اخلاق هنجاری………………………………………………………………………………… 8
1-1 نتیجه گرائی ……………………………………………………………………………… 9
2-1 اخلاق فضیلت ………………………………………………………………………….. 10
3-1 وظیفه گرائی …………………………………………………………………………….. 12
فرا اخلاق………………………………………………………………………………………. 13
1-2 دلالت شناسی اخلاقی………………………………………………………………… 13
2-2 معرفت شناسی اخلاقی ………………………………………………………………… 14
3-2 وجود شناسی اخلاقی………………………………………………………………….. 15
ناشناخت گرائی دراخلاق………………………………………………………………….. 15
1-3 احساس گرائی………………………………………………………………………….. 17
2-3 توصیه گرائی…………………………………………………………………………….. 20
شناخت گرائی دراخلاق…………………………………………………………………… 21
1-4 شناخت گرائی حداقلی ……………………………………………………………….. 22
2-4 شناخت گرائی حداکثری………………………………………………………………. 23
واقع گرائی دراخلاق ………………………………………………………………………. 23
1-5 اقسام واقع گرائی دراخلاق. ………………………………………………………….. 25
1-1-5 واقع گرائی اخلاقی طبیعت گرایانه…………………………………………… 26
2-1-5 واقع گرائی اخلاقی ناطبیعت گرایانه ……………………………………….. 28
1-2-1-5 مغالطه طبیعت گرایان………………………………………………………… 28
2-2-1-5 برهان سؤال گشوده …………………………………………………………. 29
ناواقع گرائی اخلاقی…………………………………………………………………………….. 31
1-6 ناواقع گرائی اخلاقی فوق طبیعت گرایانه ……………………………………….. 31
1-1-6 نظریه امر الهی…………………………………………………………………. 32
2-1-6 برخی اشکالات وارد بر نظریه امرالهی…………………………………… 36
تئوری خطا ……………………………………………………………………………………… 38
1-7 تئوری خطای مکی ……………………………………………………………………… 39
1-1-7 استدلال از راه نسبیت …………………………………………………………….. 39
2-1-7 استدلال از راه عجیب بودن یاغرابت ………………………………………….. 40
ظهور بر ساخت گرائی ………………………………………………………………………… 42
فصل دوم: فلسفه اخلاق کانت وبر ساخت گرائی اخلاقی
مقدمه ………………………………………………………………………………………….. 44
فلسفه نقادی کانت ……………………………………………………………………… 45
1-1 نقدعقل محض وشرایط تکون معرقت ……………………………………… 46
1-1-1 زمان و مکان ………………………………………………………… 47
2-1-1 مقولات فاهمه………………………………………………………… 47
3-1-1 وحدت استعلائی ادراک نفسانی …………………………………. 48
4-1-1 من استعلائی…………………………………………………………. 49
نقدعقل عملی ………………………………………………………………………………. 52
1-2 نسبت سوژه متافیزیکی درنقداول بانقددوم ………………………………… 53
2-2 ساحت اخلاق ……………………………………………………………….. 54
3-2 اراده نیک …………………………………………………………………… 56
4-2 خود مختاری اراده ………………………………………………………….. 57
5-2 قانون اخلاقی ……………………………………………………………….. 60
6-2 امر مطلق ……………………………………………………………………….. 62
1-6-2 صورت بندی های امرمطلق ………………………………………… 64
1-1-6- 2 صورت نخست ………………………………………………… 64
2-1-6-2 صورت دوم ……………………………………………………. 65
3-2-6-2 صورت سوم ………………………………………………. 67
بر ساخت گرائی درفلسفه اخلاقی کانت …………………………………………… 68
1-3 صدق ومنشأ هنجار مندی ……………………………………………………… 73
فصل سوم : بر ساخت گرائی کانتی
مقدمه …………………………………………………………………………………… 80
نسبت بر ساخت گرایی بادیگر تئوریهای اخلاقی…………………………………. 81
روایتهای بر ساخت گرائی……………………………………………………………… 82
1 -2- روایتهای ساده برساخت گرائی………………………………………………. 82
2-2- روایتهای پیچیده برساخت گرائی …………………………………………… 82
بر ساخت گرائی کانتی جان رالز …………………………………………………….. 86
1-3 – وضعیت اولیه یاروال تصمیم یا روال برساختن ……………………….. 90
روال تصمیم برساخت گرایانه ……………………………………………………… 92
1-4 مشخصه های روال تعمیم کانتی ………………………………………………. 93
2-4 روال تعمیم ومفهوم کانتی شخص………………………………………….. 95
توجیه و عینیت و صدق در برساخت گرایی کانتی ………………………….. 102
نتیجه گیری ……………………………………………………………………………….. 109
فهرست منابع و مأخذ …………………………………………………………………….. 115
چکیده :
برساخت گرایی اخلاقی دیدگاهی فرا اخلاقی درباره ی طبیعت صدق و حقایق و خصوصیات اخلاقی است . برساخت گرایی ظاهراً در تقابل با واقع گرایی قرار می گیرد و تنها با روایتهای واقع گرائی اخلاقی توافقی نسبی و محدود دارد. بر ساخت گرایان، مانند واقع گرایان ، جملات اخلاقی را دارای محتوای توصیفی می دانند و بنا بر این به نظر می رسد واقعاً بیان کننده امر واقع باشند.ولی بر ساخت گرایان برغم اینکه می پذیرند که به نحوی حقایق اخلاقی وجود دارند ، بر عکس واقع گرایان، آنها را وابسته به نگرشها و قرار دادهای انسانی و امثال آن می دانند.
جان رالز برای نخستین بار اصطلاح برساخت گرایی در اخلاق را بکار برد و تفسیری برساخت گرایانه از فلسفه اخلاق کانت به دست داد. براساس این تفسیر اخلاق برساخته عقل بشری است و امر مطلق روال برساختن است. رالز همچنین نظریه خود را برساخت گرایی کانتی نامید . براساس برساخت گرایی کانتی محتواى اصول عدالت نتیجه توافق و قرادادى است كه میان افرادى خاص در وضعیت ویژهاى بدست می آید و رالز آن را وضعیت اولیه مىنامد.وضعیت اولیه روال تصمیم یا روال برساختن در برساخت گرایی کانتی است که در آن اصول عدالت بر ساخته می شوند.
مقدمه
فرا اخلاق[1] شاخه ای ازفلسفه اخلاق2 است که به لحاظ وجود شناسی3 به این بحث می پردازد که آیا حقایق و اوصاف اخلاقی4 در عالم پیرامون به نحوی از انحاء وجود دارند و یا اینکه در حوزه اخلاق ما از جانب خود چیزی را انشاء می کنیم که واقعیتی ورای خود ندارد.
این اختلافی است میان شناخت گرایان5 و ناشناخت گرایان6 در حوزه اخلاق که که از زمان جورج اوارد مور7 فیلسوف اخلاق تحلیلی انگلیسی باعث ظهور انبوهی از نوشته های فلسفی شده است که هر کدام علیه دیگری به استدلال پرداخته اند.
ناشناخت گرایان عالم پیرامون را تهی از ارزشها8 می دانند و تصریح دارند هیچ واقعیت اخلاقی در عالم پیرامون وجود ندارد. نظرهای اخلاقی ما از جنس باور9 نیستند بلکه به عالم انسانی و ذهن او تعلق دارند و چون نسبتی با عالم خارج ندارند از صدق وکذب آنها نمی توان سخن گفت.
اما شناخت گرایان واقع گرا در اخلاق معتقدند واقعیتهای اخلاقی به نحوی از انحاء در عالم پیرامون وجود دارند و احکام اخلاقی از جنس باورند در نتیجه می توانند صادق یاکاذب باشند.
به عبارت دیگر دعاوی اخلاقی را میتوان در قالب گزاره ها صورت بندی کرد و در نتیجه معرفت بخش هستند وچون شان معرفتی دارند پس صدق و کذب پذیرند. مفاهیم اخلاقی[2] نسبتی با عالم خارج دارند و می توان داوری2 اخلاقی و معرفتی درباره آنها کرد.
درخلال این بحث ها ظاهراً غلبه با اردوگاه واقع گرایان اخلاقی بود تا اینکه جی.ال.مکی3 با ارائه نظریه خطا4 کفه بحث ها را به سود ناشناخت گرایان سنگین کرد. بنابر نظریه خطا گزاره های اخلاقی مرتبا و بطور یکسان کاذب اند و اتصاف کیفیات اخلاقی به اعمال و اشیاء و حوادث نادرست است. ارزش‌های اخلاقی مستقل از خواسته‌ها و نگرشهای5 بشری وجود ندارد و خصوصیات اخلاقی ناظر به یک ویژگی و خصیصه موجود در افعال نیست. مکی می گوید درهر صورت ذهن ما در حوزه ارزشها خطا می کند پس نمی توانیم معرفت اخلاقی داشته باشیم.
نظریه خطای مکی چالش جدی برای واقع گرایان6 اخلاقی به وجود آورد. زمانی که طبیعت گرایان7 سعی داشتند که با نشان دادن اینکه خصوصیات اخلاقی می تواند طبیعی باشد از نظریه خطای مکی فرار کنند عده دیگری با ارائه نظریه ای جدید به نام بر ساخت گرائی8 اخلاقی سعی کردند نشان دهند که خصوصیات اخلاقی وابسته اند به آنچه که ما با آن توافق داریم. برای نخستین بار جان راولز9 فیلسوف امریکایی اصطلاح برساخت گرایی را در نظریات اخلاقی بکار برد.معنی اصلی آن این است که نظام الزامات اخلاقی را با استفاده از روالی غیرجدلی10 می توان ساخت بطوری که تهی از الزامات عجیب مابعدالطبیعی11 و درستی آن دستکم معقول باشد.
وی در درس گفتارهای خود در دانشگاه اولین تفسیر برساخت گرایانه از فلسفه اخلاقِ ایمانوئل کانت12 فیلسوف برجسته آلمانی به دست داد و سپس نظریه اخلاقی خود را برساخت گرایی کانتی خواند.
کانت در نقد عقل محض[3] ونقد عقل عملی2 نمی خواهد قوانین حاکم بر ذهن را توضیح دهد و معتقد است کسی که این کار را می کند کار فلسفی نمی کند. جنس بحثهای فلسفی در نزد کانت استعلائی3 است و از جائی آغاز میشود که سوژه تجربی در ذیل سوژه متافیزیکی4 قرار بگیرد.
عقل نظری و عقل عملی تفاوت ماهوی با یکدیگر ندارند . وقتی عقل به شناسایی اقدام میکند عقل نظری است ولی زمانیکه می آفریند و بر می سازد عقل عملی است. اخلاق در کانت برساخته و بر گرفته شده از عقل عملی است و ارزشها ی اخلاقی در عالم خارج وجود ندارند. به معنای کانتی کلمه اخلاق کاشف از ساحت نومن5 است و سوژه متافیزیکی به این ساحت تعلق دارد.در نتیجه ترکیبی و پیشینی بودن گزاره های اخلاقی از لوازم اخلاق کانتی است. یعنی احکام اخلاقی متصف به دو وصف کلیت6 و ضرورت7 هستند که هیچکدام درعالم خارج وجود ندارند . بنابراین گزاره های اخلاقی نمی توانند شان کاشفیت از عالم پدیداری داشته باشند.
حال کانت میگوید چیزی که اساس امر اخلاقی است و خیر بالذاتی که باید دنبال آن باشیم اراده ی خیر8 یا نیک است و اراد ه نیک به صورت عمل کردن برای ادای تکلیف و وظیفه9 ظاهر میشود ومعنی آن احترام به قانون اخلاقی10 است. کانت معتقد است قانون اخلاقی بر ساخته ی خود عقل است بدون آن که عناصر تجربی درآن دخیل باشد و چون قانون اخلاقی ازعقل صادر میشود باید به صورت فرمان و امر درآید و امر هم الزام آوراست. اخلاق در کانت از رهگذر متعین ساختن اراده در قالب امر مطلق11 شکل میگیرد. اراده متعین و اصول اخلاقی برآمده ازآن ، که به نام امر مطلق و امر نا مشروط ازآنها یاد می کند، کاشف نومن هستند نومنی که نسبتی با عالم واقع ندارد. براسا س تفسیر برساخت گرایانه از فلسفه اخلاق کانت اساس برساخت گرایی روال امر مطلق است و مشهورترین روایت روال برساختن در کانت یعنی روال امرمطلق صورتبندی قانون کلی است. این قانون به کنشگران امر می کند نه تنها مطابق آن ماکسیمی[4] عمل کنند که از طریق آن بتوانند درهمان زمان اراده کنند که آن قانون کلی باشد.
امرمطلق قانون اراده آزاد2 است و صرفاً از طبیعت اراده ناشی می شود و کانت اخلاق را بر پایه اراده عقلانی هر فرد استوار می‌كند و اراده عقلانی، خودش قوانینی را كه از آنها اطاعت می‌كند وضع می کند . روال امر مطلق اصول عقل عملی یعنی عقلانی3 و معقول4 بودن را نشان میدهد.
جان راولز نظریه خود را بر ساخت گرایی کانتی می نامد که بدست اشخاص فرضی در پس پرده جهل5 ساخته می شود. در بر ساخت گرائی کانتی ، رالز شهود گرایی عقلانی و نیز دیگر اشکال واقع
