیک). 41
2-1-7-8 طبقه‌بندی سونه فیلد. 42
2-1-7-8-1 فرهنگ مکتبی.. 42
2-1-7-8-2 فرهنگ باشگاهی.. 42
2-1-7-8-3 فرهنگ تیم بیس بال. 42
2-1-7-8-4 فرهنگ دژ نظامی.. 43
2-1-7-9 مدل پویای فرهنگی مری جو هچ.. 43
2-1-8 رابطه فرهنگ و شیوه‌های مدیریت.. 44
2-1-9 رابطه فرهنگ با عملکرد و اثربخشی.. 46
2-1-10 رابطه فرهنگ با استراتژی.. 48
2-1-11 دیدگاه دیویس در ارتباط با فرهنگ موجود و استراتژی.. 49
2-2- مدیریت دانش… 51
2-2-1- داده، اطلاعات و دانش… 51
2-2-2- انواع دانش… 53
2-2-3- مدیریت دانش: تعاریف.. 57
2-2-4- مدیریت دانش: مدل ها 59
2-2-4-1- مدل بویست.. 60
2-2-4-3- مدل رن جانستون.. 62
2-2-4-4- مدل ادل و گراسیون.. 63
2-2-4-5- مدل بات.. 64
2-2-5- فرآیندهای مدیریت دانش… 66
2-3- انتقال دانش… 67
2-3-1-انتقال دانش:تعاریف..

 

67
2-3-2- انتقال دانش: فرآیند. 69
2-3-3- انتقال دانش: اصول انتقال دانش… 70
2-3-4- انتقال دانش :عوامل کلیدی موفقیت انتقال دانش… 71
2-3-5 انتقال دانش: موانع انتقال دانش… 73
2-3-6- انتقال دانش: مدل انتقال دانش نوناکا 74
2-3-6-1 انتقال دانش :عنصر Seci 75
2-3-6-2- انتقال دانش: عنصر فضای اشتراکی (Ba). 78
2-3-6-3- عنصر دارایی دانش (Ka). 79
2-3-7- انتقال دانش: استراتژی های انتقالات یا تبدیلات دانش… 80
2-3-8- انتقال دانش: برنامه های انتقال دانش در سازمان.. 80
2-4- پیشینه تحقیق.. 81
فصل سوم روششناسی تحقیق.. 85
3-1–مقدمه. 86
3-2-طرح تحقیق.. 86
3-2-1-نوع تحقیق.. 86
3-2-2-هدف تحقیق.. 86
3-2-3-میزان دخالت محقق.. 86
3-2-4-افق مقطعی.. 87
3-3-ابزار گردآوری دادهها 87
3-4-جامعه آماری و نمونه آماری.. 88
3-5-روش تجزیه و تحلیل دادهها 88
3-6- پایایی (Reliability) 88
3-6-1- ثبات سنجه‌ها 88
3-6 -2- سازگاری درونی سنجه ها 89
3-7- روایی ( Validity) 90
3- 7- 1- روایی محتوا 90
3- 7- 2. روائی وابسته به معیار. 90
3- 7- 3- روائی سازه ( مفهومی‌). 91
فصل چهارم تجزیه و تحلیل داده ها 92
4-1. مقدمه. 93
4-2.بررسی توصیفی ویژگی‌های جمعیت شناختی.. 93
4-2-1-جنسیت.. 93
4-2-2-  میزان تحصیلات.. 94
4-2-3 –  سن.. 95
4-2-4- سنوات خدمت: 96
4-4 ) آزمون فرضیات تحقیق.. 97
4-4-1)نتایج حاصل از آزمون فرضیه های اصلی.. 97
4-4–1-1) آزمون فرضیه اصلی اول. 97
4-4–1-3) آزمون فرضیه اصلی سوم. 101
4-4–1-4) آزمون فرضیه اصلی چهارم. 102
4-4-2)نتایج حاصل از آزمون فرضیه های فرعی.. 104
4-4-2-1) آزمون فرضیه فرعی اول. 104
4-4–2-2) آزمون فرضیه فرعی دوم. 105
4-4–2-3) آزمون فرضیه فرعی سوم. 107
4-4–2-4) آزمون فرضیه فرعی چهارم. 108
4-4–2-5) آزمون فرضیه فرعی پنجم. 110
4-4–2-6) آزمون فرضیه فرعی ششم. 111
4-4–2-7) آزمون فرضیه فرعی هفتم. 113
4-4–2-8) آزمون فرضیه فرعی هشتم. 114
4-4–2-9) آزمون فرضیه فرعی نهم. 116
4-4–2-10) آزمون فرضیه فرعی دهم. 117
4-4–2-11) آزمون فرضیه فرعی یازدهم. 119
4-4–2-12) آزمون فرضیه فرعی دوازدهم. 120
فصل پنجم نتیجه گیری و پیشنهادات.. 122
5-1. مقدمه. 123
5-2. نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها 123
5-2-1) نتایج حاصل از آزمون فرضیه اصلی اول: 123
5-2-2) نتایج حاصل از آزمون فرضیه اصلی دوم: 124
5-2-3) نتایج حاصل از آزمون فرضیه اصلی سوم: 124
5-2-4) نتایج حاصل از آزمون فرضیه اصلی چهارم: 125
5-3.بحث و نتیجه گیری.. 125
5-4. پیشنهادها 127
فهرست منابع………………………………………………………………………………………………….135

 
چکیده:
پژوهش‌ حاضر پژوهشی کاربردی – توصیفی است. تحقیق کاربردی در جستجوی دستیابی به یک هدف علمی است و تأکید آن بر تأمین سعادت ورفاه توده مردم و مطلوب بودن فعالیت است. یافته‌های تحقیق کاربردی به میزان بسیار زیادی قائم به زمان و مکان هستند ( دلاور، 1373: ص25).
انتقال دانش در موفقیت سازمان ، عاملی کلیدی است چراکه می تواند سبب گسترش سریعتر دانش به بخشهایی از سازمان که قادر به بهره برداری از آن هستند ، شود. در این پژوهش تلاش خواهد شد تا تاثیر ابعاد فرهنگ سازمانی(براساس مدل فرهنگ سازمانی دنیسون) بر انتقال دانش در دانشگاه آزاد اسلامی کاشان تبیین شود. جامعه آماری تحقیق حاضر کلیه کارکنان(غیر هیات علمی) دانشگاه آزاد اسلامی کاشان هستند (جمعا 135 نفر).براساس جدول مورگان تعداد 103 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب گردید.جهت جمع آوری داده های میدانی دو پرسشنامه برای انجام بررسی حاضر مورد استفاده قرار گرفت. پرسشنامه استاندارد فرهنگ سازمانی دنیسون(2000) با 36 گویه و پرسشنامه محقق ساخته انتقال دانش با 13 گویه برای این منظور مورد استفاده قرار گرفت.
جهت تجزیه و تحلیل داده­های گردآوری شده از آزمون تی  به کمک نرم افزار SPSS نسخه 19 استفاده شده است. نتایج فرضیه ها نشان داد که ابعاد فرهنگ سازمانی شامل بعد مشارکت،بعد سازگاری، بعد انطباق پذیری و بعد رسالت بر فرایند انتقال دانش کارکنان اثرگذار است.
 
 
واژه های کلیدی: فرهنگ سازمانی، بعد مشارکت،بعد سازگاری، بعد انطباق پذیری ، بعد رسالت ،فرایند انتقال دانش کارکنان
 

 
فصل اول
 
کلیات تحقیق
]

1-1-مقدمه
در دنیای رقابتی کنونی سازمان­ها به منظور افزایش رقابت­پذیری به دنبال افزایش بهره­وری و استفاده موثر از منابع خود می­باشند. با توجه به پررنگ شدن نقش فناوری اطلاعات در فرآیندها و تعاملات درون و برون سازمانی، دانش به عنوان مهم‌ترین منبع سازمان­ها قلمداد می­شود. به همین جهت به منظور رقابت­پذیری و بقای سازمانی، مدیریت این مقوله اهمیت ویژه­ای یافته و به عنوان یکی از مباحث مطرح در مجامع علمی مورد بحث می­باشد. در اقتصاد مبتنی بر دانش امروز، مزیت رقابتی، بیش از آنکه در دسترسی به منابع و بازارهای خاص باشد در تسهیل روندهای اطلاعاتی انجام کار یافت می‏شود. پس دانش و سرمایه فکری به عنوان مبنای اولیه دست‌یابی به شایستگی­های محوری و راهبردی برای عملکرد برتر مطرح می‏شوند. در راستای رسیدن به مزیت رقابتی پایدار نیز توجه به دانش موجود، چگونگی استفاده موثر از آن و ایجاد ساختاری برای به‎کارگیری اطلاعات و دانش جدید امری مهم و حیاتی شمرده می‏شود که سازمان­ها باید توجه ویژه‏ای به آن داشته باشند.
دانش، پیش شرط ورود سازمان یادگیرنده به عرصه رقابت و عامل اصلی بقاست . اگر سازمان ها در ابعاد خرد و ملت ها در ابعاد کلان از پیشرفت غافل شوند ، اقتصاد و ثروت زایی را به رقبا خواهند باخت . سازمان ها در حال رقابت در اقتصاد جدیدی به نام «اقتصاد دانش محور» هستند. اقتصاد­ دانش­محور[1] اقتصادی است که جریان تولید ارزش افزوده به طور عمده از طریق تولید ، توزیع و استفاده از دانش به دست می آید.
تحقیق حاضربا هدف بررسی تاثیر فرهنگ سازمانی برانتقال دانش کارکنان در این فصل به بیان مساله،بیان اهمیت و ضرورت تحقیق،معرفی مدل مفهومی و فرضیه ها و تعاریف مفهومی و عملیاتی واژه ها می پردازد.
 
 

1-2-بیان مسئله

فصل اول

کلیات تحقیق

 

1-1- مقدمه :

ثبات و صلح در جهان امروز متاثر از عوامل و عناصر گوناگونی است .هر چند برخی از این عناصر در نقاط مختلف جهان مشترک هستند اما در هر منطقه بر اساس ویژگی های ژئوپولوتیکی،فرهنگی،عناصر اجتماعی، قومی ، نژادی و مذهبی آن متاثر از عناصر متنوعی است. برای مثال امنیت و ثبات در شرق آسیا کشورهایی نظیر چین ،ژاپن و کره شمالی متاثر از جنگ سرد و همچنین مناقشات هسته ای و موشکی است(برکشلی،1378). در آمریکای لاتین نفوذ و تاثیر برخی سیاستهای منفعت طلبانه و استثماری توسط برخی کشورهای استثمارگر که از گذشته دور تاکنون همچنان باقی است مناقشات سیاسی را تعیین می کند.

اما خاورمیانه به عنوان منطقه ای که ازشمال افریقا تا مرزهای چین گسترده می شود مملو از مناقشات و تنشهای  بین المللی . سیاست در این منطقه متاثیر از عوامل گوناگونی چون مناقشات فلسطین و اسرائیل به

 

عنوان ریشه تمامی درگیری ها  و جنگ از سال 1950 تاکنون و درگیری های قومی،قبیله ای و مذهبی ، وجودعناصر افراطی مذهبی نظیر بن لادن و طالبان ،سیاستها و برنامه های منفعت طلبانه برخی کشورهای غربی و سرانجام وجود نفت به عنوان منبعی استراتژیک بر اهمیت این منطقه ودر نهایت مناقشاتی که جهت دسترسی به منابع آن صورت می پذیرد بر تضادها افزوده است.

2-4. خلاصه‌ی فصل و نتیجه‌گیری.. 43
فصل سوم: مدل زمانی برای بررسی آسیب‌پذیری سیستم قدرت
3-1. انگیزه 44
3-2. رویکرد 45
3-3. نوآوری‌های مدل. 46
3-4. مدل‌سازی مسأله‌ی آسیب‌پذیری با در نظر گرفتن بُعد زمان. 46
3-4-1. فرضیات.. 46
3-4-2. مدل‌سازی بررسی آسیب‌پذیری سیستم قدرت در یک افق زمانی. 47
3-4-3. تبدیل مدل دو سطحی ارائه شده، به یک مدل یک‌سطحی. 52
3-4-4. تبدیل MPEC به یک مسأله‌ی MILP. 53
3-5. مثال عددی اوّل. 54
3-5-2. افق زمانی مطالعه. 54
3-5-3. داده‌های ورودی مسأله. 54
3-5-4. سناریوهای تعریف شده 56
3-5-5. ارائه و تحلیل نتایج. 59
3-5-6. بار محاسباتی مسأله. 66
 
3-6. مثال عددی دوم 67
3-6-1. افق زمانی مطالعه. 67
3-6-2. داده‌های ورودی مسأله. 68
3-6-3. تعریف سناریوها و ارائه و تحلیل نتایج. 69
3-7. خلاصه‌ی فصل و نتیجه‌گیری.. 73
فصل چهارم: مدلی برای زمان‌بندی تعمیرات خطوط انتقال با لحاظ آسیب‌پذیری سیستم قدرت
4-1. مقدّمه و رویکرد 75
4-1-1. نوآوری‌های مدل. 77
4-2. مدل‌سازی مسأله‌ی زمان‌بندی تعمیرات خطوط انتقال با در نظر گرفتن آسیب‌‌پذیری شبکه‌ قدرت.. 78
4-2-1. فرضیات.. 78
4-2-2. مدل‌سازی زمان‌بندی تعمیرات خطوط انتقال شبکه با در نظر گرفتن آسیب‌پذیری سیستم قدرت.. 78
4-3. مدل MWAW برای بررسی آسیب‌پذیری سیستم قدرت در یک افق زمانی. 87
4-3-1. فرمول‌بندی مدل MWaW… 88
4-3-2. MPEC مربوط به مدل MWaW… 94
4-3-3. تبدیل MPEC مدل MWaW به یک مسأله‌ی MILP. 96
4-3-4. مدل نهایی MWaW به صورت یک مسأله‌ی MILP یک‌سطحی. 98
4-4. مدل نهایی VCTMS به صورت یک مسأله‌ی MILP دو سطحی. 98
4-5. استفاده از الگوریتم ژنتیک برای حلّ مدل VCTMS. 98
4-5-1. انتخاب متغیّرها و تابع هدف.. 98
4-5-2. کدگذاری.. 99
4-5-3. جمعیت اوّلیه. 100
4-5-4. انتخاب.. 100
4-5-5. ترکیب.. 101
4-5-6. جهش.. 101
 
4-6. مثال عددی اوّل: اجرای مدل MWaW بر روی شبکه‌ی شش شینه‌ی گارور. 101
4-6-2. افق زمانی مطالعه. 102
4-6-3. داده‌های ورودی مسأله. 102
4-6-4. ارائه و تحلیل نتایج. 104
4-7. مثال عددی دوم: اجرای مدل VCTMS برای زمان‌بندی تعمیرات معمولی در شبکه‌ی شش شینه‌ی گارور. 106
4-7-1. تعریف سناریوها 106
4-7-2. روش حل. 107
4-7-3. ارائه و تحلیل نتایج بدست آمده 109
4-7-3-الف. ارائه و تحلیل نتابج مربوط به سناریوی شماره 1.. 109
4-7-3-ب. ارائه و تحلیل نتابج مربوط به سناریوی شماره 2.. 113
4-7-3-ج. ارائه و تحلیل نتابج مربوط به سناریوی شماره 3.. 118
4-7-3-د. ارائه و تحلیل نتابج مربوط به سناریوی شماره 4.. 121
4-8. خلاصه‌ی فصل و نتیجه‌گیری.. 125
فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهادها
5-1. جمع‌بندی نتایج. 127
5-2. پیشنهادها و ادامه‌ی تحقیق. 129
مراجع. 131
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
چکیده
بحث تعمیرات در هر سیستمی و از جمله سیستم قدرت، از اهمّیت ویژه‌ای برخوردار است. در ساختار سنّتی صنعت برق، تعمیرات مربوط به بخش تولید و انتقال، هر دو توسّط اپراتور شبکه صورت می‌گیرد. با تجدیدساختار صنعت برق، پیشنهاد زمان تعمیرات مربوط به بخش‌های مختلف سیستم به مالکان بخش‌ها واگذار می‌شود و بهره‌بردار مستقل سیستم، مسئول نظارت و هماهنگی زمان انجام تعمیرات می‌باشد.
در مدل‌هایی که برای زمان‌بندی تعمیرات سیستم انتقال ارائه شده است، عموماً سعی در انتخاب بهترین زمان تعمیرات به منظور حفظ قابلیت اطمینان سیستم در یک ناحیه‌ی امن است و قابلیت اطمینان سیستم به عنوان مهم‌ترین قید این مسأله لحاظ می‌شود. پس از سال 2001 میلادی، مطالعه‌ی تأثیر حملات عامدانه بر شبکه‌ی قدرت اهمّیت ویژه‌ای به خود گرفته است؛ چراکه اعمال استانداردهای کلاسیک برای تأمین قابلیت اطمینان سیستم نمی‌تواند به قدر کافی واقعیت موجود، یعنی بحث حمله‌ی عامدانه به شبکه‌ی قدرت، را در خود لحاظ کند. در این پایان­نامه، در قدم اوّل، مدل جدیدی ارائه می­شود که می­تواند آسیب­پذیری سیستم قدرت را در یک افق زمانی مورد بررسی قرار دهد. «بُعد زمانی» حملات عامدانه در پژوهش­های قبلی در نظر گرفته نشده است. خروجی این مرحله، مدلی زمانی است که بصورت یک مسأله­ی دو سطحی فرمول­بندی شده است. این مدل دو سطحی با استفاده از تئوری دوگان تبدیل به یک مسأله­ی برنامه­ریزی یک­سطحی می­شود. در مرحله­ی دوّم، از این مدل برای ارائه­ی یک فرمول­بندی جدید برای زمان­بندی تعمیرات خطوط انتقال استفاده می­شود. در فرمول­بندی جدید، زمان­بندی تعمیرات خطوط انتقال به صورت یک مسأله­ی برنامه­ریزی چندسطحی در نظر گرفته می­شود که در آن، آسیب­پذیری سیستم قدرت در کنار قید قابلیت اطمینان سیستم لحاظ می­شود.
مدل­های پیشنهادی بر روی شبکه‌های استاندارد Garver 6-Bus و IEEE-RTS 24-Bus پیاده‌سازی و توانایی این روش­ها نشان داده شده است.
کلمات کلیدی: آسیب‌پذیری سیستم قدرت، برنامه‌ریزی چندسطحی، تئوری دوگان، زمان‌بندی تعمیرات خطوط انتقال.
 
 
 
فصل اوّل
مقدّمه
 
 
 
 
 
 
 
شبکه‌‌ی قدرت، از جمله مهم‌ترین زیرساخت‌های یک کشور است، به گونه‌ای که تقریباً تمام زیرساخت‌های دیگر وابسته به عملکرد صحیح این شبکه‌‌ می‌باشند. در هر کشوری، بین اقتصاد و صنعت برق آن ارتباط تنگاتنگی وجود دارد و در صورت مختل شدن عملکرد شبکه‌‌ی قدرت، ضرر‌‌های اقتصادی بزرگی برای آن کشور رقم خواهد خورد. به عنوان مثال، خسارت ناشی از خامـوشی[1] رخ داده در ایالات متحده‌‌ی آمریکا در آگوست سال 2003 ، بین چهار تا ده میلیارد دلار تخمین زده شده است. این خاموشی، جمعیتی در حدود 50 میلیون نفر را تحت تأثیر قرار داد و در برخی مناطق، مصرف‌کنندگان تا چهار روز بدون برق ماندند [1]. بزرگترین خاموشی تاریخ، خاموشی سال 2012 در هند است که طی آن، دسترسی بیش از 600 میلیون نفر به برق قطع شد. گاهی خروج‌های متوالی خطوط انتقال می‌تواند زمینه را برای بروز چنین خاموشی‌های مخرّبی آماده کند. به عنوان مثال، در خاموشی سال 2003 ایالات متحده‌ی آمریکا، با وقوع خطای همزمان روی سه خط انتقال، این سه خط از مدار خارج شدند و خروج این سه خط موجب شد تا بقیه‌ی خطوط شبکه دچار اضافه بار شوند و به سرعت، یکی پس از دیگری از مدار خارج شوند و به دنبال آن، باری در حدود 8/61 گیـگاوات از دست بـرود. بدیهی است که اهمّیت چنین سیستمی، اطمینان از عملکرد صحیح این سیستم را بسیار ضروری می‌سازد.
شبکه‌ی قدرت به طور کلّی از چهار بخش تولید، انتقال، توزیع و مصرف‌کنندگان تشکیل شده است که برای حفظ کارآیی این سیستم، هر چهار بخش ذکر شده نیاز به نگهداشت و تعمیرات دارند. افزایش قابلیت اطمینان سیستم و افزایش راندمان انرژی، از مهم‌ترین نتایج بدست آمده از انجام تعمیر و نگهداشت است.
در کتب و استانداردهای مختلف، تعاریف و معانی متعدّدی برای «تعمیرات» ذکر شده است؛ به عنوان مثال،
IEEE Std 902-1998 تعمیرات را حفظ و نگهداری شرایطی می‌داند که آن شرایط برای بهره‌برداری صحیح تجهیز، با همان هدفی که آن تجهیز به خاطر آن به کار گرفته شده است، لازم و ضروری می‌باشد [2]. به هر حال، آنچه که اهمّیت دارد وابستگی چشمگیر کارکرد صحیح سیستم قدرت به تعمیرات صحیح و به موقع بخش‌های مختلف آن می‌باشد.
از آن‌جا که دوره‌ی تعمیرات تجهیزات مختلف سیستم قدرت از چند روز تا چند هفته متغیّر است، به همین خاطر
زمان‌بندی تعمیرات نیز در چند افق زمانی کوتاه مدّت (چند هفته)، میان‌مدّت (حدود یک سال) و بلندمدّت (حدود سه تا چهار سال) صورت می‌گیرد و این تعمیرات در دو دسته‌ی تعمیرات پیشگیرانه[2] و تعمیرات اصلاحی[3] قرار می‌گیرند [3]. همان‌گونه که از نام این دو دسته نیز معلوم است، دسته‌ی اوّل تعمیرات به منظور حفظ سیستم در یک وضعیت مناسب که از نظر سطح راندمان انرژی و قابلیت اطمینان مطلوب است، انجام می‌گیرد و دسته‌ی دوم برای برگرداندن هرچه سریع‌تر سیستم به حالت نرمال و قابل قبول، پس از یک خطا و یا سوءعملکرد صورت می‌پذیرد [3]. علاوه بر مدّت زمان مربوط به زمان‌بندی تعمیرات، بحث دیگری که در تعمیرات مطرح است، انجام هماهنگ تعمیرات بخش‌های مختلف و به ویژه بخش‌های تولید و انتقال است. تعداد زیادی از مقالات روش‌های مختلفی را برای زمان‌بندی تعمیرات هماهنگ[4] بخش تولید و انتقال ارائه داده‌اند [4]–[6]. با این حال، تعمیرات مربوط به هر بخش می‌تواند به صورت جداگانه نیز صورت پذیرد. از این میان، تعمیرات مربوط به شبکه‌ی انتقال از اهمّیت ویژه‌ای برخوردار است و می‌توان تعمیرات کوتاه‌مدّت، میان‌مدّت و بلندمدّت را برای این بخش از سیستم انجام داد.
در محیط سنّتی صنعت برق، اپراتور شبکه به صورت متمرکز و با هدف حفظ قابلیت اطمینان شبکه،
زمان‌بندی مربوط به تعمیرات بخش‌های تولید و انتقال سیستم را انجام می‌دهد و برنامه‌ی زمان‌بندی را به واحدهای تولید و خطوط انتقال محوّل می‌کند. با تجدیدساختار صنعت برق، پیشنهاد زمان تعمیرات مربوط به بخش‌های مختلف سیستم به مالکان بخش‌ها واگذار می‌شود و بهره‌بردار مستقل سیستم مسئول نظارت و هماهنگی زمان انجام تعمیرات می‌باشد.
درخصوص تحقیقات بسیاری که در زمینه‌ی تعمیرات سیستم قدرت صورت گرفته است می‌توان به مقاله­ی پایه­ای کُنِجو[5] [7] اشاره کرد که با ارائه‌ی یک روند تکراری[6] سعی در ارائه‌ی برنامه‌ای دارد که در یک محیط تجدیدساختار شده، واحدهای تولید بتوانند در یک روند رفت و برگشتی برنامه‌ی زمان‌بندی خود را به گونه‌ای تنظیم کنند که هم سود خود را بیشینه کنند و هم قیود قابلیت اطمینان سیستم با نظارت ISO برقرار بمانند. پاندزیک[7] [8] نیز با ارائه‌ی یک مدل MILP (که در واقع خطّی شده‌­ی یک مسأله‌ی دو سطحی است) بهترین برنامه‌ی زمان‌بندی تعمیرات خطوط انتقال را در یک افق یک ساله تعیین می‌کند. در این مدل، اپراتور سیستم انتقال (TSO)[8] در مسأله‌ی سطح بالا قرار می‌گیرد و تابع هدف خود را بیشینه کردن ظرفیت انتقالِ در دسترس در طی یک سال قرار می‌دهد. مسأله‌ی سطح پایین نیز تسویه­ی بازار را با هدف بیشینه کردن رفاه اجتماعی[9] انجام می‌دهد. وو[10] [9] نیز با در نظر گرفتن عدم قطعیت‌های موجود در سیستم قدرت، برنامه‌ی تعمیرات بخش تولید و انتقال را به صورت هماهنگ و امنیت-مقیّد[11] تعیین می‌کند. لطیفی[12] [10] نیز با ارائه‌ی یک روند تکراری، قیود و عدم قطعیت‌های موجود در شبکه‌ی گاز را به بحث تعمیرات واحدهای تولید در یک محیط تجدیدساختار شده اضافه می‌کند و با ایجاد یک ارتباط بین اپراتور شبکه‌ی گاز (GNO)[13]، اپراتور مستقل بازار (IMO)[14] و اپراتور مستقلّ سیستم (ISO)[15]، برنامه‌ریزی میان‌مدّت شبکه‌های برق و گاز را به صورت هماهنگ انجام می‌دهد.
در تمام مدل‌هایی که زمان‌بندی تعمیرات سیستم قدرت را انجام می‌دهند، قابلیت اطمینان سیستم، یا خود تابع هدف می‌باشد و یا به صورت یک قید به مسأله اضافه می‌شود. در بحث قابلیت اطمینان سیستم بیشتر به پیشامد‌هایی توجّه می‌شود که به طور معمول در خود سیستم و بدون دخالت عوامل خارجی رخ می‌دهد. خطاهای اتّصال کوتاه، قطع بار، از کار افتادن یک ژنراتور و خروج ناگهانی خطوط انتقال مثال‌هایی از این دست پیشامد‌ها هستند.
بخش دیگری از خطاها که در مطالعات قابلیت اطمینان در نظر گرفته نمی‌شود، خطاهای عامدانه[16] است که توسّط شخص و یا گروه خاصّی به قصد آسیب زدن به شبکه‌ی قدرت انجام می‌گیرد. طبق آمار ارائه شده توسّط MIPT[17]، در طی یک دوره‌ی 10 ساله، از سال 1994 تا سال 2004، بیش از 300 حمله‌ی مخاصمانه در سراسر جهان به شبکه‌ی قدرت صورت گرفته است که از این بین، بیشترین حملات متوجّه خطوط انتقال و دکل‌های انتقال نیرو بوده است [11]. برای ارائه‌ی آمار و ارقامی در این خصوص، در ایالات متّحده‌ی آمریکا بیش از %90 و در بقیه‌ی کشورها حدود %60 از حملات صورت گرفته، خطوط انتقال را هدف خود قرار داده‌اند [12].
آمار‌هایی از این دست نشان می‌دهد که سیستم قدرت علاوه بر مواجهه با خطاهای معمول، از ناحیه‌ی خطاهای عامدانه نیز آسیب‌پذیر به نظر می‌رسد. مطالعات بسیاری به بررسی آسیب‌پذیری[18] سیستم قدرت در مقابل حملات عامدانه پرداخته‌اند. سالمرون[19] [13] نخستین کسی است که به مدل‌سازی حملات عامدانه به شبکه‌‌ی قدرت پرداخته است و مدل‌‌هایی از جمله مدل Max-min برای شناسایی المان‌‌های حیاتی شبکه ارائه داده‌‌ است. آرویو[20] [14] و [15] نیز از یک مدل برنامه‌ریزی دو مرحله‌‌ای، که کامل شده‌‌ی همان مدل ارائه شده توسط سالمرون است، استفاده کرده‌ است که این امکان را فراهم می‌آورد تا بتوان برای مهاجم و مدافع (اپراتور سیستم) اهداف متفاوتی را متصوّر شد. موتو[21] [16] نیز از یک مدل برنامه‌ریزی عدد صحیح برای شناسایی تجهیزات حیاتی شبکه استفاده می‌‌کند و حدّاکثر خرابکاری ممکن به ازای وجود منابع محدود برای مهاجم را محاسبه می‌‌کند. چن[22] [17] از جنبه‌‌ی دیگری موضوع نگاه می‌‌کند و با ترسیم یک چارچوب گسترده از تئوری بازی، سعی در پاسخ به دو سؤال اساسی را دارد: یکی اینکه وقتی مدافع (اپراتور سیستم) یک بودجه‌‌ی محدود دارد، بهترین نقاط شبکه برای تقویت و استحکام بیشتر کدام نقاط هستند؟ و سؤال دوم اینکه وقتی مدافع بخواهد حدّاکثر خسارات ممکن (که می‌تواند مقدار بار قطع شده و یا هزینه‌ی قطع‌بار باشد) را به یک مقدار مشخّص محدود کند، به چه میزان بودجه نیاز دارد تا بتواند بهترین و مطمئن‌ترین راهبرد را پیاده کند؟
غالب مطالعات صورت گرفته، تنها آسیب‌پذیری خطوط انتقال را مدّ نظر قرار داده‌اند؛ چراکه حمله به یک خطّ انتقال بسیار ساده‌تر از حمله به یک ژنراتور و یا یک پست برق است و احتمال موفّقیت آن نیز بالاتر است. به هرحال، نتیجه‌ای که از ترکیب مطالب ارائه شده در این بخش می‌توان گرفت این است که لحاظ قید قابلیت اطمینان در زمان‌بندی تعمیرات سیستم قدرت به تنهایی نمی‌تواند تضمین کننده‌ی یک راهبرد کاملاً مطمئن باشد و لحاظ قید آسیب‌پذیری نیز ضروری است.
هدفی که در این پایان‌نامه پیش گرفته می‌شود، ارائه‌ی مدلی است که بتوان با استفاده از آن، زمان‌بندی تعمیرات سیستم انتقال را با لحاظ قید آسیب‌پذیری سیستم قدرت در کنار قید قابلیت اطمینان سیستم انجام داد. ارائه‌ی چنین مدلی، خود نیازمند ارائه‌ی مدلی جدید است که بتواند آسیب‌پذیری سیستم انتقال را در یک بازه‌ی زمانی معیّن مورد بررسی قرار دهد و برخلاف مدل‌هایی که تا کنون برای تحلیل آسیب‌پذیری سیستم قدرت ارائه شده‌اند، بتواند علاوه بر تعیین بهترین مکان حمله، بهترین زمان حمله را (از دید کسی که قصد حمله به سیستم را دارد) نیز مشخّص کند. در این مدل، مهاجم[23] که قصد حمله به شبکه را دارد، با دو دسته قیود روبرو است. دسته‌ی اوّل شامل قیود مربوط به محدودیت منابع در هر بازه‌ی زمانی و محدودیت منابع در دسترسِ مهاجم در کلّ دوره‌ی تصمیم‌گیری است. دسته‌ی دوم قیود ناشی از این است که امکان حملات چندباره به یک عنصر ضعیف شبکه در طول دوره‌ی مطالعه وجود دارد. علاوه بر آن، از آن‌جا که حمله به تجهیز خارج از مدار، منفعتی را برای مهاجم در پی نخواهد داشت، مهاجم نسبت به انجام چنین عملی اقدام نخواهد کرد. تمامی قیود فوق در این مدل در نظر گرفته شده‌اند.در ارائه‌ی این مدل، چند فرض اساسی به شرح زیر در نظر گرفته شده است:

زمان‌بندی تعمیرات انتقال به صورت متمرکز توسّط اپراتور سیستم و در یک ساختار سنّتی صورت می‌گیرد.
مدل‌سازی‌های صورت گرفته، به صورت استاتیکی و در حالت دائمی سیستم انجام می‌شود و بحث پایداری گذرای سیستم و حوادثی که بلافاصله پس از وقوع یک حمله و خروج یک خطّ انتقال ممکن است رخ دهد، نادیده گرفته می‌شود.
سیستم [24]SCADA به قدر کافی محافظت‌شده فرض شده است و تنها حملات فیزیکی به خطوط انتقال میسّر است.
فصل‌بندی باقیمانده‌ی این پایان‌نامه بدین صورت است که ابتدا در فصل دوم مروری بر کارهای صورت گرفته در زمینه‌ی تعمیرات سیستم قدرت و همین‌طور پژوهش‌های انجام شده در زمینه‌ی آسیب‌پذیری فیزیکی سیستم قدرت صورت خواهد گرفت و پس از آن، در فصل سوم به ارائه و شرح دقیق مدل جدیدی که فراتر از کارهای صورت گرفته‌ی قبلی، فاکتور زمان را نیز در بررسی آسیب‌پذیری سیستم قدرت در نظر می‌گیرد، پرداخته خواهد شد. مدل زمانی[25] ارائه شده در این فصل (از آن‌جا که مدل ارائه شده به این سؤال پاسخ می‌دهد که در چه زمان (When) و کجا (Where) شبکه‌ی قدرت بیشتر آسیب‌پذیر است، نام این مدل را WaW انتخاب کرده­ایم که مخفّف عبارت «When and Where» می‌باشد) شامل یک مسأله‌ی بهینه‌سازی دو سطحی است که با استفاده از تئوری دوگان قوی[26] و تکنیک‌های خطّی‌سازی تبدیل به یک مدل یکپارچه‌ی برنامه‌ریزی خطّی مختلط با عدد صحیح (MILP)[27] می‌شود. در این فصل، فاکتورهای مهمّی که در بررسی آسیب‌پذیری سیستم قدرت می‌توانند بر نقشه‌ی حمله‌ی اتّخاذ شده توسّط مهاجم اثر بگذارند، معرّفی و به دقّت بررسی شده‌اند. در این فصل، برای محک زدن توانمندی مدل ارائه شده در شناسایی نقاط آسیب‌پذیر شبکه، مثال‌های عددی متنوّعی ارائه شده است.
در ادامه، در فصل چهارم مدل کامل‌شده‌ای که زمان‌بندی تعمیرات سیستم انتقال را با لحاظ قید آسیب‌پذیری سیستم قدرت انجام می‌دهد، به دقّت شرح و بسط داده خواهد شد. مدل ارائه شده برای زمان‌بندی تعمیرات خطوط انتقال سیستم (که مدل [28]VCTMS نام دارد)، یک مدل سه سطحی است که سطح اوّل آن، مسأله‌ی تصمیم‌گیری اپراتور مستقلّ سیستم[29] در خصوص تعیین بهترین زمان‌بندی ممکن برای انجام تعمیرات معمولی خطوط انتقال شبکه را بیان می‌کند و مسائل سطوح دوم و سوم، نسخه‌ی اصلاح شده‌ی مدل WaW، با نام MWaW[30]، را شامل می‌شود که در این مدل، برنامه‌ی زمان‌بندی خطوط انتقال شبکه به عنوان یک پارامتر ورودی دریافت می‌شود و مهاجم با آگاهی از برنامه‌ی زمان‌بندی ISO برای انجام تعمیرات معمولی خطوط کاندید، بهترین نقشه‌ی حمله را به گونه‌ای انتخاب می‌کند که هزینه‌های تولید و قطع‌بار شبکه بیشینه شود. بنابراین، پس از ارائه‌ی مدل VCTMS، مدل MWaW به طور کامل بیان می‌شود و اثر لحاظ کردن پارامتر ورودی متناظر با زمان‌بندی تعمیرات معمولی خطوط کاندید بر معادلات و فرمول‌بندی مدل WaW به دقّت مورد بررسی قرار می‌گیرد. پس از آن، مدل MWaW، به صورت یک مدل MILP یک‌سطحی نوشته می‌شود و روابط آن به طور کامل ارائه می‌شود. با نوشتن مدل MWaW به صورت یک مدل MILP یک‌سطحی، مدل سه سطحی VCTMS تبدیل به یک مدل بهینه‌سازی دو سطح MILP می‌شود. پس از آن، چگونگی استفاده از الگوریتم ژنتیک[31] برای حلّ مدل دو سطحی VCTMS توضیح داده می‌شود و نهایتاً، در انتهای این فصل، ابتدا یک مثال عددی برای بررسی کارکرد صحیح مدل MWaW و به منظور بررسی قیود جدید اضافه شده در مدل MWaW نسبت به مدل WaW، ارائه می‌شود. پس از آن، یک مثال عددی دیگر برای زمان‌بندی تعمیرات دو تا از خطوط انتقال یک شبکه‌ی نمونه با استفاده از مدل VCTMS ارائه می‌شود که به دلیل محدود بودن تعداد حالات ممکن برای تعمیرات معمولی دو خطّ مورد بررسی، در این مثال از تکنیک شمارش برای یافتن جواب بهینه‌ی سراسری[32] استفاده می‌شود. در این مثال، سناریوهای مختلفی برای تحلیل دقیق فاکتورهای اثر گذار در زمان‌بندی صورت گرفته برای انجام تعمیرات معمولی خطوط شبکه تعریف و شبیه‌سازی خواهند شد. در این سناریوها، اثر تصمیم ناصحیح اپراتور مستقلّ سیستم (ISO)[33] در روند زمان‌بندی تعمیرات خطوط شبکه و در تحلیل دقیق رفتار بهینه‌ی مهاجم به دقّت بررسی می‌شوند تا بتوان اهمّیت استفاده از مدل‌های ارائه شده در این پایان‌نامه را بیشتر نشان داد.
در انتهای هر فصل، چکیده‌ای از فصل و نتایج قابل استنتاج از آن فصل ارائه می‌شود و علاوه بر آن، در فصل آخر پایان‌نامه، نتیجه‌گیری کلّی از پژوهش‌های صورت گرفته در این پایان‌نامه انجام می‌شود و در ادامه‌ی نتیجه‌گیری، یک سری پیشنهادات در قالب کارهای آینده[34] ارائه می‌شود تا مسیر تکامل و بهبود هرچه بیشتر مدل‌های ارائه شده در این پایان‌نامه را نشان دهند.
 
 
 
فصل دوم
تاریخچه‌ی کارهای انجام شده
 
 
 
 
 

مقدّمه
انجام تعمیرات در هر سیستمی منجر به افزایش طول عمر مفید دارایی‌ها، کاهش هزینه‌های سرمایه‌گذاری، افزایش قابلیت اطمینان[35] و کاهش خطاهای سیستم خواهد شد. با توسعه‌ی تکنولوژی و وابستگی روز افزون بشر به سیستم‌هایی که روز به روز در حال پیچیده‌تر شدن هستند، نیاز‌های قابلیت اطمینان و دسترسی‌پذیری[36] رشد چشمگیری کرده است و این در حالی است که منابعِ در دسترس، محدودتر، و هزینه‌های تعمیرات بیشتر از قبل شده‌اند. مسائلی از این دست باعث شده است که برای حفظ قابلیت اطمینان سیستم نیاز به ابزارهای جدید تصمیم‌گیری و نیز تکنیک‌های جدید برای زمان‌بندی تعمیرات سیستم بیش از پیش حس شود.
در منـابع مختلف، دسته‌بندی‌هـای متفاوتی مبتنی بر راهبردهای تعمیرات صـورت گرفته است [2] و [18]–[20] که یکی از مهم‌ترین دسته‌بندی‌های صورت گرفته به صورت زیر است [19] و [20]:

راهبرد‌ تصحیحی[37]: این راهبرد شامل دسته واکنش‌هایی می‌شود که پس از خرابی، به منظور بازیابی تجهیز و یا سیستم به شرایط بهره‌برداری صورت می‌پذیرند.
راهبرد‌ پیشگیرانه[38]: این راهبرد، یک سری برنامه‌های بازرسی متناوب را شامل می‌شود که برنامه‌ی زمانی این بازرسی‌ها از قبل تعیین شده است.
راهبرد مبتنی بر وضعیت[39]: در این راهبرد، کارایی تجهیز به صورت پیوسته پایش می‌شود و در صورت لزوم، عملیات تصحیحی لازم صورت می‌گیرد.
راهبرد پیشگویانه[40]: در این راهبرد، یک سری از پارامتر‌های بهره‌برداری تجهیز برای پایش منظّم انتخاب می‌شود تا بتوان مشکلات رخ داده در عملکرد تجهیز را قبل از این که این مشکلات منجر به خرابی تجهیز شوند، تشخیص داد و عملیات لازم را انجام داد.
به طور کلّی، نیاز صنایع به تعمیرات و نگهداری روز به روز در حال افزایش است که صنعت برق نیز از این رویه مستثنا نیست. صنعت برق نیز که از چهار بخش تولید، انتقال، توزیع و مصرف­کنندگان تشکیل شده است، در هر چهار بخش، نیاز به تعمیرات و نگهداری صحیح و به موقع دارد. در سیستم قدرت نیز تمام راهبردهای بیان شده برای اجرای تعمیرات قابل اجرا هستند و گاه ترکیبی از روش‌های مختلف برای اتّخاذ بهترین راهبرد تعمیرات به کار گرفته می‌شود [19]. در محیط سنّتی صنعت برق، اپراتور شبکه به صورت متمرکز و با هدف حفظ قابلیت اطمینان شبکه، زمان‌بندی مربوط به تعمیرات بخش‌های تولید و انتقال سیستم را انجام می‌دهد و برنامه‌ی زمان‌بندی تعمیرات را به واحدهای تولید و خطوط انتقال اعلام می‌کند. با تجدیدساختار صنعت برق، پیشنهاد زمان تعمیرات مربوط به بخش‌های مختلف سیستم به مالکان بخش‌ها واگذار می‌شود و بهره‌بردار مستقل سیستم مسئول نظارت و هماهنگی زمان انجام تعمیرات می‌باشد.
در روند زمان‌بندی تعمیرات سیستم قدرت با هدف حفظ قابلیت اطمینان، تنها پیشامدهایی که در خود سیستم رخ می‌دهند در نظر گرفته می‌شوند. این پیشامدها شامل مواردی همچون خروج خطوط انتقال، خروج واحدهای تولید و خروج بارهای سیستم می‌شود. از سوی دیگر، براساس آمار منتشر شده در خصوص حملات صورت گرفته به سیستم قدرت به نظر می‌رسد که نمی‌توان از اثر عواملی که از خارج از سیستم قدرت نشأت می‌گیرند چشم‌پوشی نمود. بنابراین‌، لحاظ کردن قید آسیب‌پذیری[41] سیستم قدرت در روند زمان‌بندی تعمیرات این سیستم ضروری به نظر می‌رسد.
در ادامه‌ی این فصل، ابتدا مروری خواهیم داشت بر مهم‌ترین پژوهش‌های صورت گرفته در زمینه‌ی تعمیرات سیستم قدرت، و پس از آن به بررسی کارهای صورت گرفته در زمینه‌ی مدل‌سازی و ارزیابی آسیب‌پذیری سیستم قدرت خواهیم پرداخت.
[1]. Blackout

1. Preventive
[3]. Corrective
[4]. Coordinated Maintenance
[5]. Conejo
[6]. Iterative
[7]. Pandzic
[8]. Transmission System Operator
[9]. Social Welfare
[10]. Wu
[11]. Security-Constrained
[12]. Latify
[13]. Gas Network Operator
[14]. Independent Market Operator
[15]. Independent System Operator
[16]. Intentional
[17]. Memorial Institute for the Prevention of Terrorism
[18]. Vulnerability
[19]. Salmeron
[20]. Arroyo
[21]. Motto
[22]. Chen
[23]. Attacker
[24]. Supervisory Control And Data Acquisition
[25]. Time-Phased
[26]. Strong Duality Theorem
[27]. Mixed-Integer Linear Programming

عنوان                                                                                       صفحه

چکیده 1

فصل اول: کلیات تحقیق.. 2

1-1 مقدمه. 3

1-2 بیان مسأله تحقیق.. 5

1-3 سوالات تحقیق.. 9

1-4- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق.. 10

1-5- پیشینه ی تحقیق.. 10

1-6– اهداف تحقیق.. 10

1-7-فرضیه های تحقیق. 10

1-8 – حدود قلمرو تحقیق.. 11

1-9-  تعاریف واژه های کلیدی.. 11

فصل دوم: مبانی نظری.. 12

2-1- مفهوم ادبیات… 13

2-2- اجزای ادبیات… 13

2-2-1- عاطفه. 14

 

2-2-2- اندیشه. 14

2-2-3- خیال. 14

2-2-4- اسلوب… 15

2-3- ادبیات غنایی.. 16

2-4- سبکهای شعر پارسی.. 21

2-5-سبک آذربایجانی در شعر پارسی.. 24

2-6- موسیقی.. 30

2-6-1- انواع سازها و ابزار موسیقی.. 31

2-6-2- پرده‌ها و آهنگ‌ها 32

2-6-3- واژگان و اصطلاحات موسیقی.. 34

2-7- موسیقی و ادبیات… 34

2-8- به کارگیری اسامی ابزار و اصطلاحا ت موسیقی در شعر پارسی.. 37

2-9- شناخت و معرفی ادوات موسیقی.. 38

 

2-9-1- سازهای زهی در دیوان خاقانی.. 39

2-9-2- سازهای بادی.. 45

2-9-3- سازهای ضربی یا کوبه ای.. 47

2-9-4- اصطلاحات و واژگان موسیقیایی.. 52

2-9-4-1- واژگان مربوط به ابزار موسیقی.. 52

2-9-4-2- اصطلاحات مربوط به مفاهیم موسیقیایی.. 53

فصل سوم: شرح احوال ، آثار  و سبک شعری خاقانی.. 57

3-1-  شرح احوال شاعر. 58

3-2- مذهب خاقانی.. 65

3-3- خصوصیات و سبک شعری خاقانی.. 68

3-4- آثار خاقانی.. 71

3-5- خاقانی پیشگام شعرای نامدر……………………………………………………………………… 80

3-6-  پیشروان خاقانی در شعر پارسی.. 84

3-7- پیروان خاقانی در شعر پارسی.. 88

فصل چهارم؛ جلوه های کاربرد ابزار و اصطلاحات موسیقی در اشعار خاقانی.. 92

4-1- کاربردهای خاقانی از اسامی ابزار و اصطلاحات موسیقی در صور خیال. 93

4-2- کاربرد خاقانی از اسامی و اصطلاحات موسیقی در صناعات ادبی.. 107

4-3-کاربرد خاقانی از اسامی و اصطلاحات موسیقی در تلفیقی از صور خیال و صناعات ادبی.. 109

فصل پنجم؛ نتیجه گیری.. 124

نتیجه بررسی.. 125

پیشنهاد 127

جداول و نمودارها 128

1-1- نمودار کاربرد اصطلاحات موسیقی در قالب صور خیال. 128

1-2- نمودار کاربرد اسامی ساز و ابزار نوازندگی در قالب صور خیال. 128

1-3- نمودار کاربرد اسامی ساز و ابزار نوازندگی در صناعات ادبی. 130

1-4- نمودار کاربرد اصطلاحات موسیقی در صناعات ادبی 131

1-5- نمودار کاربرد اسامی ساز و ابزار نوازندگی بصورت تلفیقی.. 132

1-6- نمودار کاربرد اصطلاحات موسیقی بصورت تلفیقی.. 133

منابع و مأخذ 135

چکیده انگلیسی 139

 

چکیده:

موسیقی ترکیب اصوات به صورت گوش نواز است . قدمت موسیقی ایران با پیدایش نژاد آریایی گره خورده است کلمات دلنشین و آهنگین به تدریج صورت شعر و ترانه پیدا کرده و به ابداع نغمه و موسیقی منجر شده است. موسیقی و ادبیات به عنوان دو فصل جدا نشدنی از دیرباز مورد توجه خاص قرار گرفته اند با نگاهی به ادبیات کلاسیک ایران در می یابیم که شعرای بزرگ فارسی زبان موسیقی شناس هم بوده اندآن چنان که از ابزارآلات و اصطلاحات موسیقی در اشعارشان برای خلق تصاویر شعری خود بهره می گرفتند . در بررسی اصطلاحات موسیقی در شعر پارسی این اصطلاحات در سه بخش قابل تفکیک و بخش بندی است :1.سازهای موسیقی 2. پرده ها وآهنگ ها 3. اصطلاحات خاص موسیقی. خاقانی شروانی شاعر قرن ششم هجری قمری از جمله شاعرانی است که در اشعار خود از ابزارآلات و اصطلاحات موسیقی استفاده کرده است . موسیقی کلام و آهنگ خوش الفاظ در بسیاری از اشعار خاقانی به قدری است که التذاذ بدون دریافت معنی هم برای خواننده میسر است در این تحقیق میزان کاربرد خاقانی از ابزار آلات و اصطلاحات موسیقی در دیوان اشعارش و درک میزان آشنایی خاقانی با موسیقی و اصطلاحات و ابزارآلات و مهارت وی در بهره برداری از انواع امکانات برای آفرینش صور خیال و زیبایی آفریبنی بررسی شده است. نتیجه تحقیق نشان میدهد که خاقانی بیشتر از ابزار آلات موسیقی مثل چنگ ، دف ، بربط ، نای وارغنون و اصطلاحاتی مثل پرده و گوشه استفاده کرده است و بیشتر از ابزار موسیقی مثل چنگ و بربط بهره گرفته است وخاقانی با استفاده از استعاره و تشخیص بر ابزارآلات موسیقی جان بخشیده است.

واژه های کلیدی : موسیقی، خاقانی،اصطلاحات و ابزارآلات،صور خیال.

مقدمه:
 

بارگاه رفیع سخن پارسی ساکنان گرانقدر و ارزشمندی به خود دیده که اکنون ستارگان و اختران درخشان پهنه آسمان ادب پارسی هستند. خاقانی در این میان اگر نگوییم که برترین به جرات می­توان گفت که یکی از برترین سخن­سرایان پارسی است.

قرن ششم قرن تحولی در مرکز قدرت سیاسی ایران بود و امرای سلجوقی و پادشاهان مستقر در غرب کشور ایران با دربار های پرشکوه محافل پربار ادبی فراهم کردند که سخن­سرایان بزرگی چون خاقانی و نظامی و مجیر بیلقانی و اثیرالدین اخسیکتی و … حاصل این حمایت ها شدند. موضوع تحقیق حاضر به بررسی اشعار خاقانی شروانی اختصاص دارد.

خاقانی به لحاظ داشتن فکر بلند ، وسعت تخیل ، قدرت تجسم ، چیرگی بر الفاظ ، نبوغ و قریحه ی سرشار و خداد، مناعت طبع ، بلندی همت ، مهارت خارق العاده در خلق ترکیبات بدیع و غریب و استعارات و کنایات عجیب و ذهن مضمون پرداز و معنی ساز ، شاعری بی نظیر و سترگ است.

آنچه کلام خاقانی را از دیگر شاعران و سخن سرایان پارسی متمایز ساخته پیچیدگی معانی و کلام وی است. خاقانی با بهره گیری از دانش گسترده خویش در ستاره شناسی، موسیقی، طب، جواهر شناسی و از همه مهمتر زبان پارسی دست به خلق اثری گشود که چون جواهری بر تارک زبان پارسی می درخشد.

تشبیهات و استعارات بسیار بدیع و زیبای خاقانی از سازها و ابزارآلات و نیز اصطلاحات موسیقی در اشعارش مشوق نگارنده گردید تا این پایان نامه را در جهت بررسی کاربرد اصطلاحات و اسامی سازها و ابزارالات موسیقی در دیوان اشعار خاقانی تدوین نمایم.

بر این مبنا تمامی اشعار دیوان اعم از قصیده، غزل، ترجیعات ،قطعات و رباعیات تمامی اصطلاحات مربوط به موسیقی و نام های ابزارآلات و سازها  را استخراج و نحوه کاربرد آنها در شعر خاقانی بررسی گردید.

تدوین این پایان نامه در پنج فصل به شرح ذیل است فصل اول با عنوان کلیات تحقیق، فصل دوم مبانی نظری ، فصل سوم شرح احوال و آثار و مذهب و خصوصیات سبکی خاقانی، فصل چهارم درباره ابزار آلات و اصطلاحات موسیقی در دیوان اشعار خاقانی و درک میزان آفرینش صور خیال و زیبایی آفرینی بررسی شده است و فصل پنجم نتیجه گیری و پیشنهاد را تشکیل می دهد.

در این تحقیق حروف ( ق – غ – م ) در کنار اشعار بر گرفته از حروف اول قطعه – غزل و مثنوی می باشد.

مبنای بررسی نسخه دیوان خاقانی شروانی به تصحیح ضیاالدین سجادی چاپ دهم 1391، تهران انتشارات زوار است.

-2 بیان مسأله تحقیق

(( موسیقی علم تالیف نمودن، علم ادوار،علم نغمات است. علمی که بدان احوال نغمات است.علمی که بدان احوال نغمات و ازمنه­ی آن توان دانست. به عبارت دیگر موسیقی دو فن است.فن اول از او ملایمت نغمات معلوم شود و آن را فن الحان گویند و از فن دوم اوزان ازمنه معلوم گردد و آن را فن ایقاع خوانند.موسیقی ترکیب اصوات به صورت گوش نواز است)).(لغت نامه دهخدا).

موسیقی تلفیقی از کلمات و اصوات است. فرق شعر و نثر این است که شعر کلامی است موزون، مقفّا و مخیل، بنا براین دارای موسیقی نیز هست.

بسیاری از شعرا ابتدا موسیقی­دان بوده­اند و حتی ساز می­نواخته­اند، مانند رودکی سمرقندی ، منوچهری دامغانی، خاقانی شروانی و حافظ شیرازی.

استفاده از موسیقی توسط شعرا نه تنها در وزن شعر بوده بلکه هنگام خواندن هم موسیقی می نواختند مانند قصیده­ی معروف (بوی جوی مولیان ) رودکی سمرقندی که بسیار تاثیر­گذار بوده است. تاثیر دیگر احاطه شاعران به موسیقی  بهره گیری از اصطلاحات این فن و هنر در مضامین شعری و گفتار این دسته از شعرا است. اسامی و اصطلاحاتی چون چنگ، بربط، رباب، نای، کاسه، ارغنون ، آزاد وار، آوا، ترانه، آواز، سرود، راست، باربد، جلاجل، تبیره و …..که در اشعار این شعرا جایگاهی ویزه دارد و در قالب ایهام و استعاره و تشبیه به فراوانی از آنها بهره­گیری شده است.